Chiếc xe bò chở hoàng hôn

Xe bò có 2 bánh, phía trước có 2 càng; có thể dùng sức kéo của người hoặc vật để vận chuyển người hay hàng hóa. Năm tôi lên 8 tuổi, sau một biến cố, gia đình tôi chuyển từ thị trấn về ngôi nhà ngói đỏ 3 gian cạnh cánh đồng làng. Gia tài có giá trị nhất của ba mẹ là chiếc xe bò, để chở mấy món vật dụng nặng nề và nông sản. Ba mua chiếc xe bò cũ từ nhà bác Hai. Mẹ lấy chổi phủi sạch đi lớp bụi trên tấm gỗ hình chữ nhật, có 4 thanh gỗ chắn làm thùng xe. Ba tỉ mẩn lấy những miếng vải nhựa cũ che cho thùng xe khỏi mưa, nắng. Trục gắn 2 bánh xe tách rời với thùng gỗ, mẹ cất vào góc bếp gọn gàng.

Tôi thích ngồi trên xe để ba mẹ kéo ra đồng. Qua con đường đất đầy ổ gà, người tôi nảy lên rồi rơi xuống. Tôi chen giữa những quang gánh, cuốc, cào, chọn cho mình một chỗ ngồi ngay ngắn; nghe gió mát thoảng qua, nghe cánh đồng thơm mùi rơm rạ.

Lúa mùa gặt về, ba mẹ chất theo hàng lối, cao ngút trên chiếc xe bò, chằng bằng dây chạc thật chắc rồi kéo về. Xe lúa đầy và nặng, sụp bánh vào ổ gà. Ba cầm càng xe, đeo dây chạc lên vai, ra sức kéo. Mẹ giục tôi nhún chân đẩy mạnh: “1, 2, 3, nào!”. Xe lại lăn bánh, quay đều qua dốc đê đầu làng. Mùa nối nhau, ba mẹ cần mẫn trên đồng, kéo về bao hạt lúa mẩy căng và những đụn cỏ cho đàn heo nằm phơi ngày đông lạnh.

Ba mẹ sinh thêm 2 em. Khi em lên 5, 6 tuổi, tôi cho chúng ngồi trên xe bò, kéo qua những ổ gà khiến chúng nảy người lên cao rồi bật cười khanh khách. Đường lên đồng đầy những ụ rơm khô. Tôi đẩy xe ủi vào đống rơm, lũ em tôi ngã nhào rồi cười khanh khách: “Chị Na ơi, rơm êm ngã không đau, chị kéo xe vào đống rơm cho bọn em ngã thêm lần nữa”.

Mùa vẫn trôi, tôi nấu bữa cơm chiều, ba đẩy xe về qua chiếc cổng tre, những bó bắp ngọt hương thơm dìu dịu. Khi đã đủ lớn, tôi thầm nghĩ: phải chăng đó là mùi vị riêng của đồng - cái mùi vị đã nuôi dưỡng bao thế hệ người quê chân chất, cái mùi đã len lỏi vào tâm trí tôi khiến chẳng phố xá nào lấp nổi.

Cả nhà tôi cùng nhau ăn bữa cơm chiều. Bữa cơm giản dị chỉ có cà pháo muối và tô canh rau lang mà lòng ai cũng rộn ràng hạnh phúc. Ba bảo cả nhà ăn nhanh lên còn dỡ bắp trên xe bò xuống. Tước từng trái bắp mẩy căng, lá bắp non tách cho trâu ăn, thân bắp phơi khô để làm chất đốt. Tôi thích nấu bằng thân cây bắp khô hơn là rơm rạ, vì nó cháy đượm và tôi có thể tranh thủ tàn tro còn nóng, nướng thêm vài củ khoai.

Ảnh mang tính minh họa

Lâu rồi, chiếc xe bò nhà tôi nằm ngay ngắn bên góc vườn, ba vẫn phủ trên thùng xe miếng vải nhựa che mưa nắng, nhưng mối mọt cũng đã bào mòn dần từng phần. Ba bảo sẽ giữ chiếc xe làm kỷ vật, để nhắc nhở một thời ba mẹ vất vả sớm hôm co kéo ra đồng, nuôi các con ăn học.

Lớp nông dân thế hệ ba mẹ tôi nay đã già, chẳng còn đủ sức lao động. Ruộng đồng giờ đây vào tay những người nông dân mới - có sức khỏe và kiến thức làm cho cánh đồng ngày một phì nhiêu. Chiếc xe bò nằm đó. Có lẽ, nó đang lặng yên nhớ về một thời từng chở lúa, chở khoai, chở cả những buổi chiều trôi trong hoàng hôn tím ngắt. 

Thanh Nga