Từ vụ bé 3 tháng tuổi bị người thân xâm hại: Đừng để luật pháp tới sau tiếng khóc

Hình minh họa

Những con số đáng sợ

Theo Bộ Công an, trung bình mỗi năm tại Việt Nam có từ 1.500 đến hơn 2.000 vụ xâm hại trẻ em được phát hiện.

Giai đoạn 2015 - 2019, cả nước ghi nhận trên 7.000 vụ việc, trong đó phần lớn liên quan đến hành vi xâm phạm nghiêm trọng về thân thể và tâm lý. Đáng báo động hơn, theo các nghiên cứu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trên 80% thủ phạm là người quen hoặc người thân trong gia đình.

Dù luật pháp đã quy định rất rõ ràng như các Điều 142, 144, 146 trong Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi năm 2017 và Luật Trẻ em năm 2016 - nhưng thực tế cho thấy: việc xử lý vẫn đến rất chậm, nếu không muốn nói là đến muộn. Và đau lòng là nhiều vụ việc bị chính gia đình ém nhẹm, do sợ mất mặt, vì ràng buộc huyết thống, hoặc vì phụ thuộc tài chính, vì định kiến xã hội…

Từ thực tiễn nghề nghiệp khi chúng tôi là luật sư đại diện cho nạn nhân, công việc đầu tiên phải làm chính là sự hiện diện bên cạnh người mẹ đang run rẩy, đứa trẻ hoảng loạn và một gia đình ngổn ngang.

Có em bé chỉ 3 tuổi, nói được bập bẹ nhưng phải trả lời chính xác câu hỏi của chú công an và ngay sau đó đòi sữa vì đói. Có cô bé 13 - 14 tuổi, sợ hãi và ám ảnh khi nghe nhắc đến bố dượng. Khi điều tra viên hỏi, em chỉ lí nhí: “Con sợ mẹ buồn vì mẹ và dượng còn có em”. Câu trả lời đã khiến tôi không kìm được nước mắt

Khi trẻ em không biết diễn đạt tổn thương bằng lời, thì luật sư không thể ép, chúng tôi phải kiên nhẫn lắng nghe, chờ đợi và làm sao để trở thành người đáng tin đầu tiên, để các em biết rằng: thế giới người lớn chưa hoàn toàn quay lưng.

Chúng tôi không ít lần chứng kiến có những người thân, thậm chí mẹ ruột còn bảo vệ người phạm tội, họ sợ bại lộ, sợ ly hôn, sợ tai tiếng... Nhưng chúng tôi luôn tin rằng, chỉ cần một người mẹ đủ dũng cảm đứng ra bảo vệ con, thì tội phạm sẽ được đưa ra ánh sáng, cơ hội chiến thắng cái ác được khởi động từ chính lòng yêu thương của người lớn chúng ta.

Luật sư Võ Thị Anh Loan và các em nhỏ tại một buổi giao lưu tặng Sổ tay 'Xử lý khi nghi ngờ hoặc phát hiện trẻ em bị xâm hại tình dục" tại xã Bờ Y (Ngọc Hồi, Kon tum)

Có ai lắng nghe con cháu sớm hơn?

Luật pháp không thiếu quy định để xử lý hành vi tội ác, tôi thiết nghĩ, công lý cho trẻ em không nằm ở mức án bao nhiêu năm mà đứa trẻ có được bảo vệ kịp thời hay không?

Có ai lắng nghe con, cháu mình sớm hơn không? Và liệu sau phiên tòa, những đứa trẻ có được chữa lành và sống một cuộc đời bình thường như đáng lẽ các em phải có?

Những nỗi đau không phai mờ trong tâm trí của những đứa trẻ ai cũng nhận biết, nhưng để lên tiếng lại là một điều không hề đơn giản: chúng ta đừng im lặng khi thấy trẻ em có dấu hiệu bất thường. Đừng im lặng vì sợ phiền hà và vì đó là “chuyện người ta”.

Bởi khi chúng ta không lên tiếng, một đứa trẻ khác có thể trở thành nạn nhân tiếp theo.

Pháp luật có đủ vững mạnh nếu lòng người lớn vẫn yếu đuối trước thể diện, danh dự của người lớn, hay những định kiến của người lớn vẫn còn khi nhìn về những đứa trẻ bị xâm hại?

Một đứa trẻ mới 3 tháng tuổi bị làm hại là hồi chuông cảnh tỉnh đau đớn. Nếu chúng ta không thay đổi, sẽ còn rất nhiều tiếng khóc không lời bị chôn vùi trong bóng tối...

Luật sư Võ Thị Anh Loan

(Hãng luật GOLD KEY, TPHCM)