PNO - Cái cảm giác ăn đến chán ngán, hãi hùng món khoai xéo ấy bây giờ lại khiến người ta thèm thuồng bởi nó đã trở thành thứ đặc sản trong ký ức bao kẻ xa quê.
Tình cờ vào Facebook đứa bạn cũ đang sống ở TPHCM, thấy nó than thở chiều mưa nhớ nhà, nhớ quê, nhớ cả những món ăn dân dã tuổi thơ xưa mà chẳng thể tìm thấy giữa phố phường tấp nập, tôi chợt thèm vu vơ món khoai xéo mẹ làm trong những ngày mưa.
 |
| Nguyên liệu làm khoai xéo - Ảnh: V.M. |
Khoai xéo có phải là món ăn đặc trưng chỉ có ở vùng quê xứ Nghệ? Tên gọi của nó bắt nguồn từ hành động “xéo” (làm cho hỗn hợp nguyên liệu quyện dẻo vào nhau) - một công đoạn trong quá trình chế biến. Đây là một trong nhiều món ăn người dân quê tôi sáng tạo từ củ khoai lang nhằm giúp các bữa ăn chỉ có khoai bớt ngán. Món ăn ấy thể hiện nét tảo tần, chịu thương chịu khó của phụ nữ nơi miền quê nghèo.
Khoai xéo thường được mẹ làm vào những ngày mưa gió dai dẳng. Cách chế biến không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi sự khéo léo, tinh tế, công phu. Ngoài khoai khô chủ đạo còn có thêm đậu đen (hoặc đậu đỏ), đậu phộng, nếp, đường (hoặc mật).
Trước tiên, đem hầm mềm đậu. Khoai và đậu phộng nhanh chín hơn nên cho vào sau. Đến khi khoai mềm và nước trong nồi còn lại xăm xắp thì cho nếp vào, đậy kỹ vung và để lửa liu riu. Sau cùng, cho đường hoặc mật vào, ngọt nhạt tùy khẩu vị mỗi nhà.
Người nấu lấy 2 chiếc đũa bếp dùng lực mạnh xéo qua xéo lại để các nguyên liệu hòa trộn vào nhau, dẻo quánh. Sau khi hoàn thành, múc khoai ra mâm hoặc từng chén rồi dùng muỗng nén chặt, xắn thành từng miếng. Khoai xéo thường ngon ngọt hơn khi ăn nguội bởi lúc đó cái ngọt thơm được cô đặc lại. Ăn một miếng khoai xéo, ta cảm nhận được vị ngọt của khoai, dẻo thơm của nếp, bùi của đậu; thấm cả cái mặn mòi của đất, cái nhọc nhằn của quê hương. Cái đậm đà ấy như tính cách, tâm hồn, nghĩa tình người xứ Nghệ. Cứ thế, khoai xéo trở thành món ăn bình dị mà ngọt ngào trong từng kỷ niệm tuổi thơ.
 |
| Một công đoạn làm món khoai xéo - Ảnh: V.M. |
Ngày nay, ruộng đồng đã thu hẹp lại, người quê dần ly nông rồi ly hương. Đất trồng khoai chẳng còn mấy, mà khoai nếu có trồng cũng chẳng nhiều củ như xưa. Mấy chục năm thoáng chốc, một ngày khoai bỗng trở thành đặc sản, người ta thỉnh thoảng mua ăn như món quà. Khoai tươi đã hiếm, nói gì đến khoai khô để nấu xéo. Cái cảm giác ăn đến chán ngán, hãi hùng món khoai xéo ấy bây giờ lại khiến người ta thèm thuồng bởi nó đã trở thành thứ đặc sản trong ký ức bao người xa quê.
Hoàn cảnh tạo nên ẩm thực, ẩm thực tạo nên văn hóa, văn hóa nuôi dưỡng kỷ niệm. Món ăn dân dã một thời bây giờ gợi nhắc bao người khao khát tìm về như muốn lưu giữ hương vị tuổi thơ.
Ngoài kia trời vẫn rả rích mưa cho lòng người thấm ướt nỗi bâng khuâng.
Đinh Hạ
| Chia sẻ bài viết: |
Tôi mua cho con đủ loại giấy vẽ, bút màu, bảng đen… nhưng Ku Tết vẫn chỉ thích tô tô, vẽ vẽ trên những bức tường nhà.
Giữa những góc phố xá ồn ào, tôi bắt gặp các cụ già cười nghiêng ngả bên bàn cờ hay đấm vai nhau giữa sân chung cư.
Chính quyền 2 cấp được vận hành từ đầu tháng 7/2025 đến nay là chừng đó thời gian “nếp nhà mới” của cán bộ, công chức, viên chức được kích hoạt.
Nhiều cặp vợ chồng đang tích cực tìm cách thích nghi, khắc phục khó khăn ban đầu để duy trì và gìn giữ hạnh phúc.
Có những người luôn nhượng bộ người yêu chỉ vì sợ tan vỡ. Có người vợ phải giả ngơ dù biết rõ chồng ngoại tình vì sợ nói ra chồng ly hôn.
Tuổi già đang dần cướp đi của cô người mẹ tinh anh, tháo vát. Lan nghĩ hay là “cách chức” bếp trưởng, quản gia của mẹ.
Trên tất cả, khi có những mối quan hệ chân thành gắn kết bền lâu, ta mới thật sự hạnh phúc.
Khi con tức giận, khóc lóc, la oai oái hay đáp trả gay gắt, bạn sẽ hả hê vì đã đạt được mục đích gây chú ý và làm con phản ứng.
Họ thống nhất rằng 3 đứa trẻ là đủ đầy cho tổ ấm này. Anh chủ động đi triệt sản, một quyết định khiến chị vừa bất ngờ, vừa xúc động.
Có lẽ ai cũng từng có một mùa mưa của riêng mình, nơi ta cất giữ những xúc cảm không nói thành lời.
Live painting (vẽ trực tiếp tại sự kiện) đang trở thành cách ghi dấu khoảnh khắc độc đáo, kết hợp nghệ thuật thị giác với trải nghiệm cá nhân hóa.
Nghĩa tào khang là thứ tài sản không ghi trong sổ đỏ, không thể chia đôi khi ra tòa, nhưng khắc sâu vào nếp nghĩ và cách ta bước đi trên đời.
“Hồi xưa nuôi cả bầy con không thấy mệt, giờ có 3 đứa cháu mà tui với ổng quay cuồng cả ngày. Con nít bây giờ khó dạy hơn xưa”.
Cô dâu - chú rể được trang điểm đậm, những tấm hình cưới chụp ngay trên giường; in vào lá trầu, chiếc ly, hình trái tim... khiến bao nhiêu người bật cười.
Tiền bạc có thể mua được nhiều thứ nhưng sự thấu hiểu mới giữ được hôn nhân.
Để kiếm tiền mua thuốc cho vợ, một giáo sư không ngại livestream bán hàng, làm nhiều việc có vẻ đi lệch 'cốt cách văn nhân', đánh mất chính mình.
Tài sản cho tuổi 40 của tôi hôm nay chính là những giá trị tinh thần được thừa hưởng từ bố mẹ...
Tôi cho con thấy rằng giá trị, sự tự tin của con mới là quan trọng; mọi lời khen chê chỉ để mình quan sát lại bản thân.
