Giúp trẻ kiềm chế cảm xúc tiêu cực: Bí quyết "ngắt công tắc" khi con nổi cơn giận dữ

Cảm xúc tiêu cực khiến trẻ khó chịu. Ảnh minh họa: Freepik

Con trai tôi, một cậu bé 8 tuổi thông minh luôn chất chứa “ngòi nổ” trong người. Tôi không thể đếm hay nhớ hết số lần con giận dữ, mất khả năng kiểm soát cảm xúc. Cơn giận của con thường đi kèm với bạo lực, được kích hoạt từ những chuyện nhỏ nhặt: giành đồ chơi: đánh bạn; thua cuộc khi chơi game: dằn dỗi, quăng ném đồ; không được đáp ứng yêu cầu: ăn vạ, gào thét.

Tôi đã thử nhiều cách: đưa con đi chuyên gia tâm lý, khuyên nhủ, la mắng, dọa nạt, phạt… nhưng mọi nỗ lực đều thất bại. Khi con nổi cơn giận dữ, mọi cánh cửa giao tiếp đều đóng sập lại.

Một lần tình cờ, tôi đọc được “Kỹ năng tự xoa dịu 5-4-3-2-1” - là cách giúp đưa tâm trí thoát khỏi trạng thái cảm xúc tiêu cực bằng cách tập trung vào các giác quan.

Tôi nhận ra đây chính là bí kíp tôi cần: cách giúp con ngắt kết nối khỏi suy nghĩ đang gây giận dữ, và kết nối với thế giới xung quanh.

Có lần, con tôi thua một ván game và bắt đầu nghiến răng, mắt long lên - những dấu hiệu báo động cơn giận dữ quen thuộc. Tôi nắm tay con: “Mẹ biết con đang tức giận. Ngày xưa mẹ chơi thua gì cũng giận dữ vậy. Nhưng giờ con giúp mẹ tìm kiếm mấy món đồ mà tìm hoài không thấy”.

Lời nhờ vả của tôi đã khiến con chú ý, cơn tức giận tạm phân tán. Tôi bắt đầu kích hoạt “mật mã”: “Con nhìn xung quanh coi con thấy 5 thứ gì?”. Con phản ứng “con không thấy gì hết”.

Tôi “đu” theo: “Trời, chẳng lẽ con tức giận đến mức mắt không nhìn thấy luôn hả? Con thử nhìn coi có thấy gì trước mặt không?”. Con tôi tập trung quan sát và kể: “Tivi, remote, loa, quạt, quạt”. Tôi tranh thủ chuyển sang bước tiếp theo: “Nói mẹ nghe 4 thứ con đang chạm được là gì?”.

Con trai tôi có vẻ bối rối, nhìn vào tay mình rồi nhìn xung quanh “chạm gì, con có chạm gì đâu?”. Tôi tỉnh bơ: “Ủa, vậy mông ai đang chạm ghế?”. Con tôi nhìn xuống ghế và cười ngượng ngùng.

“Vậy đố con thấy được 4 thứ con đang chạm vào?”, tôi hỏi tiếp. Con nhìn quanh quẩn, suy nghĩ và reo lên: “Chân con chạm đất nè”. Và con tập trung quan sát. Con nắm tay tôi và lại reo “con chạm tay mẹ nè”, rồi con bí.

Tôi gợi ý: “Con đang chạm vào quần áo con mặc, con đang chạm vào kính cận con đeo”. Con tôi “à” và đưa tay sờ vào quần áo và kính. Khi đó tia giận của con trong mắt đã không còn và mà thay bằng ánh nhìn tò mò.

Mẹ con hạnh phúc khi tìm ra cách giải phóng năng lương lượng tiêu cực. Ảnh minh họa: Freepik

Tôi hỏi tiếp: “Con hãy kể 3 thứ con đang nghe được”. Con nhắm mắt lại, tập trung và lần này trả lời nhanh: “Tiếng của mẹ, tiếng của con và tiếng quạt xoay”. 2 bước cuối cùng: 2 mùi con ngửi được và 1 vị con nếm được, thì dễ dàng hơn vì sự tập trung của con đã được kéo ra khỏi cơn giận hoàn toàn.

Sau khi hoàn thành “mật mã 5-4-3-2-1”, cơn giận của con tôi đã thật sự biến mất. Lúc này, tôi mới chỉ cho con thấy ngọn lửa giận dữ của con đã tắt và con đã làm chủ cảm xúc của mình khi con tập trung vào những điều khác, thay vì tập trung vào cơn giận. Sau bài thực hành này và con tôi thấy hiệu quả, nên những lần sau, dù bước đầu con tôi hơi bất hợp tác, và tôi phải kiên nhẫn. Chỉ cần vượt qua được bước 2-3 thì con đã bình tĩnh lại, trở thành đứa trẻ vui vẻ, dễ thương.

Sau mấy tháng thực hành cùng con, con trai tôi đã biết cách kiểm soát cảm xúc của mình, không cần mẹ dẫn dắt. Và tôi cũng phát hiện, bản thân cũng thấm bài học này mà không hay. Tôi hay ứng dụng vào những lúc tôi dễ mất bình tĩnh khi xung đột với chồng, công việc áp lực, bị thị phi…

“Mật mã 5-4-3-2-1” không phải là một phép màu xóa bỏ cơn giận ngay lập tức, nhưng nó là công tắc ngắt cơn giận dữ để mẹ con tôi chuyển hướng từ suy nghĩ, phản ứng bạo lực, tiêu cực sang suy nghĩ logic, và từ đó làm chủ cảm xúc.

G. Khánh (TPHCM)