PNO - Gia đình thân cận và mạng xã hội là những nguồn gây áp lực chính với người mẹ bởi sự kỳ vọng và can thiệp từ những người gần gũi nhất.
 |
| Ảnh minh họa: Shutterstock |
Nghiên cứu mới đây của thạc sĩ Bùi Trà My - Đại học RMIT Việt Nam - về tình trạng kiệt sức khi làm mẹ mang lại những kết quả đáng lưu ý. Cô sử dụng thang đo kiệt sức Parental Burnout Assessment (Bỉ), khảo sát trên 182 bà mẹ (sinh trong khoảng 1987-1995). Phần lớn người được khảo sát có trình độ cao, với 61,5% là cử nhân, 30,8% là thạc sĩ, 2,2% là tiến sĩ… Họ chủ yếu làm việc ở vị trí quản lý, lãnh đạo, điều hành các cấp (chiếm tỉ lệ 37,3%).
Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ kiệt sức khi làm mẹ ở đô thị Việt Nam cao hơn con số trước đó được đo ở cả thành thị và nông thôn. Mức độ này tương đương các quốc gia phương Tây phát triển, vốn được cho là có mức độ kiệt sức của cha mẹ cao hơn. Điều đó cho thấy áp lực từ cuộc sống đô thị, sự giao thoa văn hóa và việc cân bằng nhiều vai trò đang tạo ra gánh nặng tâm lý lớn lên các bà mẹ. Áp lực làm “mẹ hoàn hảo” tương quan thuận với mức độ kiệt sức của người mẹ. Ngược lại, sự hài lòng, thỏa mãn trong hôn nhân tương quan nghịch với sự kiệt sức khi làm mẹ.
Gia đình thân cận (cha mẹ, cha mẹ chồng, người bạn đời) và mạng xã hội là những nguồn gây áp lực chính với người mẹ bởi sự kỳ vọng và can thiệp từ những người gần gũi nhất. “Điều này khẳng định vai trò đệm cực kỳ quan trọng của người chồng và mối quan hệ vợ chồng trong việc bảo vệ sức khỏe tinh thần của người mẹ” - thạc sĩ Bùi Trà My nhấn mạnh.
Đáng chú ý, mạng xã hội cũng đóng vai trò lớn trong việc khiến các bà mẹ kiệt sức. Tài khoản của những người mẹ có sức ảnh hưởng hoặc nhóm chia sẻ nuôi con thường đăng tải hình ảnh được chọn lọc kỹ lưỡng về cuộc sống làm mẹ, từ bữa ăn đẹp mắt, con ngoan, nhà cửa gọn gàng đến vóc dáng thon gọn sau sinh. Những hình ảnh ấy dễ tạo cảm giác tự ti, áp lực, mặc cảm cho những người mẹ đang vật lộn với thực tế rất khác ở phía sau màn hình.
3 hình mẫu người mẹ phổ biến trong xã hội hiện nay khiến các bà mẹ áp lực gồm “mẹ siêu nhân” - làm tốt mọi vai trò cùng lúc; “mẹ hy sinh” - luôn đặt lợi ích của gia đình và con cái lên trên bản thân; “mẹ hoàn hảo” - không chỉ chu toàn trong gia đình mà còn duy trì hình ảnh cá nhân tích cực trong mắt xã hội.
“Càng cố gắng chạy theo những tiêu chuẩn phi thực tế, người mẹ càng cảm thấy kiệt quệ về thể chất, tinh thần, không còn là chính mình, dần xa lánh về mặt cảm xúc với con cái”. Thạc sĩ Bùi Trà My |
Từ kết quả nghiên cứu, thạc sĩ Bùi Trà My đề xuất 3 hướng can thiệp nhằm hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho người mẹ hiện đại: người chồng cần chủ động chia sẻ công việc nhà và chăm sóc con cái; các doanh nghiệp nên áp dụng chính sách làm việc linh hoạt để tạo điều kiện cho phụ nữ sau sinh cân bằng cả hai vai trò. Ngoài ra, ở góc độ chính sách xã hội, cần có các chiến dịch mạnh mẽ nhằm phá vỡ khuôn mẫu giới, giúp người cha đóng vai trò bình đẳng trong việc chăm sóc con.
Ý kiến:
Nuôi dạy con phù hợp với điều kiện của chính mình
Để giảm căng thẳng, hãy nuôi dạy con phù hợp với điều kiện của chính mình. Các hình
 |
mẫu người mẹ hoàn hảo trên mạng xã hội, thông tin nuôi dạy con từ những nguồn chính thống có thể giúp cha mẹ kiến thức, cảm hứng, tạo động lực trong hành trình nuôi dạy con. Việc nhìn nhận thực tế xung quanh, đôi khi có áp lực so sánh, cũng là điều tốt vì giúp cha mẹ điều chỉnh, tìm ra cách phù hợp khi nuôi dạy con.
Dù vậy, lời khuyên tốt không bằng lời khuyên phù hợp. Mục tiêu quan trọng nhất là con trở thành người có năng lực sống độc lập, tự chịu trách nhiệm về cuộc sống và vẫn giữ được sự gắn kết với gia đình.
Thạc sĩ tâm lý học tích cực Phạm Trần Kim Chi
Mẹ thường có mức độ kiệt sức cao hơn cha Nghiên cứu của thạc sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh - Khoa Tâm lý học Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội - về Kiệt sức làm cha mẹ ở các phụ huynh có con từ 2-10 tuổi cho thấy: Các bà mẹ có mức độ kiệt sức cao hơn cha. Gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn có nguy cơ kiệt sức nhiều hơn gia đình đầy đủ. Nghiên cứu không cho thấy có sự khác biệt về kiệt sức giữa các nhóm có số con khác nhau. Lo lắng về sự hoàn hảo, nhất là với những người chịu ảnh hưởng bởi hình mẫu cha mẹ lý tưởng, tỉ lệ thuận với tổng điểm kiệt sức. Về chủ nghĩa cha mẹ hoàn hảo, không phải việc đặt tiêu chuẩn cao mà chính sự lo lắng về việc không đạt được tiêu chuẩn khiến nhiều người kiệt sức. Để sàng lọc hội chứng kiệt sức ở cha mẹ, các nhà nghiên cứu và thực hành lâm sàng thường sử dụng thang đo kiệt sức cha mẹ (Parental Burnout Assessment - PBA). Song, việc đưa ra các chẩn đoán về kiệt sức khi làm cha mẹ trong thực tế không chỉ dùng tới thang đo, bảng hỏi mà quá trình đánh giá còn kết hợp với dữ liệu từ trò chuyện lâm sàng giữa cha mẹ - nhà chuyên môn, các thông tin lược sử hội chứng trước đó (nếu có) và sự nhạy cảm từ phía nhà chuyên môn, lâm sàng… Kiều Mai (ghi) |
Yếu tố văn hóa tác động tới tình trạng cha mẹ kiệt sức Nghiên cứu cha mẹ kiệt sức công bố năm 2021 của giáo sư tâm lý học phát triển Isabelle Roskam - Đại học Catholique de Louvain, Bỉ - và các cộng sự đã đo lường mức độ kiệt sức khi làm cha mẹ ở nhiều quốc gia. Bà thực hiện nghiên cứu với hơn 17.000 cha mẹ đến từ 42 quốc gia thuộc 5 châu lục, sử dụng thang đo PBA gồm 4 khía cạnh: mệt mỏi cảm xúc trong vai trò làm cha mẹ, đánh mất niềm vui trong việc nuôi dạy con, mất khả năng chăm sóc con như trước, khoảng cách cảm xúc giữa cha mẹ và con cái. Kết quả cho thấy kiệt sức khi làm cha mẹ là hiện tượng toàn cầu nhưng mức độ khác nhau đáng kể giữa các quốc gia. Các quốc gia có văn hóa cá nhân như Mỹ, Pháp, Bỉ… có tỉ lệ kiệt sức cao hơn vì cha mẹ thường chịu trách nhiệm cá nhân lớn hơn trong việc nuôi con và ít nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng. Ngược lại, các quốc gia có văn hóa tập thể như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam có tỉ lệ kiệt sức khi làm cha mẹ thấp hơn vì gia đình mở rộng và cộng đồng thường cùng chia sẻ việc chăm sóc con. Yếu tố nguy cơ dẫn tới tình trạng kiệt sức là áp lực từ hình mẫu hoàn hảo, thiếu sự hỗ trợ, xung đột công việc - gia đình, nuôi con một mình. Còn những yếu tố giúp bảo vệ cha mẹ khỏi kiệt sức là sự hỗ trợ từ bạn đời, cộng đồng và việc cân bằng giữa mong đợi xã hội - năng lực cá nhân. |
Tâm Thanh
| Chia sẻ bài viết: |
Con gái yêu bạn mẹ được không? Sức hấp dẫn khó cưỡng của người đàn ông lớn tuổi và xung đột mẹ con.
Mỗi gia đình đều có một vòng tròn lặp lại. Cha mẹ chịu tổn thương từ kỳ vọng của thế hệ trước, lại gửi gắm tổn thương ấy vào thế hệ sau.
Có lẽ ai rồi cũng phải học cách sống nhẹ hơn một chút. Con cái đứa hiểu, đứa chưa hiểu, rồi cuộc đời sẽ dạy chúng. Cây có cành cong cành thẳng.
Bữa cơm chỉ với nồi cá kho, tô canh chua và đĩa rau luộc chấm mắm nêm mà sao thân thương đến lạ lùng.
Cần một chính sách nhà ở xã hội thực chất, công bằng, linh hoạt và gắn với nhu cầu thật của người dân.
Giữa thành công hôm nay, Thiên vẫn thấy bóng dáng má trong từng tô mì, cọng rau.
Bão đến, tôi phải hủy chuyến đi biển cuối tuần của gia đình. Với tôi lúc này, sống chậm lại trong ngôi nhà thân yêu là điều cần hơn bao giờ hết.
Ba chinh phục tôi không phải ở thành tích, sự hào nhoáng mà bởi sự kiên nhẫn yêu thương, kiên nhẫn tin tưởng dành cho tôi.
Nhìn ở khía cạnh tích cực, “đu idol” cũng mang lại nhiều lợi ích khi người trong cuộc biến niềm khao khát thành động lực.
“Nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ” là người chưa từng kết hôn hay đã ly hôn?
“Sài Gòn phim dịch và lồng tiếng Fafilm Việt Nam phát hành, bộ phim…” - hễ nghe câu hiệu này, bao ký ức tuổi thơ tôi lại ùa về.
Phụ nữ dù mạnh mẽ đến đâu vẫn khao khát một bóng tùng che chở. Khi chẳng có cây cao để nương tựa, họ buộc phải tự che mưa nắng cho mình.
Trẻ nhỏ bây giờ tính toán quá sớm. Nhiều sinh viên sẵn sàng dối lừa cha mẹ về mức đóng học phí để mua sắm. Chúng học điều đó từ đâu?
Chúng tôi từng nói với nhau và với các con rằng: “Bữa tối là bữa ăn cho gia đình, phải cùng nhau ăn cơm”.
Trong ký ức tôi, lò nổ cốm của ông Tư bên kia sông luôn là điểm hẹn hấp dẫn, nhất là vào mùa cuối năm.
Khoảnh khắc bất chợt này, tôi nhớ lại thanh xuân của mình, những va vấp, những nuối tiếc...
Hoa giấy với người dân miền biển là biểu tượng của sức sống bền bỉ, vươn mình.
