Nói với con về sex: Nên thẳng thắn tới mức nào?

1. Lang thang trên Facebook, tôi chú ý một status của người bạn, nội dung như sau: 

“Cô bé con còn rất nhỏ hỏi ông bố:

- Quan hệ tình dục là gì hả bố?

- Là dương vật của người đàn ông đi vào âm đạo của người đàn bà.

- Sao họ lại làm thế hả bố?

Vì cả hai đều sung sướng. Và vì tinh trùng của người đàn ông sẽ gặp trứng của người đàn bà và tạo ra những đứa con. Đó là cách loài người duy trì nòi giống".

Bạn giải thích, đó là đoạn thoại trong Captain Fantastic (2016). Tôi lên mạng dùng công cụ Google tìm ra nội dung phim: Ben Cash là một người đàn ông có lối sống khác thường. Sau khi vợ anh phải vào bệnh viện để điều trị chứng tâm thần, Ben cùng 6 đứa con nhỏ chuyển tới sống trong một khu rừng ở vùng Tây Bắc nước Mỹ.

Poster của bộ phim Captain Fantastic sản xuất năm 2016

Cả nhà Cash từ đó sinh hoạt gần như biệt lập so với thế giới bên ngoài theo kiểu tự cung tự cấp. Không điện, không Internet, không sóng truyền hình hay điện thoại, họ tự săn bắt và trồng trọt để có lương thực hàng ngày. Ngoài ra, họ đi bán các sản phẩm thủ công nhằm trang trải những chi phí cơ bản nhất.

Những đứa trẻ của Ben Cash không đến trường học, mà được cha dạy dỗ tại nhà. Anh truyền đạt cho lũ trẻ mọi thứ: từ giáo dục thể chất, kỹ năng sinh tồn, cho đến các bộ môn khoa học, nghệ thuật…

Đây là một phim chứa đựng nhiều chi tiết giáo dục thú vị, một số vấn đề còn gây tranh cãi trong cộng đồng phụ huynh, nhưng đáng để các bậc phụ huynh suy ngẫm: từ cách Ben Cash hướng dẫn chúng tự đọc sách và cảm nhận, phân tích nội dung sao cho đúng, đến cách anh kiên nhẫn giảng giải cho con một cách thẳng thắn và chi tiết, không hề né tránh, tảng lờ.

Ben không ngại giải thích cho con về những vấn đề tình dục, cũng như cho phép cả nhà dùng rượu vang trong bữa ăn. Điều đó chứng tỏ anh là người cha luôn tôn trọng con cái, đặt chúng ở vai trò ngang hàng trong cuộc sống.

Một đứa trẻ dậy thì với biết bao bỡ ngỡ về tâm sinh lý, rất cần những người dẫn đường (Ảnh minh họa)

2. Xin kể chuyện của bạn tôi, một người mẹ đơn thân. Con trai đang vào giai đoạn dậy thì, có hiện tượng vỡ giọng. Bạn nghĩ con mình bị cảm và khàn tiếng, bèn mua thuốc cho con uống. Càng uống càng khàn tiếng trầm trọng. Đưa con đến bác sĩ, mẹ mới biết con mình đang dậy thì.

Lâu rồi, một hôm chỉ có hai mẹ con với nhau, con gái 13 tuổi của tôi chợt hỏi: “Mẹ ơi phim sex là gì? Sáng nay ở lớp học thêm có bạn đưa ra một cái USB và nói là phim sex, hỏi con coi không. Mấy bạn khác thấy vậy đòi mượn”. Tôi hỏi con: “Thế cô giáo biết không?”. Cháu nói: “Các bạn thì thầm làm sao cô biết được”. 

Tôi biết đã đến lúc không thể “trốn tránh” sự thật. Tuy nhiên, tôi cũng không biết trả lời thế nào khác hơn là phải “ra đòn trước”: “Đó là những cuốn phim xấu, với hình ảnh người ta không mặc quần áo, kích động người xem làm việc xấu. Chuyền nhau xem những bộ phim ấy là vi phạm pháp luật. Là học sinh sẽ bị đuổi học nếu thầy cô giáo phát hiện”. Con gái tôi lại hỏi: “Thế mẹ đã coi bao giờ chưa?”. Đến nước này thì tôi bắt đầu ấp úng, né tránh.

Ai cũng biết, tình dục là chuyện xưa như trái đất, kiểu như dưới ánh mặt trời không có gì mới. Thế nhưng cha mẹ liệu có dám nói thẳng với con trẻ như ông bố trong phim Captain Fantastic không?

Tôi chắc ít có cha mẹ nào cam đảm nói với con điều đó, mà đa phần để con tự tìm hiểu, nhất là giờ đây các em rất dễ dàng biết được qua các trang mạng, nhóm chat, những đường link gửi cho nhau. Tôi cam đoan, một lần nào đó vô tình “lạc” vào thế giới mạng của con, cha mẹ sẽ hoảng. Tôi từng rơi vào trường hợp như thế khi một hôm vào trang cá nhân của con trai do dùng chung máy tính nhưng cậu không thoát ra mà chỉ đóng lại.

Tôi đã làm cuộc phỏng vấn bỏ túi với vài người bạn thân, kết quả như sau:

Một chị bạn thẳng thắn: “Vào đúng ngày sinh nhật  18 tuổi, sau bữa tiệc sinh nhật  cháu xin phép đi chơi với bạn, mình đã cẩn thận bỏ vào ví của cháu chiếc bao cao su với lời dặn dò rằng con đã lớn và con phải biết được thế nào là tình dục an toàn”.

Một vị phụ huynh khác cũng có con gái năm nay vừa tròn 19.  Khi cháu đi học xa, trong hành trang  đầy những lời dặn dò của mẹ, có câu nói chắc nịch, khẳng định rằng, nếu sự việc xảy ra với con có xấu đến mức nào, tỉ như là có bầu đi chăng nữa cũng không được giấu bố mẹ. Người lớn sẽ có cách giải quyết bằng chính kinh nghiệm của mình và lỗi lầm nào cũng sẽ được tha thứ nếu con người biết phục thiện, sửa chữa sai lầm.

Một bạn khác lại có cái nhìn thoáng hơn về tình dục con cái: “Với tốc độ phát triển như thế này, những quan niệm cổ hủ ngày càng mờ nhạt đi, tình dục chẳng là điều gì ghê gớm”. 

Tuy nhiên, cũng có nhiều bạn tỏ vẻ e ngại và rụt rè khi đề cập đến vấn đề làm thế nào nói chuyện thẳng thắn với con cái về chuyện giới tính. Thậm chí nhiều phụ huynh còn cấm con cái nói đến những vấn đề tế nhị, cho đó là chuyện hư hỏng, bậy bạ; khi con bước  vào tuổi dậy thì không dám giải thích với con mình về chuyện kinh nguyệt (đối với con gái) hay những phát triển trên thân thể của con trai… 

Đối với trẻ con điều gì càng cấm càng khiến chúng tò mò. Đây là một quy luật. 

Vấn đề đặt ra là: khi cha mẹ nói chuyện thẳng thắn với con cái về tình dục không phải là vẽ đường cho hưu chạy mà là cách nhìn thẳng vào sự thật rằng, có giấu cách mấy thì rồi chúng cũng sẽ biết. Tránh né hay ngượng ngùng đều là cách giáo dục không phù hơp với bối cảnh xã hội ngày nay khi mà nếu muốn, con cái bạn chỉ cần vài động tác click chuột, mọi sự sẽ phơi bày.

Do đó, trách nhiệm đặt lên vai cha mẹ là dạy cho con hiểu tình dục không có gì ghê gớm phải tò mò,  đó là phạm trù của con người và là quyền của con người, trước sau gì cũng biết, cũng trải nghiệm. Cần tỉnh táo và sống lành mạnh đó là hai yếu tố chính mà cha mẹ cần phải giáo dục con cái dưới tác động như vũ bão của nhiều thứ làm ảnh hưởng  đến lối sống của thanh niên trong bối cảnh hiện nay.

Để giáo dục giới tính thành công cho con, cha mẹ cần cả... một trời kỹ năng

Một vài gợi ý sau về giáo dục giới tính cho con cái, hy vọng sẽ giúp phụ huynh nhận định khách quan hơn, bình tĩnh hơn trong chuyện tế nhị và nhạy cảm này.

- Cha mẹ nên giải thích về giới tính cho trẻ khi chúng bắt đầu quan tâm đến những khác biệt của chúng với bạn bè. Nên nhớ từ 3 tuổi bé gái đã bắt đầu có những nhận xét rằng sao mình và bạn kia không giống nhau.

- Khi con cái thắc mắc cần trả lời nghiêm chỉnh, không bịa đặt, không tỏ thái độ lúng túng hay xấu hổ … 

- Mức độ trả lời tùy theo lứa tuổi. Đặc biệt không né tránh và phải coi chúng như người lớn khi đề cập đến giáo dục tình dục. 

- Tuyệt đối không áp đặt hay mắng mỏ con cái, kiểu như: Ai cho mày hỏi, con nít biết gì, lo học đi, cấm không được nghĩ đến chuyện bậy bạ… Cách này sẽ làm cho con cái mất tin tưởng ngay chính cha mẹ mình và chúng sẽ đi tìm hiểu nơi khác (tất nhiên là nguy hiểm hơn)

- Sách chính là câu trả lời hay và tế nhị nhất của cha mẹ. Hãy tìm mua những cuốn sách về tâm sinh lý tuổi mới lớn và tặng con cái như cách giải thích mọi chuyện. Nếu cần cha mẹ cũng nên tham gia bàn bạc với con những điều đọc được trong sách.

Kim Duy