Nhớ quá chừng bụm tuyết… tủ lạnh

Tôi gõ vào thanh công cụ tìm kiếm cụm từ “tuyết tủ lạnh”, cố gắng tìm ra dù chỉ một bài viết trên báo, trên mạng xã hội hay ít nhất là một dòng trạng thái ngắn ngủi về kỷ niệm với tuyết tủ lạnh, để thấy ít ra mình cũng có đồng minh. Nhưng, thông tin tôi tìm được gần như không có gì ngoài những định nghĩa, phân tích khoa học và kết luận “không nên ăn tuyết tủ lạnh vì rất mất vệ sinh, có hại cho sức khỏe”.

Ấy thế mà ngày tôi còn nhỏ, đâu ai nói với bọn nhỏ chúng tôi như thế. Xóm nghèo cuối thập niên 1980, nhà ai có tủ lạnh là oách lắm. Nhà tôi là một trong số ít nhà như thế, từ khi cậu Hai tôi - vốn là thợ sửa điện ở thành phố - gửi về cho một cái tủ lạnh cũ, mỗi lần cắm điện là kêu rè rè, ù ù.

Tủ lạnh đóng đầy tuyết - món ăn kỳ quặc nhưng khó quên của trẻ con ngày xưa - Ảnh do nhân vật cung cấp

Từ ngày có tủ lạnh, mẹ tôi có nghề làm kem chuối. Chuối vườn bà ngoại gửi, mẹ chờ chín, dùng tấm thớt nhỏ ép thành miếng vừa ăn, phủ lên một lớp nước cốt dừa, rắc chút đậu phộng giã nhuyễn rồi khéo léo ghim một cọng sống lá dừa làm que. Kem chuối được bọc ni lông rồi cho vô tủ lạnh. Vì tủ đời cũ, lại chắp vá phụ kiện nên rất lâu lạnh. Chưa kể thời đó xóm tôi mới có điện, lịch cúp điện dày đặc, nên chờ được một mẻ kem chuối khá kỳ công. Món kem chuối nhà cô giáo Hà (tên mẹ tôi) nhanh chóng nổi tiếng khắp xóm. Người ta thường lui tới hỏi thăm chừng nào kem đặc để mua. Tủ kem chuối thành sinh kế cải thiện kinh tế gia đình.

Kem đắt hàng nên chị em tôi hiếm khi được ăn mà phải để dành bán. Cái tủ lạnh cũ rất hay bị đóng tuyết, cứ cách vài ngày ba tôi phải rút điện, xả tuyết. Những lúc như thế, tôi lại được một bữa ra trò. Tuyết tủ lạnh đóng một lớp dày màu trắng đục, mịn màng, mát lạnh. Chị em tôi dùng tay cào lớp tuyết cho vào miệng ngậm, nghe cái lạnh tan chảy mà thích thú vô cùng.

Khác với đá đập nhuyễn hay đá bào, tuyết tủ lạnh mịn hơn, mềm hơn và mùi vị cũng đặc biệt hơn. Tôi không dám nói nó ngon nhưng rất đặc biệt. Đó là mùi trộn lẫn giữa hương kem chuối mẹ làm và hằng hà sa số thức ăn mẹ để vào tủ lạnh. Sẽ có người chê mất vệ sinh nhưng với bọn trẻ sống ở cái thời ít quà vặt như chúng tôi ngày ấy, tuyết tủ lạnh là món ăn vừa vui vừa thú vị. Vừa ăn, tôi vừa mường tượng tới những bông tuyết trắng bay lả tả bên cửa sổ - hình ảnh tôi xem được trong phim, lòng thầm ước ao phải chi mình được đặt chân tới những nơi tuyết rơi để tha hồ… ăn tuyết. Thi thoảng thèm, dù chưa tới ngày xả tuyết, tôi vẫn lén mở tủ lạnh, đưa tay cào tuyết, để lại 5 rãnh dài trên lớp tuyết đóng ở ngăn đông. Lâu lắm rồi, dễ gần 40 năm, tôi chưa thử lại trò ăn tuyết.

Nhớ chuyện xưa, tôi vào ChatGPT hỏi AI: “Có ai từng ăn tuyết tủ lạnh không?”. Đây rồi, AI cho tôi câu trả lời: Trên các diễn đàn (như Reddit, TikTok hay web Việt như Voz…), không ít người kể rằng họ từng cạy lớp tuyết trong tủ đá ra ăn thử và tất nhiên hầu hết sau đó đều bảo: “Không bao giờ ăn lại lần 2”. Tôi bật cười, chắc con AI này chưa tổng hợp được thông tin từ những đứa trẻ xóm tôi ngày ấy. Giờ này, khi đầu đã 2 thứ tóc, có khi họ - những cậu bé, cô bé 7X, 8X thuở nào vẫn có lúc nhớ quay quắt mùi vị có một không hai của món tuyết tủ lạnh ngày thơ.

Mai Chi