Cho con điểm tựa: Khi con trẻ so sánh với nhau

Một bữa con gái 13 tuổi của tôi kể: “Trong lớp con, có bạn nói, có phải ba của bạn là ăn trộm không? Con bực mình thì bạn giải thích: “Ba của bạn chôm cái ti vi màn hình phẳng gắn vô cho bạn đó… Các bạn cứ chê con là… lép”. 

Con tôi không giận dỗi hay thấy bị xúc phạm vì lời chê của bạn. Tôi bảo: “Con nói với bạn, ba mình chỉ chôm kiến thức ở khắp nơi đem để vào đầu mình đây!”. 

Con chưa quan tâm đến ngoại hình, nhưng tôi vẫn giải thích: “Con mới 13 tuổi, thời gian phát triển cơ thể vẫn còn dài nên chưa thể kết luận là “màn hình phẳng” được; bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, tập luyện cũng có ảnh hưởng ít nhiều đến sự phát triển của vòng một. Ngoài ra, kích cỡ của vòng một còn phụ thuộc vào di truyền nên nếu không được “phì nhiêu” thì cũng không phải lỗi tại con. Hơn nữa, bộ ngực tuy được coi là một trong những biểu tượng của vẻ đẹp người phụ nữ vẫn còn nhiều yếu tố khác khẳng định được giá trị của con người”. Con gái tôi không nói gì, nhưng tôi tin con cũng hiểu ít nhiều.

Ảnh mang tính minh họa - SHUTTERSTOCK

Mới đây, trên mạng đang lan truyền một đoạn phim ngắn nói về diễn biến tâm lý của một nữ sinh vốn ngoan hiền, xinh gái nhưng luôn bị bạn bè chê… lùn làm em ngày càng mặc cảm, tự ti, cáu gắt. Những đặc điểm khác của bản thân như nhan sắc, hình thể, học lực, địa vị gia đình… đều có thể đem ra so sánh để xem hơn kém nhau thế nào. Chiếc vòng tay, đôi giày…  trở thành thước đo xem bạn nào được cha mẹ quan tâm, yêu thương nhiều hơn.

Nhiều người ra sức làm giàu, tạo ra địa vị, uy thế của bản thân và gia đình với mong muốn như vậy sẽ tốt hơn cho con cái. Nhưng liệu điều đó có tạo ra giá trị thật cho trẻ hay không? Hay khiến trẻ thêm tự mãn khi thấy bạn bè nhìn mình bằng con mắt ao ước, ngưỡng mộ? 

Tôi vẫn thường dạy con cố gắng lấy tri thức và kỹ năng sống làm thước đo giá trị. Tôi cho con đi học võ, học bơi để khỏe hơn, đi học đàn để có tâm hồn trong sáng hơn, tôi động viên con học giỏi để tự xác định chỗ đứng của mình. Dĩ nhiên, đó là mong muốn của tôi, còn thực hiện được hay không, thực hiện được đến đâu là do năng lực và nỗ lực của con.

Tôi luôn cố gắng chăm sóc đời sống vật chất tốt nhất trong điều kiện của mình, quan tâm yêu thương và chăm sóc về mặt tinh thần chu đáo cho các con, nhưng tôi không thể xác lập được giá trị hay vị trí cho các con mà phải chính các con làm điều đó.

Dù vậy, khi nghe con so sánh với các bạn hoặc nghe con kể về sự so sánh của các bạn với con, tôi luôn chú ý lắng nghe để trao đổi, chia sẻ, giải tỏa, động viên.

Xét cho cùng, khi con chịu nói ra với cha mẹ, đó đã là điều rất tích cực rồi, nên cha mẹ phải tận dụng mà tác động với trẻ nhằm hướng con tới những điều tốt đẹp hơn. 

Trúc Giang