Bà mẹ trăm tuổi của những người con anh hùng

Bà là mẹ của trung tướng Lưu Phước Lượng - nguyên Phó trưởng ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ - và đại tá, bác sĩ Lê Kim Hà. Bà đã sống một cuộc đời bình dị mà lớn lao, tiêu biểu cho truyền thống cách mạng của gia đình Việt Nam.

Tết Bính Ngọ 2026, bà Xuân tròn 104 tuổi. Ở tuổi xưa nay hiếm, bà vẫn giữ nếp sinh hoạt giản dị: đọc sách báo mỗi ngày. Khi gặp những bài viết về con trai hoặc đồng đội cũ của con, bà xem rất kỹ, đọc đi đọc lại nhiều lần.

Con trai bà là trung tướng Lưu Phước Lượng (Năm Lượng) - nguyên Phó tư lệnh chính trị Quân khu 9, nguyên Phó trưởng ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ. Nghe tin con trai được mời tham dự đại hội thi đua toàn quốc và nằm trong danh sách được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân đợt này, bà mừng nhưng chỉ nói khẽ: “Tội nghiệp thằng nhỏ, mới ngày nào theo cha đi kháng chiến…”.

Bà Nguyễn Thị Xuân (ngồi) và con gái - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Lê Kim Hà - Ảnh do gia đình nhân vật cung cấp

“Ngày nào” ấy là năm 1965. Khi đó, Năm Lượng mới 17 tuổi, dáng cao gầy. Dù cha anh giữ cương vị lãnh đạo, anh không ỷ lại, kiên quyết xin về đơn vị chiến đấu. Anh được bổ sung vào phân đội thông tin thuộc Phòng Thông tin Miền. Trận đầu ra quân, Năm Lượng cùng đơn vị tham gia đánh phản kích Lữ đoàn Dù 173 của quân đội Mỹ và được phong tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968, Năm Lượng được tăng cường cho Trung đoàn Quyết Thắng, chiến đấu ở mặt trận Tây Bắc Sài Gòn. Trận đánh diễn ra vô cùng ác liệt, đơn vị chịu tổn thất nặng nề. Chính ủy, trung đoàn trưởng lần lượt hy sinh. Trước đó, tư lệnh phân khu cũng ngã xuống. Trong tình thế hiểm nghèo, Năm Lượng đánh bức điện cuối cùng với dòng chữ: “Vĩnh biệt các đồng chí!”.

Thật may, người con đất Thủ Dầu Một ấy đã không vĩnh biệt. Gần nửa thế kỷ sau, anh trưởng thành qua nhiều cương vị: Chính ủy sư đoàn, chính ủy quân đoàn, chính ủy quân khu…, đóng góp to lớn cho công tác xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh về chính trị.

Bà Xuân tự hào về các con nhưng luôn nhấn mạnh rằng mỗi người có một cách cống hiến riêng. Trong số đó có chị Ba Lê Kim Hà đã theo cha vào chiến khu từ thuở thiếu thời (đổi họ trong những năm tháng hoạt động cách mạng) để rồi trở thành đại tá, bác sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trên mặt trận y học quân sự.
Đại tá, bác sĩ Lê Kim Hà - nguyên Chủ nhiệm Khoa Hồi sức Cấp cứu Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) - từng là y tá chăm sóc thương binh giữa chiến trường khốc liệt.

Trong những năm chiến tranh biên giới Tây Nam, Khoa Hồi sức cấp cứu luôn trong tình trạng quá tải; có ngày tiếp nhận hàng trăm thương binh nặng. Cán bộ y tế làm việc liên tục 14-16 giờ mỗi ngày, không có ngày nghỉ.
Không chỉ hết lòng vì công việc, bác sĩ Lê Kim Hà còn kiên trì học tập, nâng cao trình độ. Năm 1988, bà hoàn thành chương trình Chuyên khoa II Gây mê hồi sức tại Đại học Y Dược TPHCM. Với phương pháp điều trị hội chứng Guillain - Barré bằng truyền corticoid ngoài màng cứng, bà được mời tham dự Hội nghị quốc tế về các bệnh thần kinh tại Nhật Bản năm 1994. Cùng năm đó, Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Quân y 175 được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Cá nhân bà cũng được phong tặng danh hiệu cao quý này.

Về những người con của mình, bà Xuân chỉ nhẹ nhàng nói: “Con má, từ thằng Hai đến thằng Út, đứa nào cũng lo tròn bổn phận”.

Theo lời bà, từ con trai trưởng - Đại tá Lưu Phước Lộc (nguyên Phó chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Phước, Tùy viên Quốc phòng) - đến người con út là Lưu Phước Thành - nguyên cán bộ Phòng Quản lý đô thị quận Phú Nhuận (trước đây) - đều cống hiến cho đất nước theo cách riêng. Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, gia đình bà đã cùng ra trận. Thật may mắn và cũng thật hiếm hoi khi kết thúc chiến tranh, tất cả đều trở về dù mang theo những mất mát, hy sinh không thể bù đắp.

Là mẹ, là bà của 1 vị tướng, 2 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 5 đại tá (Lưu Phước Lộc, Lê Kim Hà, Lê Kim Chi, Mạc Phương Minh và Phùng Ngọc Minh), người mẹ ấy tiêu biểu cho những người mẹ Việt Nam; cho truyền thống cách mạng của gia đình Việt Nam.

Bà xứng đáng được tôn vinh là Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Trần Thế Tuyển