Chỉ đường cho hươu: Con vô lễ và dễ nổi quạu

Hôm qua tôi chọc ghẹo con: “Ủa Bo, phải Bo hại chết con chó Lu Lu không? Do Bo ăn gà nướng, Lu Lu chạy lại gặm xương rồi chết 2 ngày sau đó”. Bo đổ quạu: “Mẹ lãng quá. Mẹ nói lần nữa con chọi chén á!”.

Tôi bất ngờ nhưng vẫn chống chế cho đỡ quê: “Mẹ giỡn chút, con làm gì ghê vậy?”. Bo nói: “Chuyện đó cũng giỡn được hả? Giỡn nhây quá. Rồi vui dữ chưa!”.

Tôi muốn không khí gia đình vui nhộn nên hay nói đùa nhưng từ năm lên cấp II, con hay cau có, nói hỗn. Hôm trước, tôi “tám” điện thoại, gọi sếp bằng chị sui, Bo nghe được nên “đá thúng đụng nia”. Bo phản đối tôi ghép đôi Bo với con gái chị ấy. Sao ngày càng lớn Bo càng vô lễ, nhất là khi mẹ đùa?

Kiều Oanh (TPHCM)

Ảnh minh họa: Pixabay

Mục đích của mẹ là gắn kết tình cảm, tạo không khí vui tươi cho gia đình nhưng lại gây hiệu ứng ngược: Bo không vui và cho rằng mẹ giỡn nhây. Điều này tương tự như khi vào khu du lịch hay tham quan hội xuân..., mẹ muốn dắt con vào “nhà cười” mà lại vô nhầm... “lâu đài kinh dị”.

Lời nói, hành vi thiếu lễ phép của Bo không phải thường xuyên, cũng không phải ngẫu nhiên mà nằm trong chuỗi phản ứng của Bo trước những “cú đùa” của mẹ. Với lời đùa, người lớn tưởng vô thưởng vô phạt. Chỉ có trẻ teen mới hiểu nó ghim sâu, trói chặt như thế nào.

Sự buộc tội nặng nề, vô lý (Bo hại chết thú cưng); sự xâm phạm không gian cá nhân riêng tư, tự chủ (ghép đôi Bo)... khiến con ức chế, bực bội. Con càng tổn thương khi người lớn tiếp tục bồi thêm mà không quan tâm đến diễn biến cảm xúc của con.

Bo hỗn và dữ do trái tính trái nết khi vào teen hay do cách đùa của mẹ không phù hợp và “lố đà”? Để “bắt mạch” điều này, mẹ có thể dùng phương pháp “loại trừ” để tập thay đổi cách giao tiếp, vá lành mối quan hệ mẹ con và hình ảnh của mẹ.

Mẹ tôn trọng con, đặt mình vào vị trí của con, chọn từ ngữ cẩn thận khi giao tiếp. Mẹ tránh dùng những lời nói mang tính chất đổ lỗi, gán ghép, hay những câu đùa về chủ đề nhạy cảm như cái chết, bệnh tật, ngoại hình, chuyện tình cảm của con...

Mẹ tập lắng nghe con một cách chân thành và hạ cái tôi xuống. Nếu nhận thấy mình “nêm nếm quá tay” thì xin lỗi ngay. Thay vì chống chế, người lớn có thể hài hước hóa lời xin lỗi, sẽ “đỡ quê” cho mình mà còn khiến teen dịu bớt cảm xúc tiêu cực.

Có rất nhiều cách để gia đình vui vẻ mà không cần phải chọc ghẹo con. Cha mẹ cùng con tham gia các hoạt động chung, kể những câu chuyện vui, xem phim, chơi game, hay đơn giản là trò chuyện về những điều tích cực trong ngày. Thử duy trì giao tiếp đẹp, “sòng phẳng” như thế xem con có còn cơ hội để… vô lễ nữa hay không.

Thật ra ở đây, cả mẹ và con đều đang gặp phải những khó khăn trong giao tiếp, dẫn đến mâu thuẫn và cảm giác không được thấu hiểu. Bo cũng cần học cách bước khỏi cảm xúc tiêu cực, không đưa đến phản ứng thái quá trước những tình huống trái ý muốn.

Bo cần hiểu, chấp nhận cảm xúc của bản thân và tìm cách hóa giải lành mạnh. Bo cần học giao tiếp hiệu quả, bao gồm bày tỏ rõ ràng mong muốn của mình một cách ôn hòa, lễ phép; giữ bình tĩnh, chừng mực khi nói chuyện; đề xuất giải pháp (chẳng hạn mẹ con cùng cà phê để trao đổi chân thành và nghiêm túc về chuyện đùa).

Con cũng có thể chỉ ra với cha mẹ những lời đùa nào “đi vào lòng người” để cha mẹ phát huy, ngày càng dí dỏm, duyên dáng và tạo sức hút ngay cả với con mình. Khi không còn những lời đùa “đi vào lòng đất”, giao tiếp cha mẹ - con cái sẽ trở nên gần gũi, thân mật hơn. Và nụ cười sẽ đồng loạt “nổ đơn” chứ không so le: người vui - kẻ quạu.

Bác sĩ Hoa Tiêu