PNO - 3 nhà khoa học đoạt Giải thưởng Nobel Vật lý năm 2021 cho các nghiên cứu của họ về những hiện tượng hỗn loạn và có vẻ ngẫu nhiên.
Các hệ thống phức tạp, đặc trưng bởi tính ngẫu nhiên và rối loạn - giải thưởng Nobel Vật lý năm 2021 công nhận các phương pháp mới để mô tả và dự đoán thay đổi lâu dài của các hệ thống này.
Trong đó, nhà khí tượng học Syukuro Manabe (Đại học Princeton, Mỹ), nhà hải dương học và điều biến khí hậu Klaus Hasselmann (Viện Khí tượng Max Planck, Đức) sẽ chia nhau một nửa giải thưởng Nobel Vật lý 2021. Họ đã đặt nền tảng kiến thức của nhân loại về khí hậu Trái đất và cách loài người ảnh hưởng đến nó.
Một nửa giải thưởng còn lại thuộc về giáo sư Giorgio Parisi (Đại học Sapienza, Ý), đã đem đến những đóng góp mang tính cách mạng đối với lý thuyết về các vật liệu bị xáo trộn và các quá trình ngẫu nhiên.
 |
| 3 nhà khoa học từ Mỹ, Đức và Ý cùng chia nhau giải Nobel Vật lý 2021 |
Một hệ thống phức tạp có tầm quan trọng thiết yếu đối với loài người là khí hậu Trái đất. Syukuro Manabe đã chứng minh mức độ tăng carbon dioxide trong khí quyển dẫn đến nhiệt độ bề mặt Trái đất tăng lên như thế nào.
Vào những năm 1960, ông đã dẫn đầu trong nghiên cứ sự phát triển của các mô hình vật lý về khí hậu Trái đất và là người đầu tiên khám phá sự tương tác giữa cân bằng bức xạ và sự vận chuyển thẳng đứng của các khối khí. Công việc của ông đã đặt nền móng cho sự phát triển của các mô hình khí hậu hiện nay.
Khoảng 10 năm sau, Klaus Hasselmann đã tạo ra một mô hình liên kết thời tiết và khí hậu với nhau, do đó trả lời câu hỏi tại sao các mô hình khí hậu có thể đáng tin cậy mặc dù thời tiết luôn thay đổi và hỗn loạn.
Ông Hasselmann cũng phát triển các phương pháp xác định các tín hiệu cụ thể, chỉ dấu, mà các hiện tượng tự nhiên và hoạt động của con người đều in dấu trong khí hậu. Các phương pháp của ông đã được sử dụng để chứng minh rằng nhiệt độ tăng lên trong khí quyển là do con người thải ra khí cacbonic.
Vào khoảng năm 1980, Giorgio Parisi đã phát hiện ra các mẫu ẩn trong các vật liệu phức tạp bị xáo trộn. Khám phá của ông là một trong những đóng góp quan trọng nhất cho lý thuyết về hệ thống phức tạp. Chúng giúp chúng ta có thể hiểu và mô tả nhiều vật liệu và hiện tượng khác nhau theo cách dường như hoàn toàn ngẫu nhiên, không chỉ trong vật lý mà còn trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như toán học, sinh học, khoa học thần kinh và học máy.
Thors Hans Hansson, chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý phát biểu: “Những khám phá được công nhận trong năm nay chứng minh rằng kiến thức của chúng ta về khí hậu dựa trên một nền tảng khoa học vững chắc, dựa trên sự phân tích chặt chẽ các quan sát. Qua đó góp phần giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về các đặc tính và sự tiến hóa của các hệ thống vật lý phức tạp”.
Linh La (theo Nobel Prize)
| Chia sẻ bài viết: |
Quần áo từ nhiều thương hiệu được yêu thích trên thế giới chất thành đống ở sa mạc Atacama, Chile đang kể câu chuyện buồn về thời trang nhanh hiện đại.
Số lượng nhà bỏ trống ở Nhật Bản đã đạt mức kỷ lục mới là 9 triệu căn vào năm 2023, tăng 510.000 căn so với cuộc khảo sát năm 2018.
Số người khởi sự kinh doanh lập ra các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đạt kỷ lục. Trong số đó, ngày càng nhiều chủ doanh nghiệp là phụ nữ.
Không những chịu nỗi đau mất đi người bạn đời và người trụ cột gia đình, những "góa phụ hổ" ở Bangladesh còn bị cộng đồng mê tín của họ ruồng bỏ.
Trong 3 năm qua, hơn 50.000 trẻ em đã mất tích sau khi di cư mà không có người thân đi cùng đến châu Âu.
Nghiên cứu cho thấy, chỉ riêng di truyền có thể giảm nguy cơ tử vong sớm hơn 21%, nhưng mọi người sống thọ hơn bằng lối sống lành mạnh.
Kể từ khi nghỉ hưu, bà Zhen Zhen ở Vân Nam, Trung Quốc, đều chăm chỉ tập gym mỗi ngày để duy trì vóc dáng, sức khỏe.
Các bác sĩ cho biết trẻ em đang được điều trị tại các bệnh viện ở Gaza đang bị đánh giá thấp những cơn đau trong bối cảnh người chết quá nhiều.
Một trong những người trúng giải độc đắc Powerball trị giá 1,3 tỉ USD trong tháng 4/2024 là người đàn ông nhập cư từ Lào đang điều trị ung thư.
Các nhà nghiên cứu Hàn Quốc đã nuôi cấy tế bào thịt bò trong hạt gạo. Họ cho đây là bước quan trọng hướng tới việc đạt được nguồn protein bền vững.
Ngày 29/4, nhà chức trách Peru cho biết ít nhất 25 người thiệt mạng và 13 người khác bị thương, sau khi 1 chiếc xe buýt chở khách lao xuống khe núi.
Ngày 29/4, Bangladesh đã ra lệnh đóng cửa các trường học trên toàn quốc vào ngày 29/4 do đợt nắng nóng đang diễn ra.
Việt Nam đạt mức tăng trưởng tích cực đầu năm 2024, chính sách điều hành kinh tế trong nước vững vàng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nỗ lực phục hồi.
Lễ hội sumo là truyền thống tại Nhật Bản. Người dân nước này tin rằng những đứa trẻ khóc to trong lễ hội sẽ tự tin và lớn nhanh hơn.
Khoảng 20% nguồn sữa ở Hoa Kỳ có dấu vết virus cúm gia cầm, khiến giới chức y tế cảnh báo nguy cơ với đàn bò của nước này.
Ngày 29/4, cảnh sát Kenya đưa tin, ít nhất 42 người đã thiệt mạng do lũ lụt ở khu vực Mai Mahiu và số người chết còn tăng lên.
Cảnh sát được huy động đến nhiều trường đại học tại Mỹ để giải tán đám đông sinh viên biểu tình phản đối cuộc chiến ở Dải Gaza.
Ngày 28/4, Nam và Đông Nam Á đã đón đợt nắng nóng khắc nghiệt hơn bao giờ hết.
