Rắc rối ở biên giới Nga-Trung vì COVID-19

Thành phố biên giới Tuy Phân Hà của Trung Quốc - Ảnh: Wikivoyage

Tuy Phân Hà là một thành phố cấp huyện ở rìa phía đông đường biên giới dài 4.300km giữa Trung Quốc và Nga, cách Vũ Hán, điểm bắt đầu của tâm dịch viêm đường hô hấp cấp 2.000 km. Thành phố được xây dựng nhanh chóng trong mấy thập kỷ vừa qua như để đón trước sự phát triển vũ bão của Trung Quốc, nay được sử dụng làm nơi cách ly tập thể cho 1.479 công dân Trung Quốc.

Tuy Phân Hà trở thành “Vũ Hán thứ hai”, “con đập” ngăn chặn làn sóng mới các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 do công dân Trung Quốc cư trú tại Nga vội vã hồi hương khi bùng phát đại dịch COVID-19. Tính đến ngày 20/4, gần 2.500 công dân Trung Quốc đã về nước thông qua cửa khẩu biên giới đường bộ tại Tuy Phân Hà. Đã có 377 người xét nghiệm dương tính với COVID-19, trong đó 27 trường hợp “không có triệu chứng”.

Hầu hết những công dân Trung Quốc này đã rời Moscow (Nga) bằng máy bay, quá cảnh tại Vladivostok một thành phố Viễn Đông của Nga để đi đến Pogranichny, nơi có đường biên giới chung với Tuy Phân Hà. Lý do người Trung Quốc vội vã rời Nga được cho là vì họ cảm thấy đại lục là một lựa chọn an toàn hơn Nga để vượt qua cuộc khủng hoảng COVID-19. Ngoài ra, còn có tin đồn Nga sẽ trục xuất tất cả các công dân Trung Quốc đang cư trú tại nước này.

Tình hình trên đặt chính quyền Trung Quốc vào thế khó. Trong tuần đầu tiên của tháng 4/2020, Bắc Kinh đã cho phép một số lượng lớn những công dân hồi hương về Tuy Phân Hà, mặc dù lo sợ về làn sóng ca nhiễm mới thứ hai do họ mang về nước. Với dân số dưới 80.000 người, nguồn lực y tế công cộng của Tuy Phân Hà nhanh chóng bị quá tải.

Đến ngày 7/4, Trung Quốc đóng cửa biên giới để “câu giờ”. Hệ thống bệnh viện Tuy Phân Hà được báo cáo là trên bờ vực sụp đổ, tất cả các khách sạn để cách ly người nhập cảnh đều kín chỗ, và Bắc Kinh lo ngại ổ dịch trong thành phố có thể phá hỏng các nỗ lực chống dịch trên toàn quốc.

Tuy nhiên, khi để hàng trăm người mang quốc tịch Trung Quốc bị mắc kẹt bên kia biên giới, Trung Quốc tạo ra mối nguy lây lan virus trên khắp các cộng đồng ở vùng Viễn Đông của Nga. Quan hệ hai nước cũng trở nên căng thẳng sau khi hai bên đóng cửa biên giới.

Nhằm giảm bớt căng thẳng, tổng lãnh sự Trung Quốc tại Vladivostok đã viết một lá thư cho tất cả công dân Trung Quốc ở Nga, xin lỗi những người bị mắc kẹt ở vùng Primorsky Krai giáp biên giới Tuy Phân Hà. Ông kêu gọi họ đừng di chuyển trong lãnh thổ Nga, yên tâm ở lại cách ly và không tìm cách vượt biên về nước.

Cổng biên giới quốc gia Trung-Nga tại Tuy Phân Hà - Ảnh: Ankur Shah

Trước khi biên giới đóng cửa, ông Oleg Kozhemyako, thống đốc Primorsky Krai (Nga), đã kêu gọi Tổng thống Vladimir Putin cấm tất cả công dân Trung Quốc đi các chuyến bay nội địa đến Vladivostok. Cảnh báo của ông đã bị bỏ qua. Kozhemyako bây giờ lo sợ cho những người Nga đi máy bay cùng người Trung Quốc sẽ bị lây nhiễm và tác động của các công dân Trung Quốc “bị bỏ rơi” trong khu vực.  

Về phần mình, Trung Quốc đã áp dụng các biện pháp quyết liệt ở Tuy Phân Hà. Trong những ngày đóng cửa biên giới, một bệnh viện tạm 600 giường đã được thiết lập trong một tòa nhà văn phòng được chuyển đổi, và thêm sáu tòa nhà được chỉ định bổ sung để làm địa điểm cách ly và giám sát các bệnh nhân tiềm năng. Chính quyền địa phương cũng nhanh chóng tập hợp một đội tình nguyện gồm 800 thành viên để hỗ trợ 400 nhân viên y tế đang được điều động về thành phố. Trung Quốc đang chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất.

Tất cả công dân trở về Tuy Phân Hà phải trải qua cách ly 28 ngày. Cũng như ở Vũ Hán, việc mua sắm thiết yếu giờ chỉ có thể được thực hiện bởi một thành viên trong gia đình sau ba ngày một lần. Chính phủ Trung Quốc thậm chí còn trao giải thưởng 5.000 nhân dân tệ (700 đô la) cho người dân địa phương báo cáo việc vượt biên bất hợp pháp. Phản ứng hà khắc của Bắc Kinh khiến cư dân mạng Trung Quốc gọi Tuy Phân Hà là “Tiểu Vũ Hán”.

Hoàng Diệu