Chống “thối não” ở trẻ cách nào?

25/11/2025 - 07:21

PNO - Theo các chuyên gia, khi trẻ tiếp xúc video ngắn quá nhiều sẽ giảm khả năng ghi nhớ dài hạn do não quen với những hình ảnh, clip nhanh và rời rạc. Từ thối não (brain rot) xuất hiện từ năm 2024, do Nhà xuất bản Đại học Oxford công bố, dùng để chỉ tình trạng suy giảm trí tuệ, tinh thần.

“Nhiều công ty công nghệ hứa hẹn rằng các công cụ AI sẽ tăng cường năng suất và khả năng sáng tạo nhưng các nghiên cứu cho thấy điều ngược lại. Trẻ em ngày càng đắm chìm trong những clip ngắn vô tri còn người lớn phụ thuộc nhiều vào chatbot AI thì lại lười động não. Việc đó khiến họ dễ “thối não” hơn” - chuyên gia tâm lý Collins-Thompson (Anh) cho biết.

Công nghệ có thể trao quyền nhưng chỉ khi chúng ta sử dụng nó một cách chủ động  và tự chủ - Nguồn ảnh: Getty Images
Công nghệ có thể trao quyền nhưng chỉ khi chúng ta sử dụng nó một cách chủ động và tự chủ - Nguồn ảnh: Getty Images

Thuật ngữ “thối não” ban đầu được liên kết với các video ngắn gây nghiện của TikTok và Instagram, giờ đây mở rộng sang nội dung do AI điều khiển. Những công cụ này được thiết kế để đơn giản hóa cuộc sống, có thể làm rỗng tư duy phản biện bằng cách thực hiện hầu hết các công việc đòi hỏi tư duy của con người.

“Công nghệ có thể trao quyền nhưng chỉ khi chúng ta sử dụng nó một cách có tâm. Nếu không, lời hứa về cuộc sống thông minh hơn có thể phải trả giá bằng khả năng suy nghĩ của chúng ta”.

Nhà phân tích khoa học David Mores (Mỹ)

Việc đọc của trẻ em đã giảm nhiều so với trước khi mạng xã hội và AI phát triển. Theo một nghiên cứu của Đại học Suan Dusit (Thái Lan), các nhà nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ mạnh mẽ giữa suy giảm nhận thức và thời gian sử dụng thiết bị, được khuếch đại bởi AI và phương tiện truyền thông xã hội. Một nghiên cứu gần đây của các bác sĩ nhi khoa Mỹ cho thấy những trẻ dành hàng giờ trên mạng xã hội có điểm số thấp hơn đáng kể trong các bài kiểm tra đọc, trí nhớ và ngôn ngữ so với bạn bè cùng trang lứa.

Tác động của AI đối với trí nhớ đáng lo ngại không kém. Tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), các nhà khoa học đã theo dõi hoạt động của não khi sinh viên soạn thảo các bài luận có và không có ChatGPT. Những người sử dụng chatbot cho thấy mức độ tương tác thấp nhất và vài phút sau, 83% không thể nhớ một câu nào họ đã viết. “Nếu không nhớ những gì đã viết, làm sao bạn có thể học và lưu giữ kiến thức trong não bộ?” - Nataliya Kosmyna - người đứng đầu nghiên cứu - bày tỏ.

Để giảm tác hại của mạng xã hội cũng như tác động của AI đến trẻ, nhiều trường học cấm điện thoại di động, thiết bị công nghệ và phương tiện truyền thông xã hội trong lớp học. Cha mẹ có thể thiết kế các khu vực không có màn hình tại nhà và khuyến khích trẻ đọc sách, vận động, chơi thể thao.

79% trẻ xem trên 50 clip ngắn mỗi ngày

Một nghiên cứu được tiến hành trên 15.000 bậc cha mẹ ở Mỹ, Anh, Singapore, Pháp, Ấn Độ… về thói quen xem clip ngắn ở trẻ. Kết quả cho thấy hơn 79% trẻ xem trên 50 clip ngắn mỗi ngày. Hơn 65% phụ huynh cho rằng con cái họ thích những clip ngắn đồng thời học theo và nhiều trẻ phản ứng gay gắt, khóc la, giãy nảy hoặc cào cấu cha mẹ vì bị cấm xem.

Nhật Minh (theo Bangkok Post, MIT)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI