Nuôi con bằng yêu thương và thấu hiểu

Con cần mẹ làm gì để cảm thấy dễ chịu hơn?

Thảo - 15 tuổi, sống tại TPHCM. Một tối, em nói với mẹ rằng mình không thấy thoải mái khi “bị gọi là con gái”. Em luôn thấy bản thân là con trai dù sinh ra với cơ thể nữ. Mẹ em - một nhân viên văn phòng - đã lặng người khi nghe con nói dù từ lâu lắm, với bản năng người mẹ, chị đã lờ mờ nhận ra.

Sau một lúc cả 2 mẹ con im lặng, chị chỉ hỏi: “Vậy con cần mẹ làm gì để con cảm thấy dễ chịu hơn?”. “Chỉ cần mẹ đừng bắt con mặc váy nữa” - Thảo trả lời. Hôm đó, chị cất toàn bộ đầm váy trong tủ vào chiếc vali cũ và nói: “Khi nào con cần thì lấy ra, còn không, mình sẽ chọn thứ con thấy phù hợp”.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Đó là một phản ứng lý tưởng nhưng không phải trong gia đình nào việc chấp nhận một đứa con LGBT cũng dễ dàng, suôn sẻ như gia đình Thảo.

Theo khảo sát Being LGBT in Asia - Vietnam Report do UNDP và USAID phối hợp thực hiện năm 2014, hơn 40% người LGBT ở Việt Nam từng có ý định tự tử, trong đó tới 60% nguyên nhân đến từ áp lực gia đình và sự kỳ thị của người thân.

Dù 1 thập niên đã trôi qua, hiện nay, tình hình chưa thay đổi nhiều. Một báo cáo của Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường (iSEE) năm 2020 cho thấy đa số thanh thiếu niên LGBT ở Việt Nam không dám công khai bản dạng giới hay xu hướng tính dục với ba mẹ vì sợ bị mắng, bị đuổi khỏi nhà hoặc bị ép “chữa trị”.

Theo chuyên viên tư vấn tâm lý Nguyễn Thị Tâm, khi một đứa trẻ công khai mình là LGBT, điều đầu tiên ba mẹ nên hiểu là con đã rất dũng cảm. Con không cần bị ép thay đổi hay sống khác đi, mà cần được yêu thương và đồng hành.

Ba mẹ tin con - dù con là ai

Bảo - 17 tuổi, sống ở Đồng Nai - là người đồng tính nam. Một ngày, mẹ em đọc được tin nhắn em gửi cho người yêu và... không nói gì. “Mẹ không nhìn mặt mình suốt 2 tuần. Mình không biết mẹ nghĩ gì nhưng sự im lặng đó còn đáng sợ hơn cả cấm cản” - Bảo kể. Cuối cùng, mẹ để lại một mảnh giấy trên bàn: “Mẹ cần thời gian nhưng mẹ sẽ không bỏ rơi con”. Đó không phải cái ôm, không phải sự chấp nhận hoàn toàn nhưng là khởi đầu của quá trình hàn gắn, điều rất nhiều bạn trẻ LGBT không có cơ hội được trải nghiệm.

Trong những tình huống như vậy, điều ba mẹ có thể làm là học cách lắng nghe và không phán xét. Đừng cắt ngang lời con bằng câu hỏi “Sao con lại như vậy?”, “Rồi ba mẹ sẽ ăn nói ra sao với họ hàng, bạn bè?”… Hãy để con nói hết vì đôi khi chỉ cần câu nói “Ba mẹ vẫn ở đây” đã là cả thế giới với con.

Ba mẹ cũng cần chủ động tìm hiểu từ những nguồn thông tin khoa học dễ tiếp cận và thiết thực. “Phụ huynh không cần trở thành nhà hoạt động LGBT, chỉ cần là chỗ dựa đầu tiên và bền vững nhất” là điều chuyên gia Nguyễn Ngọc Long - thành viên mạng lưới chuyên gia tư vấn LGBT tại TPHCM - đã nhắc lại rất nhiều lần.

Một yếu tố quan trọng khác là giữ bí mật và tôn trọng quyền riêng tư của con. Trẻ có thể chưa sẵn sàng để công khai với họ hàng, bạn bè hay nhà trường. Theo Minh Nhật - điều phối viên chương trình hỗ trợ thanh thiếu niên LGBT tại ICS - việc bị tiết lộ khi chưa sẵn sàng (còn gọi là bị “out”) là một tổn thương sâu sắc với người LGBT.

Nếu con bị kỳ thị hay bắt nạt ở trường, ba mẹ không nên im lặng. Ba mẹ có thể trao đổi với nhà trường, thầy cô, không phải để yêu cầu đặc quyền mà là để đòi hỏi quyền cơ bản nhất: được học trong một môi trường an toàn. Không phải ai cũng hiểu ngay, nhưng ai cũng có thể học cách yêu thương.

Trẻ em không chọn trở thành LGBT nhưng ba mẹ có thể chọn trở thành người mà con dám mở lòng. Mỗi người cha, người mẹ đều có thể trở thành bức tường thành vững chãi để che chở, bảo vệ con, đủ để con tin tưởng và chia sẻ mọi tâm sự, nỗi niềm chỉ bằng câu nói: “Ba mẹ tin con dù con là ai”.

Đó là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng là nơi tình yêu trở nên trưởng thành, sâu sắc hơn khi ta biết yêu một người không phải vì điều mình mong đợi mà vì chính con người họ.

Ngọc Tiên