Lá phổi xanh hóa tro tàn, lỗi tại thiên tai hay do con người?

23/08/2019 - 18:00

PNO - Từ 19/8 đến nay, rừng mưa nhiệt đới Amazon đang chứng kiến những con số kỷ lục về hỏa hoạn trong năm nay.

Khói từ ngọn lửa mở rộng che phủ khoảng một nửa diện tích quốc gia Nam Mỹ khi nhìn từ ảnh vệ tinh ngoài không gian. Hôm thứ Hai 19/8, khói dày đặc che kín bầu trời thành phố lớn nhất của Brazil São Paulo. Joselia Pegorim, nhà khí tượng học đang làm việc cùng kênh Climatempo (Brazil) cho biết: “Khói không xuất phát từ đám cháy tại bang São Paulo, mà từ những đám cháy rất dày đặc và rộng suốt nhiều ngày qua ở bang Rondônia và Bolivia”.

Các vụ cháy rừng bắt đầu từ đâu?

Theo Viên nghiên cứu không gian quốc gia Brazil (INPE), cháy rừng thường xảy ra vào mùa khô, nhưng tình hình năm nay đặc biệt nghiêm trọng. Mỗi năm, mùa khô ở Amazon kéo dài từ tháng 7 đến tháng 10, cao điểm vào cuối tháng 9. Thời tiết ẩm ướt hơn trong thời gian còn lại của năm giúp giảm thiểu rủi ro cháy rừng.

La phoi xanh hoa tro tan, loi tai thien tai hay do con nguoi?
Thành phố São Paulo chìm trong bóng tối khi khói đen che phủ bầu trời.

Ngoài ra, các vụ hỏa hoạn có chủ ý còn bắt đầu từ nỗ lực phá rừng bất hợp pháp để chăn thả gia súc. Chăn thả gia súc là động lực phá rừng lớn nhất ở mọi quốc gia Amazon, chiếm 80% tỷ lệ phá rừng hiện nay.

Amazon Brazil là quê hương của khoảng 200 triệu đầu gia súc và là nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới, cung cấp khoảng một phần tư thị trường toàn cầu.

Cơ quan vũ trụ INPE cho biết họ phát hiện hơn 72.800 vụ cháy từ tháng 1 đến tháng 8 và hơn 9.500 vụ cháy rừng kể từ thứ Năm 15/8, chủ yếu ở khu vực Amazon. Để so sánh, cùng kỳ năm 2018 có chưa đến 40.000 vụ cháy.

La phoi xanh hoa tro tan, loi tai thien tai hay do con nguoi?
Ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy khói từ ngọn lửa che phủ phần lớn diện tích Brazil.

Lỗi tại tự nhiên hay do con người?

Một số nhà bảo tồn đổ lỗi cho Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro về vụ cháy rừng, nói rằng ông đã khuyến khích các doanh nghiệp khai thác gỗ và nông dân dọn sạch đất.

Ông Bolsonaro cho biết ông không đồng ý với dữ liệu mới nhất được trình bày, nói rằng nông dân sử dụng lửa để dọn đất theo mùa vụ. Tổng thống lên tiếng: “Tôi từng được gọi là ‘đội trưởng cưa xích’. Bây giờ thì tôi là Nero, kẻ phóng hỏa rừng Amazon”.

La phoi xanh hoa tro tan, loi tai thien tai hay do con nguoi?
Tình trạng cháy rừng năm 2019 của Brazil đã tăng 83% so với cùng kỳ năm 2018.

Rừng mưa nhiệt đới Amazon có khả năng tự chống cháy phần nào nhờ độ ẩm tự nhiên và mạng lưới sông ngòi chằng chịt, nhưng NASA cho biết hạn hán và các hoạt động của con người đang góp phần gây ra cháy rừng. Một bản báo cáo từ cơ quan vũ trụ ghi: “Cường độ và tần suất hạn hán có liên quan đến sự gia tăng nạn phá rừng và biến đổi khí hậu do con người gây ra”.

Ricardo Mello, người đứng đầu Chương trình Amazon của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF), cho biết thêm các vụ hỏa hoạn là do hậu quả của sự gia tăng nạn phá rừng, thể hiện qua các số liệu gần đây. Theo INPE, tốc độ phá rừng đã tăng 67% trong bảy tháng đầu năm 2019.

La phoi xanh hoa tro tan, loi tai thien tai hay do con nguoi?
Nạn phá rừng để làm rẫy và chăn nuôi góp phần dẫn đến những đám cháy vào mùa khô hạn.

Riêng tháng 7 đã lập kỷ lục mới về nạn phá rừng nhiều nhất từng xảy ra ở Amazon trong một tháng. Amazon bị thu hẹp khoảng 1.345 km vuông, gấp hơn hai lần diện tích của Tokyo.

Đầu tháng này, Đức và Na Uy tuyên bố đình chỉ tài trợ môi trường cho các dự án bền vững trong các khu rừng của Brazil, cả hai đều nói rằng chính quyền cực hữu của ông Bolsonaro không cam kết chống phá rừng. Tại chiến dịch tranh cử, Bolsonaro tuyên bố sẽ giúp các công ty khai thác và kinh doanh nông sản mở rộng hoạt động của họ trong các khu vực được bảo vệ môi trường, bao gồm cả Amazon.

La phoi xanh hoa tro tan, loi tai thien tai hay do con nguoi?
Trước tình trạng nóng lên toàn cầu,việc rừng mưa nhiệt đới lớn nhất thế giới thu hẹp với tốc độ chóng mặt là điều cực kỳ đáng quan ngại.

Amazon thường được gọi là lá phổi xanh của hành tinh. Điều này là vì cánh rừng tạo ra 20% oxy trong khí quyển của Trái đất. Rừng mưa nhiệt đới được coi là quan trọng trong việc làm chậm sự nóng lên toàn cầu và cũng là nơi sinh sống của các loài động vật, thực vật đặc hữu. Do số lượng đám cháy trong rừng nhiệt đới Amazon vô cùng nhiều, khó có thể dự đoán chính xác thời điểm bắt đầu và kết thúc.  

Linh La (Theo Reuters, Daily Mail)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI