PNO - Dòng thời gian trôi, khó tổng kết hết về sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Nhớ lại sự hưng thịnh - thoái trào của những vật dụng đã gắn liền với cuộc đời mình, chẳng phải là những phút rất tuyệt diệu đó sao!
Một hôm con trai tôi, cậu trai thế hệ 9X bỗng hỏi in ronéo là gì. Khi tôi giải thích cho con về nguyên lý một loại hình in ấn thịnh hành ở Việt Nam từ hơn 30 năm trước, bao nhiêu kỷ niệm ùa về.
Lần đầu tiên tôi biết đến hình thức in ronéo vào mùa hè năm lớp Sáu (1970 - 1971) trường trung học Diên Khánh (Khánh Hòa) xuất bản tập san Mây ngàn - tuyển tập thơ văn của giáo viên và học sinh trong trường. Khi ấy thầy Lê Viết Minh là người phụ trách chính vì thầy viết và vẽ rất đẹp.
Niên khóa 1971 - 1972, trường xuất bản đặc san Đi giữa mưa thu. Đây là tuyển tập thi ca của liên lớp Mười, gồm những bài bình giảng thơ, chủ biên là thầy Đinh Thư. Tôi biết rất rõ quá trình hình thành nên tập san này bởi anh tôi làm “tổng thư ký”. Trình bày chính vẫn là thầy Minh.
Hồi ấy trong nhà tôi có cây bút stencil để viết trên giấy sáp in ronéo. Thầy Minh viết và vẽ trên giấy stencil làm nên cuốn đặc san có hình thức rất đẹp. Tuy nhiên, kiến thức của tôi khi đó chỉ dừng lại ở tờ giấy stencil và cây bút. Mãi đến khi làm việc ở Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Khánh, tôi mới tiếp cận máy in ronéo.
Dòng thời gian ngược trở về thời điểm cơ quan tôi có trụ sở ở 50 Trần Phú, Nha Trang, một biệt thự kiểu Pháp, trong khuôn viên rộng toàn những cây bàng. Đến mùa, lá bàng rơi dày. Khó quên được những chiều thứ Bảy cả cơ quan dọn vệ sinh mà chủ yếu là quét lá bàng rồi gom lại đốt.
Nhớ những buổi trưa mùa đông của cái thời “ngủ bàn”, nằm nghe tiếng sóng biển ầm ầm. Bạn bè đồng nghiệp nằm co nói chuyện suốt trưa.
Phía sau phòng hành chính có một phòng nhỏ cửa mở ra bên hông tòa nhà, bên trong đặt một máy in ronéo. Văn thư là chị Lộc. Thỉnh thoảng giải lao, tôi đến phòng chị và xem chị in ấn. Sau này, vì yêu cầu công việc, tôi cũng tự in ronéo được. Đầu tiên là đánh máy trên giấy stencil. Phần đầu giấy stencil là bìa cứng có đục lỗ để gắn vào máy ronéo. Có ba lớp: giấy sáp màu trắng, giấy than và giấy bìa. Gắn giấy stencil vào máy đánh chữ (không kẹp ruy-băng), mục đích đục lỗ giấy sáp. Chữ hiện lên nhờ lớp giấy than. Giấy bìa dày để giữ cho stencil không bị lệch.
Sau đó xé bỏ lớp giấy bìa và giấy than rồi gắn stencil vào máy in ronéo và bôi mực lên rồi quay và đếm. Người đánh máy phải rất cẩn thận không để sai sót, vì sai là hư mất tờ giấy stencil. In cũng vậy, phải chú ý để giấy in ra không bị nhòe chữ, xiên xẹo, gấp nếp…
In ronéo là một nghề “làm ăn” rất được những năm ấy. Thế hệ tôi chắc nhiều người còn nhớ.
Còn nữa, thịnh hành vào giai đoạn từ năm 1976 ở Sài Gòn có nghề in ronéo những bản nhạc trẻ Anh, Pháp... Một tập nhạc khoảng mười bài. Thế hệ tôi đi học ở Sài Gòn (năm 1977) khó quên được những bến xe có nhiều người bán sách, báo dạo và thêm những tập nhạc này. Những người thích hát hay chơi đàn thường “lùng sục” tìm mua những bản nhạc yêu thích.
Rồi máy vi tính bắt đầu đưa vào cơ quan (khoảng năm 1989) với phần mềm tiếng Việt “sơ khai” là Vietrex, chạy trên hệ điều hành MS-DOS. Máy đánh chữ đến hồi cáo chung, nhường chỗ cho máy tính và máy in kim. Hình thức in ronéo vẫn còn. Giấy stencil được in trên máy in kim rồi in ronéo. Chữ trên văn bản đẹp hơn rất nhiều.
Cho đến khi hệ điều hành Windows thay thế MS-DOS, Vietrex cáo chung và máy ronéo cũng thành cổ vật khi máy photocopy giải quyết nhanh chóng những hạn chế của in litho (in thạch bản) đầu thế kỷ XX và in ronéo cuối thế kỷ XX.
Tôi nói chuyện với người bạn làm văn thư ở Sở Xây dựng Khánh Hòa từ năm 1976. Bạn kể vanh vách quy trình in ấn ronéo và những kỷ niệm “cười đau ruột” khi đặt giấy stencil bị ngược in ra văn bản chữ ngược, nơm nớp lo bị sếp mắng…
Dòng thời gian trôi, khó tổng kết hết về sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Nhớ lại sự hưng thịnh - thoái trào của những vật dụng đã gắn liền với cuộc đời mình, chẳng phải là những phút rất tuyệt diệu đó sao!
Đào Thị Thanh Tuyền
| Chia sẻ bài viết: |
Đoạn clip đang được lan truyền trên mạng xã hội. Ai cũng ngưỡng mộ người cha dũng cảm đối đầu và vật lộn với tên giết người.
Sự chậm chạp của người lớn rõ ràng là một cái tội, khi bao thế hệ trẻ em cứ lớn lên mà không được giáo dục, trang bị đầy đủ.
Không giận nhau quá năm phút là cam kết trước khi họ đăng ký kết hôn. Suốt 12 năm chung sống, họ đã thực hiện đúng cam kết này.
Hương Giang là mẹ đơn thân. Đình Tú kém bạn gái 4 tuổi. Vì thế, mối tình này được nhiều khán giả yêu thích.
Hầu hết phụ huynh quan niệm “yêu trước khi vào đại học là yêu sớm”, sợ con yêu sẽ xao nhãng học hành, không có tương lai.
Yêu ở tuổi teen, trẻ có thể bất chấp, xem đối phương cực kỳ quan trọng đối với cuộc đời mình và làm tới cùng cho tình cảm ấy.
Crush là gì? Tại sao tụi nhỏ hay crush nhau? Chưa chắc phụ huynh nào cũng tỏ tường ngôn ngữ của đám trẻ bây giờ.
Bà mẹ choáng váng khi phát hiện đứa con lớp Bảy đặt mua bao cao su. Không ai tin cậu bé vẫn tranh ăn với em lại biết “làm chuyện người lớn”.
“Là hôn nhân tự tan” - tôi thường đùa như thế khi ai hỏi đôi này, đôi kia vì sao lại ly hôn, lại chia tay.
Cộng đồng có xu thế bênh vực phụ nữ khi ly hôn. Nhưng không phải người phụ nữ nào cũng thiệt thòi khi rời xa một mối quan hệ.
Ngày 4/5, người mẹ đã tới đồn công an ở Long An để đón T. về, nhưng em trốn thoát mẹ để đi tiếp đến Cần Thơ.
“Yêu nên... giết người”, “yêu nên hủy hoại người kia”, “yêu nên tự hủy diệt bản thân mình”, điều này có hợp lý không?
Mong các bà mẹ trong gia đình trẻ hãy gửi tình thương yêu của mình vào nồi cháo để sau này các con còn có kỷ niệm.
Chị Nguyễn Thị Hòa nói ông xã chị “không bao giờ đụng tay vào việc nhà” nhưng chị thấy “được”, không vấn đề gì.
Con đường trở về nhà vui nhất vào mùa thơm chín. Chắc chắn sẽ có thơm rơi vãi từ những chiếc xe tải. Lũ học trò chia nhau lượm mang về.
Là nhà báo nên tôi được dự nhiều hội thảo, nói chuyện chuyên đề về dạy con, trò chuyện và lắng nghe con ngay từ khi con trong bụng mẹ.
Người mẹ nào rồi cũng đến ngày như ngọn đèn đã cạn dầu, leo lét trước gió, chỉ chờ ngày chợt tắt. Người mẹ nào rồi cũng như chuối chín cây...
Làm sao nói cho một đứa trẻ nghe rằng, một ngày nào đó, những người thân yêu bên cạnh chúng sẽ vĩnh viễn rời đi?
