Người già cũng cần trở thành công dân số

Việc người cao tuổi trở thành công dân số không chỉ là xu thế mà còn là một nhu cầu cấp thiết, mang lại nhiều lợi ích to lớn cho bản thân họ và cả xã hội.

Khi quan sát những người lớn tuổi, tôi nhận ra nỗi cô đơn sâu sắc đang lớn dần trong họ. Họ cô đơn ngay trong chính ngôi nhà mình.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Do những giới hạn về sức khỏe thể chất và khoảng cách thế hệ, người lớn tuổi thường cảm thấy lạc lõng, thậm chí xa cách với con cháu trong gia đình. Giờ đây, với kỷ nguyên số, nỗi cô đơn ấy càng trở nên ám ảnh hơn. Họ bị tách biệt khỏi dòng chảy của đời sống xã hội, lạc lõng trước sự phát triển chóng mặt của công nghệ. Nỗi lo sợ bị lừa đảo, bị bỏ lại phía sau khiến họ càng thu mình lại.

Vì vậy, chúng ta cần tạo ra những hoạt động ý nghĩa để thu hút người lớn tuổi tham gia, rèn luyện sức khỏe, kích thích tư duy và kỹ năng thích nghi - chẳng hạn các buổi sinh hoạt cộng đồng, câu lạc bộ đọc sách, diễn đàn, hội thảo hay các lớp học về kỹ năng số và nghệ thuật… Đây không chỉ là nơi để họ giết thời gian mà còn là cơ hội để họ thực hiện những ước mơ còn dang dở.

Với tâm thế là những “tỉ phú thời gian”, người lớn tuổi có thể sống chặng cuối cuộc đời một cách tích cực và hạnh phúc, thay vì ngồi đếm thời gian của mình còn lại bao lâu, xem bao giờ chiếc lá vàng sẽ rụng…

Cuộc sống vẫn tiếp diễn và tôi tin rằng việc lan tỏa những giá trị tốt đẹp là cách tốt nhất để tri ân những người đi trước. Gần đây, tôi đã hỗ trợ dự án Công dân số bạc tổ chức các lớp học kỹ năng số miễn phí cho người lớn tuổi. Tôi tin rằng khi những người trẻ hướng dẫn người lớn tuổi bằng sự tận tâm, yêu thương như chính cha mẹ, ông bà mình, đó không chỉ là việc truyền dạy kiến thức mà còn là sự kết nối, sẻ chia giữa các thế hệ, giúp người lớn tuổi vượt qua nỗi cô đơn và hòa nhập với cuộc sống hiện đại.

Ví dụ, với các ứng dụng như Zalo, Facebook,… ông bà có thể trò chuyện, nhìn thấy mặt con cháu dù ở xa. Họ có thể tham gia các nhóm cộng đồng, kết bạn với những người cùng sở thích, cùng trang lứa, từ đó tìm thấy niềm vui và sự sẻ chia trong cuộc sống.

Việc tiếp cận công nghệ mang lại những lợi ích đáng kể cho sức khỏe của người cao tuổi. Các ứng dụng tập thể dục, theo dõi sức khỏe giúp họ chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân. Họ có thể chọn các bài tập phù hợp, theo dõi nhịp tim, huyết áp ngay tại nhà. Hay cụ thể như ứng dụng VNeID có thể giúp người cao tuổi thực hiện nhiều thủ tục hành chính mà không cần đến trung tâm hành chính công, tiết kiệm thời gian, công sức đi lại, đặc biệt là với những người gặp khó khăn về sức khỏe hoặc di chuyển.

Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt

Song song với những tiện ích, thế giới số còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là các chiêu trò lừa đảo tinh vi nhắm vào người lớn tuổi. Việc thiếu kiến thức về công nghệ khiến họ dễ dàng trở thành miếng mồi ngon của kẻ xấu.

Khi được trang bị kỹ năng số, người cao tuổi sẽ biết cách nhận diện tin giả, các cuộc gọi, tin nhắn lừa đảo. Họ sẽ tự tin hơn trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính của mình, giảm thiểu những thiệt hại không đáng có.

Như vậy, việc chủ động học kỹ năng số không chỉ để người lớn tuổi vận dụng trong đời sống hay không bị lạc hậu, mà còn là cách để họ trở thành những công dân số tự tin giữa thời đại mới. Đó là một hành trình ý nghĩa, xóa nhòa khoảng cách và tạo ra một cộng đồng gắn kết, yêu thương.

Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt
- nguyên Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Trẻ,
Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ Hoa Sen, chủ dự án Thư viện số Nguyễn An Ninh chuyên đề Nam Bộ