Công nghệ sinh học Việt Nam nhiều tiềm năng nhưng còn cách xa các nước hàng trăm lần

Sáng 29/11, Đại học Quốc gia TPHCM phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ và Tập đoàn CT Group tổ chức Hội thảo Khoa học quốc gia Chiến lược phát triển Công nghệ sinh học giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh cả nước triển khai sơ kết đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 30/1/2023 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học, phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới; đưa Việt Nam vào nhóm 10 quốc gia hàng đầu châu Á về công nghệ sinh học.

Ông Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - chia sẻ tại hội thảo - Ảnh: N.L

Ông Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhận định, thế giới và khu vực đang đối mặt với nhiều thách thức lớn: biến đổi khí hậu, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, suy giảm đa dạng sinh học…

Những thách thức này không thể giải quyết bằng những cách tiếp cận cũ, mà phải dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Do vậy, công nghệ sinh học không chỉ là một lĩnh vực khoa học công nghệ đơn thuần, mà còn là “hạ tầng tri thức” quan trọng, góp phần bảo đảm an ninh y tế, an ninh lương thực, môi trường… đồng thời mở ra không gian tăng trưởng mới cho nền kinh tế trong giai đoạn phát triển mới.

Ông nhấn mạnh một số vấn đề và nhiệm vụ trọng tâm cần được nghiên cứu sâu, như: thống nhất cách tiếp cận theo hướng lấy sản phẩm, thị trường và hệ thống tiêu chuẩn chất lượng làm trung tâm; cần nhận diện đầy đủ, không né tránh các “điểm nghẽn” cản trở sự phát triển của ngành công nghệ sinh học.

Giai đoạn 2026-2030, cần tập trung triển khai một số định hướng hành động trọng tâm theo hướng đồng bộ giữa làm chủ công nghệ lõi, hoàn thiện thể chế và phát triển nguồn lực.

Đại học Quốc gia TPHCM cần tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế của mình với tư cách là trung tâm đào tạo, nghiên cứu lớn của cả nước.

Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai nhận định, công nghệ sinh học có tiềm năng rất lớn - Ảnh: N.L

Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM - chia sẻ, thị trường công nghệ sinh học toàn cầu trong năm 2025 ước tính khoảng 1,8 ngàn tỉ đô la Mỹ và được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, với con số gấp đôi vào năm 2030.

Với các động lực chính để phát triển, gồm: tiến bộ trong nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ chỉnh sửa gen, và nhu cầu ngày càng tăng đối với các giải pháp tiên tiến trong y tế, nông nghiệp và công nghiệp.

Theo thống kê, thị trường này tại Việt Nam hiện nay là khoảng 1,5 tỉ đô la, chưa đến 0,1% thị trường thế giới. Đối sánh với thị trường khu vực châu Á, ước tính Trung Quốc gấp Việt Nam khoảng 100 lần, Nhật Bản khoảng 55 lần, Hàn Quốc là 28 lần và Ấn Độ khoảng 25 lần.

“Ở góc nhìn của Đại học Quốc gia TPHCM, chúng tôi rất trăn trở với những con số này. Chúng tôi có thế mạnh của một hệ thống đại học liên ngành, có nguồn lực dồi dào về trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học với hơn 250 chuyên gia, nhà khoa học trong các lĩnh vực này. Tuy nhiên, việc chuyển giao thành sản phẩm thương mại còn rất hạn chế” - bà chia sẻ.

Để thực hiện tốt vai trò chuyển giao tri thức và kết nối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của quốc gia và quốc tế, Đại học Quốc gia TPHCM chủ động trong tiến trình trở thành một cơ sở giáo dục đại học kiểu mẫu trong kết nối hợp tác 3 nhà. Kỳ vọng các bên liên quan sẽ cùng nhau hợp tác, tập trung nguồn lực để sánh kịp với các quốc gia trong khu vực.

Tại hội thảo, đại diện các bộ: Khoa học - Công nghệ, Nông nghiệp và Môi trường, Công an… cũng đưa ra các minh chứng cho thấy tầm quan trọng của công nghệ sinh học trong việc phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống.

Các nhà khoa học, chuyên gia, các viện nghiên cứu, cơ sở giáo dục đại học, doanh nghiệp hàng đầu trong nước và quốc tế… cũng hiến kế nhiều chính sách quan trọng trong đầu tư phát triển nhân lực, đầu tư nghiên cứu, chuyển giao công nghệ lĩnh vực này.

Nguyễn Loan