Bạn đã thực sự biết lắng nghe con?

26/10/2025 - 06:00

PNO - Nếu “lắng” không đúng cách, cha mẹ chẳng “nghe” được gì khiến việc lắng nghe trở thành hình thức, phản tác dụng.

Ảnh minh họa: Shuttetstock
Ảnh minh họa: Shutterstock

“Lắng nghe trẻ” là cụm từ được nhắc nhiều trong các phương pháp giáo dục con thời nay. Tuy nhiên, nếu “lắng” không đúng cách, cha mẹ chẳng “nghe” được gì khiến việc lắng nghe trở thành hình thức, phản tác dụng.

“Mẹ ơi, hôm nay ở lớp con có chuyện này buồn cười lắm. Bạn Minh nói với cô là...” - vừa thấy mẹ đi làm về, Mi tíu tít chạy đến kể chuyện ở lớp. Mẹ Mi không ngắt lời, vẫn để con nói trong khi chị mải sắp xếp mớ thức ăn vừa mua vào tủ lạnh. Câu chuyện của con kể trôi tuột, chẳng đọng lại gì. Chờ Mi kể xong, mẹ buông một câu: “Xong rồi phải không, giờ con đi tắm nhé!”. Con bé tiu nghỉu. Nhiều lần như thế, nó chẳng còn kể chuyện ở lớp với mẹ nữa.

Đón con trai tan học, thấy mặt con buồn thiu, anh Hải bắt chuyện:

- Hôm nay con có gì không vui à?
- Con không thích học ở lớp này nữa.
- Nhưng tuần trước con bảo con thích học kia mà?
- Có lẽ trước đó con nhầm…

- Vậy thì con phải biết là con sai ở đâu chứ! Học là để có kiến thức, đâu quan trọng chuyện thích hay không. Con phải nghĩ thế này…

Nghe anh Hải thao thao giảng giải về mục đích của việc học, thằng bé chống chế vài câu rồi đuối lý, đành vâng dạ. Kiểu lắng nghe và trò chuyện áp đặt của anh Hải khiến con dần ngại nói chuyện với ba vì nó có nói gì thì “ba lúc nào cũng đúng”.

Nhiều bậc cha mẹ vẫn tự hào rằng họ luôn dành thời gian trò chuyện, lắng nghe con nhưng thật ra lại nghe sai cách. Theo các nhà phân tích, có đến 5 cấp độ của lắng nghe: nghe phớt lờ, nghe giả vờ, nghe chọn lọc, nghe tập trung, nghe thấu cảm.

Với những cấp độ thấp như nghe phớt lờ, nghe giả vờ, việc lắng nghe rất hình thức, thực chất chỉ là một động tác giả để đánh lừa đứa trẻ và lừa cả chính mình. Chỉ cần vài lần trải nghiệm cách nghe đó của cha mẹ, trẻ thừa sức nhận ra rằng nó hoàn toàn không được lắng nghe.

Với kiểu nghe chọn lọc, người nghe chỉ chọn lọc những thông tin họ muốn nghe chứ không thực sự quan tâm đến vấn đề đứa trẻ đang gặp.

Việc lắng nghe chỉ mang giá trị khi người nghe biết nghe tập trung và nghe thấu cảm. Để làm được điều đó, cha mẹ phải thực sự quan tâm đến con. Hãy lắng nghe, thay vì lên tiếng. Hãy để con thể hiện điều con muốn, tham gia vào câu chuyện của con và cho con cảm giác kết nối.

Quang Huy

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI