Chỉ đường cho hươu: Khóa mạng xã hội hay mở van tự tin của mình?

Em là sinh viên năm 3. Mỗi khi em xem mạng xã hội thấy nhiều người đồng tuổi nhưng quá giỏi, có nhiều thành tựu nổi bật. Em lại ám ảnh, tự ti, cảm giác như mình đang bị tụt lại phía sau. Dù em cũng nỗ lực học tập, nâng cao kỹ năng nhưng cứ lướt mạng là em thấy mình vô dụng, chưa đủ giỏi và dần bế tắc.

Em biết việc so sánh là không tốt và luôn khập khiễng, nhưng càng cố tránh thì em càng nghĩ tới. Em có nên khóa mạng xã hội?

Trân Nguyễn (TPHCM)

Ảnh minh họa được tạo bởi AI

Là sinh viên năm 3, em đang ở giai đoạn tuyệt vời để đặt nền móng vững chắc, có sự định hình rõ hơn về tương lai. Những câu hỏi “tôi là ai?”, “tôi đã và sẽ làm được gì?” thường được đặt ra và cuốn lấy ta với tốc độ của cơn lốc hoặc một dòng suối, tùy mỗi người.

Thực tế ảo là một trong những đặc tính của mạng xã hội. Lên đó, mọi người thường chỉ chia sẻ những khoảnh khắc tuyệt vời nhất (thành tích, du lịch, công việc tốt). Nó giống như việc em xem một đoạn phim: em chỉ thấy những cảnh hành động, lãng mạn, chứ không thấy quá trình làm phim nhàm chán, thất bại hay những áp lực, khó khăn mà đoàn phim phải đối mặt.

Mạng xã hội cũng là nơi có “hiệu ứng con vịt”. Nhiều người bề ngoài trông rất điềm tĩnh và thành công như con vịt bơi trên mặt nước, nhưng bên dưới lại đang phải đạp chân rất nhanh và vất vả. So sánh trên mạng xã hội là so sánh không công bằng, có sự khập khiễng về mục tiêu. Khác nào em so sánh hậu trường (quá trình nỗ lực, lo lắng của bản thân) với sân khấu (thành tựu lấp lánh của người khác).

Mạng xã hội có nhiều mặt tích cực, khi tốt nghiệp ra trường, đi làm, bạn trẻ lại càng cần mạng xã hội để tương tác, kết nối, tìm hiểu cuộc sống… Chạy trốn mạng xã hội mới thực sự khiến bản thân tụt lại phía sau. Thay vì khóa mạng, em có thể mở van tự tin, thay đổi hành vi và thiết lập ranh giới.

Em hãy cài đặt ứng dụng hoặc sử dụng tính năng trên điện thoại để giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội mỗi ngày. Khi hết giờ, hãy tắt ứng dụng. Bỏ theo dõi hoặc tắt thông báo những tài khoản khiến mình cảm thấy tự ti nhiều nhất, dù đó là bạn bè hay người nổi tiếng. Em nên tìm kiếm và theo dõi những nội dung truyền cảm hứng, khuyến khích sự phát triển cá nhân, sự biết ơn hoặc chỉ đơn thuần là giải trí lành mạnh. Thay vì lướt vô định, em hãy dùng mạng xã hội một cách có mục đích (ví dụ: tìm thông tin khóa học, kết nối với người trong ngành).

Để thoát khỏi vòng luẩn quẩn, em hãy tập trung vào hành trình của chính mình và định nghĩa lại thành công. Theo đó, em tập trung vào những điều mình có thể kiểm soát (việc học, kỹ năng, thói quen hàng ngày, thái độ), thay vì những điều mình không thể kiểm soát (thành tích của người khác, số lượng like, cơ hội ngẫu nhiên).

Thành công không phải là đạt được danh hiệu X hay mức thu nhập Y, mà là khi bạn tốt hơn chính mình ngày hôm qua. Có thể thành công của em hiện tại là duy trì điểm số tốt, dành thời gian cho gia đình, thực hành thói quen tốt như tập thể dục, hít thở sâu… Đó là khi em học được một kỹ năng mới đầy thử thách hay vượt qua một chướng ngại tâm lý (bớt áp lực đồng trang lứa trên mạng xã hội chẳng hạn). Hãy tự xác định và tôn vinh những chiến thắng đó.

Em có thể tạo nhật ký tiến độ, viết ra 3 điều mình đã làm được mỗi tuần. Thử tự kích hoạt năng lượng bằng cách nói chuyện tích cực với bản thân. Khi ý nghĩ mình vô dụng trỗi dậy, hãy thay thế bằng câu: "Đây là suy nghĩ tôi đang có, nhưng nó không phải là sự thật. Tôi đang nỗ lực hết sức mình trong hoàn cảnh hiện tại".

Hãy đối xử với bản thân như đối xử với một người bạn thân. Nếu bạn thân của em đang nỗ lực học tập mà than phiền vì so sánh với người khác, em sẽ nói gì với họ? Thì giờ đây hãy nói điều đó với chính mình.

Tốc độ của mỗi người là khác nhau. Thay vì chạy theo người khác, hãy chạy theo mục tiêu cá nhân. Đó là đường đua luôn thắng. Việc hòa mình vào đội nhóm cũng giúp cho em hiểu sức mạnh của tập thể, sẽ thấy đồng đội giỏi, nhiều kỹ năng là một vốn quý cho đội mình. Từ đó mà thay những bài so sánh hơn độc hại thành phép cộng, phép nhân…

Bác sĩ Hoa Tiêu