Chỉ đường cho hươu: 13 tuổi rồi mà vẫn giành đồ chơi với em

Tôi đi bước nữa và có thêm một bé trai hiện 3 tuổi. Thằng anh giờ đã 13 tuổi mà còn thường xuyên giành đồ chơi với em, nhất là đồ chơi điện tử, súng nhựa, máy bay... Hoặc khi em động vào đồ chơi, thú bông, tập sách, quần áo... của anh thì anh cau có, la toáng lên, xua đuổi em. Tôi mắng “ích kỷ” thì nó lại buồn giận, đóng cửa phòng, không phụ giữ em. Sao nó lớn rồi mà không biết nhường em?

Thùy Trang (Đồng Nai)

Ảnh minh họa: Internet

Đây không chỉ là chuyện anh lớn phải nhường em nhỏ mà còn liên quan sâu sắc đến tâm lý tuổi vị thành niên và sự chuyển đổi cấu trúc gia đình của chị. Chìa khóa để giải quyết vấn đề này là thay đổi góc nhìn và cách giao tiếp với con.

Bé lớn của chị đang ở giai đoạn tiền dậy thì đầy biến động, dễ nổi loạn. Ở tuổi này, con muốn được nhìn nhận là người lớn, có quyền tự quyết và quyền sở hữu tuyệt đối đối với đồ đạc cá nhân. Việc bé 3 tuổi động vào đồ của anh được xem là sự xâm phạm lãnh thổ cá nhân. Bị bắt buộc nhường nhịn hay mắng ích kỷ sẽ làm tổn thương cái tôi và khao khát khẳng định bản thân của con.

Ở tuổi này, con rất nhạy cảm với sự phê phán. Phản ứng đóng cửa phòng, giận dỗi là biểu hiện của sự phản kháng khi con cảm thấy bị đối xử bất công, bị thiên vị hoặc bị mất đi vị trí ưu tiên trong gia đình. Việc chị đi bước nữa, thay đổi cấu trúc gia đình, sinh thêm con có thể là yếu tố gây căng thẳng, khiến bé lớn cảm thấy bất an hoặc bị thay thế.

Mỗi ngày, chị hãy dành thời gian riêng tư cho bé lớn, ít nhất 15-30 phút chất lượng. Cùng con làm điều con thích (chơi game, xem phim, nói chuyện về bạn bè...). Điều này giúp con cảm thấy vẫn được ưu tiên và không bị lãng quên.

Chị hãy thừa nhận cảm xúc và tôn trọng quyền sở hữu của các con. Mặc dù bé em mới 3 tuổi, chị và người lớn trong gia đình vẫn cần cho bé hiểu từ “của anh”. Người lớn đảm bảo sự công bằng trong cách đối xử. Tuyệt đối không để bé anh cảm thấy mình là người duy nhất phải hy sinh vì em nhỏ. Như thế, vô tình hình thành suy nghĩ rằng em ra đời là một... mối họa cho mình.

Thay vì bắt con giữ em như một nghĩa vụ, bạn hãy mời con tham gia với vai trò người đồng hành và người truyền đạt kinh nghiệm cho em. Anh có thể giúp em lắp ráp mô hình lego, dạy em dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi, hướng dẫn cách bảo quản đồ chơi...

Bằng cách này, chị đang nâng cao vị thế của con, khiến con cảm thấy mình là một anh lớn có giá trị chứ không phải là người bị bắt buộc phải nhường nhịn. Con chưa trưởng thành hẳn, vẫn còn bị hấp dẫn bởi đồ chơi trẻ em, nhất là những món con mê thích nhưng chưa được đáp ứng lúc nhỏ.

Khi anh em giành đồ chơi hoặc em tấn công lãnh địa riêng của anh, cả hai cùng rơi vào trạng thái tâm lý tiêu cực. Chị hãy tách 2 bé ra 2 không gian khác nhau cho hạ nhiệt, bình tĩnh lại. Khi tranh chấp xảy ra, chị hãy làm người hướng dẫn, không phải người phân xử, càng không nên chỉ trích, gây tổn thương và chia rẽ. Từ đàm phán và thương lượng, các bên cùng đặt ra giải pháp ổn thỏa, thoải mái, đoàn kết.

Thay vì can thiệp bằng cảm xúc, chị hãy thiết lập các quy tắc rõ ràng để bé lớn có thể sử dụng khả năng tư duy logic của tuổi 13 để giải quyết vấn đề.

Phân loại quyền sở hữu rõ ràng là bước cơ bản để bé lớn cảm thấy quyền lợi được tôn trọng và bé nhỏ học được giới hạn. Thử xây dựng quy tắc 3 loại đồ chơi, gồm:

Đồ của anh: những món đồ cá nhân, đắt tiền như đồ điện tử, mô hình phức tạp... Bé em tuyệt đối không được động vào nếu chưa hỏi ý kiến anh.

Đồ của em: đồ chơi phù hợp tuổi lên 3 như khối xếp hình, thú nhồi bông... Anh có thể chơi cùng nhưng phải tôn trọng quyết định của em.

Đồ chơi chung: những món đồ chơi dành cho cả hai như banh, đất nặn, bộ xếp hình lớn... Anh em cần luân phiên và thỏa thuận khi chơi.

Có thể làm "hợp đồng sở hữu đồ chơi' trong gia đình. Với bé nhỏ chưa biết chữ thì kèm nhiều hình ảnh cùng lời giải thích, bé sẽ hiểu rõ và sẵn sàng ngoéo tay cam kết.

Bác sĩ Hoa Tiêu