Robot: Người bạn đồng hành trong gia đình

Từ cửa hàng đến viện dưỡng lão

Không chỉ xuất hiện trong các phòng thí nghiệm hay nhà máy sản xuất, gần đây robot còn có mặt trong một cửa hàng 4S (bán hàng, bảo hành, phụ tùng, dịch vụ) lần đầu tiên trên thế giới tại Bắc Kinh. Cửa hàng này trưng bày hơn 50 thương hiệu robot khác nhau, từ robot công nghiệp cho tới robot y tế. Một nhà hàng cạnh đó, thậm chí còn sử dụng robot để pha chế, phục vụ và làm đầu bếp.

Theo các chuyên gia, sự xuất hiện của những cửa hàng robot như vậy giúp mọi người dần làm quen và gần gũi hơn với công nghệ. Francisco Miguel Paulo - nhà kinh tế học Angola - cho rằng, robot hình người có thể thay thế con người làm những công việc nguy hiểm, nặng nhọc, vì chúng không ốm đau hay nhiễm bệnh và có thể sửa chữa dễ dàng.

Robot hình người tham gia cuộc đua 1.500m tại Đại hội thể thao Robot hình người thế giới ở Bắc Kinh, Trung Quốc - Ảnh: Kevin Frayer (Getty Images)

Một trong những ứng dụng nhân văn nhất của robot nằm ở lĩnh vực chăm sóc người già. Khi dân số toàn cầu đang có xu hướng già đi nhanh chóng, đặc biệt là ở châu Á, robot được xem là một giải pháp hữu hiệu để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động chăm sóc. Tại một viện dưỡng lão ở Thâm Quyến (Trung Quốc), mọi người đã quen với Xia Lan - một robot hình người với làn da như thật và giọng nói ấm áp. Xia Lan có thể chơi cờ, trò chuyện, nhắc nhở lịch trình và giúp đỡ người già di chuyển. Một cụ bà ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc) chia sẻ câu chuyện xúc động về robot Yun Yun của mình: “Robot có thể nhớ mọi điều tôi nói. Tôi rất thích trò chuyện với nó. Yun Yun đồng hành cùng tôi như một người bạn thực sự. Cuộc sống nhờ vậy mà thú vị hơn”.

Ở Nhật Bản, quốc gia có dân số già nhất thế giới, robot cũng đang được xem là chìa khóa giải quyết bài toán phúc lợi xã hội. Một robot hình người có tên AIREC, nặng 150kg, được phát triển để thực hiện những động tác nhẹ nhàng như trở người cho bệnh nhân nằm liệt giường mỗi khi thay tã. Giáo sư Shigeki Sugano - người đứng đầu dự án - tin rằng với xã hội già hóa và tỉ lệ sinh giảm, thế giới sẽ cần sự hỗ trợ của robot trong y tế, chăm sóc người cao tuổi và trong cuộc sống hằng ngày.

Thách thức và tương lai

Để robot trở thành một phần của mỗi gia đình, còn nhiều yêu cầu cần vượt qua, như khả năng nhận thức và tương tác vượt trội. Chi phí cao cũng là một vấn đề. Ông Sugano nhận định robot AIREC có thể xuất hiện tại các cơ sở chăm sóc điều dưỡng và y tế vào khoảng năm 2030, với mức giá ban đầu không dưới 10 triệu yên (67.000 USD), chưa kể chi phí bảo trì và nâng cấp.

Điều quan trọng không kém là vấn đề an toàn. Một cỗ máy cao 1,8m và nặng 65kg như robot hỗ trợ khuân vác Digit của hãng Agility Robotics (Mỹ) ngã vào ai đó, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Vì vậy, các nhà khoa học đang nỗ lực xây dựng những tiêu chuẩn an toàn mới để robot có thể “báo hiệu” hành động của mình cho con người.

Greta Hilburn - một nhà thiết kế sản phẩm lấy người dùng làm trung tâm tại Trường đại học Defense Acquisition (Mỹ), đã khảo sát và nhận thấy nhiều người kỳ vọng robot sẽ có thể bộc lộ cảm xúc trên khuôn mặt, đọc được những biểu cảm vi mô của con người và sử dụng giọng nói, cử chỉ để giao tiếp.

rNhưng nếu robot chỉ làm được những công việc cơ bản thì những kỳ vọng này có thể gây ra sự thất vọng. Không ai mong đợi máy tự thanh toán trong siêu thị có thể trò chuyện, nhưng nếu chúng có hình dáng một nhân viên và chỉ lặp lại câu “Vui lòng quét mã món tiếp theo”, khách hàng sẽ cảm thấy khó chịu. Nhìn chung, sự phát triển của robot không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đặt ra những câu hỏi về đạo đức và nhân văn. Việc thiết lập những quy tắc cơ bản sẽ giúp mọi người hiểu và tin tưởng vào robot, đồng thời đảm bảo chúng phục vụ con người một cách tốt nhất.

Linh La (theo Global Times, The Guardian, Xinhua, Technology Review)