Từ bờ vai gánh vác đến trái tim bao dung

Tôi lớn lên giữa những hình mẫu đàn ông rất truyền thống. Họ rắn rỏi, không ngại nắng mưa, sẵn sàng làm việc quần quật từ sáng tới tối để gia đình không thiếu ăn thiếu mặc. Họ là những người đứng mũi chịu sào trong mọi chuyện, từ chuyện tiền bạc, nhà cửa, xe cộ cho đến những biến cố lớn cần sự quyết đoán.

Đàn ông 4.0 biết coi gia đình là một đội chứ không phải gánh nặng đặt trọn lên vai họ - Ảnh do tác giả cung cấp

Nhưng, đi cùng những đức tính tốt đẹp ấy, vẫn tồn tại những giới hạn. Họ áp đặt, khó giao tiếp, thiếu tinh tế. Khi có bất đồng, thay vì ngồi xuống để cùng tháo gỡ, họ thường im lặng hoặc giữ lập trường đến cùng. Sự cứng lòng ấy nhiều khi đẩy gia đình đến sát bờ vực rạn nứt, chỉ vì nếu có ai chịu xuống nước trước, chắc chắn không phải họ.

Hình ảnh ấy khiến tôi nhớ đến Atticus Finch trong Giết con chim nhại (tác giả: Harper Lee) - một nhân vật hư cấu, được xây dựng hết sức bình thường với đầy đủ những điểm yếu, thất bại nhưng được tôn vinh là nhân vật vĩ đại nhất của màn ảnh.

Atticus mạnh mẽ nhưng không áp đặt, kiên định nhưng đầy thấu cảm. Ông không chỉ bảo vệ con mình bằng đôi tay mà còn dẫn dắt chúng bằng trí tuệ, bằng cách sống, bằng việc cho chúng thấy thế nào là công bằng, lẽ phải. Nội lực của Atticus không đến từ cơ bắp hay quyền lực mà từ sự vững vàng nội tâm và khả năng đứng vững giữa bão tố mà vẫn giữ được lòng nhân hậu.

So với thời của cha tôi hay thời của Atticus Finch, thế giới bây giờ đổi thay quá nhanh.

Với sự quan sát của một người đang làm cha 2 đứa trẻ, đã trải qua COVID-19, đối diện nguy cơ mất việc, sụt giảm thu nhập do AI và suy giảm kinh tế..., tôi thành tâm tin rằng đàn ông thời 4.0 không nhất thiết phải gánh vác tất cả như trước. Họ không cần là người duy nhất kiếm tiền nuôi cả gia đình, cũng không cần luôn tỏ ra bất khả chiến bại. Điều họ cần là chấp nhận sự không toàn vẹn của bản thân, hiểu rằng đôi khi mình yếu đuối, sợ hãi và cần sự giúp đỡ.

Nghe có vẻ trái ngược nhưng chính khi một người đàn ông dám thừa nhận điểm yếu của mình, anh ta mới thực sự mạnh mẽ. Đó là khi anh ta mở cánh cửa cho sự thấu cảm - đức tính không thể thiếu trong thời đại này.

Bạn tôi vốn là dân IT, làm việc tự do. Thời điểm mẹ bạn mắc bệnh nặng trong khi áp lực công việc quá tải, bạn không đổ hết trách nhiệm lên vai mình, cũng không đùn đẩy sang chị và em gái. Bạn ngồi xuống cùng cả nhà, chia nhỏ các phần việc, phân công ai làm gì, rồi cùng nhau xoay xở, hỗ trợ lẫn nhau. Kết quả là mọi người không kiệt sức; vẫn gắn bó, đồng lòng. Nghe bạn kể nhẹ nhàng về cách bạn đối diện những ngày tận cùng khó khăn, tôi thấy bạn thật mạnh mẽ - một kiểu mạnh mẽ mềm mại và ít phô trương.

Hình mẫu đàn ông lý tưởng thời 4.0 có lẽ là sự hòa trộn giữa phẩm chất của thế hệ trước và những năng lực mới của thời hiện đại. Họ vẫn cần sự kiên định, tinh thần trách nhiệm, khả năng đứng vững trước khó khăn, đồng thời phải biết cởi mở, học hỏi và tôn trọng cảm xúc của người khác. Họ coi gia đình là một đội, chứ không phải gánh nặng đặt trọn lên vai họ.

Viễn Đông (TPHCM)