Khi đô thị không còn hấp dẫn người trẻ

U30 bỏ phố về quê

Trong mắt nhiều người, Mỹ Duyên (sinh năm 1997, quê An Giang) có công việc ổn định đáng mơ ước - cô giáo mầm non tại 1 trường tư thục danh tiếng ở TPHCM. Những ngày đầu, Duyên rời quê lên TPHCM học đại học với quyết tâm mãnh liệt và có phần cực đoan: “Sống là người thành phố, chết làm… ma thành phố”. Sau khi ra trường, cô nhanh chóng tìm được công việc ưng ý, hòa mình vào nhịp sống đô thị sôi động.

Với sự chăm chỉ, nhiệt huyết và nhiều cơ hội thăng tiến rộng mở, tương lai Mỹ Duyên tưởng chừng gắn chặt với đô thị phồn hoa. “Thời điểm đó, tôi ưu tiên phần lớn thời gian cho công việc: sáng đi dạy, tối về mày mò học thêm kỹ năng mới, không chơi bời. Các bạn tôi cứ trêu làm nhiều mà không chơi, tiền để đâu cho hết” - Duyên kể.

Mỹ Duyên (hàng đứng, bìa phải) hạnh phúc với cuộc sống bình dị bên gia đình sau khi quyết định rời TPHCM về quê - Ảnh do nhân vật cung cấp

Vậy mà sau 9 năm miệt mài, khi sự nghiệp đang vào độ chín, Duyên lại đưa ra quyết định khiến tất cả ngỡ ngàng: nghỉ việc trước tuổi 30 để về quê vào năm 2024. “Trước đây, TPHCM là nơi ước mơ, là niềm khát khao tôi luôn phấn đấu để được đặt chân đến. Tuy nhiên, sau một thời gian gắn bó, tôi cảm thấy ngán sự ồn ào nên muốn về quê” - Duyên nói.

Duyên thừa nhận mức lương ở quê chắc chắn không bằng, cơ sở vật chất cũng thua xa thành phố, nhưng đổi lại, cô tìm thấy những giá trị khác. “Tôi được gần gia đình hơn, không gian sống thoải mái và quan trọng nhất là có thể tự do làm những điều mình thích; tâm hồn nhẹ nhàng, thư thái hơn” - Duyên chia sẻ.

Ban đầu, khi đưa ra quyết định, cô vướng phải không ít lời ngăn cản từ gia đình, bạn bè. “Phản đối kịch liệt nhất là dì Út của tôi. Dì Út đã giúp đỡ rất nhiều khi tôi lên TPHCM học tập và làm việc. Dì nói nhiều người muốn lên TPHCM làm việc mà không trụ được, trong khi mình đang yên ổn thì muốn về. Tôi biết dì thương mình nhưng tôi vẫn giữ nguyên ý định” - Duyên kể.

Sau khi từ bỏ công việc ở TPHCM, Duyên về quê dạy học tại 1 ngôi trường gần nhà. Thời gian đầu, cô không tránh khỏi những lúc nhớ về nhịp sống thành phố sôi động.

Nhưng chỉ sau thời gian ngắn, Duyên đã nhanh chóng bắt nhịp và tận hưởng cuộc sống mới. Ít lâu sau, Duyên quen và kết hôn với người cùng quê. Hiện tại, vợ chồng cô đã có 1 con trai kháu khỉnh. Nhìn lại quyết định táo bạo ngày ấy, Duyên nhẹ nhàng nói: “Nếu cho chọn lại, tôi vẫn sẽ xin nghỉ việc về quê. Nhờ về quê sớm tôi mới tìm được cuộc sống bình dị ở chính nơi mình sinh ra”.

Như Thùy (sinh năm 1996, quê Đồng Nai) cũng là 1 điển hình của xu hướng người trẻ chủ động nghỉ hưu sớm để định hình lại cuộc sống. Với gần 10 năm kinh nghiệm làm công việc truyền thông cho 1 thương hiệu thời trang nổi tiếng ở TPHCM, Như Thùy là hình mẫu năng động trong mắt nhiều bạn trẻ. Vậy nhưng, hiện tại, chị lại có định hướng hoàn toàn khác: dừng công việc, học thêm văn bằng yêu thích để về quê theo nghề gõ đầu trẻ.

“Công việc truyền thông là đam mê, đúng chuyên ngành của tôi nhưng do tính chất công việc, tôi thường xuyên phải đi công tác đột xuất. Trong khi đó, tôi đang có nhiều ưu tiên khác: sức khỏe tinh thần, chăm sóc bản thân và vun đắp gia đình. Đặc biệt, tôi cũng rất hứng thú và muốn thử sức ở lĩnh vực giảng dạy. Vì vậy, tôi quyết định chọn 1 hướng đi mới, thu nhập có lẽ không cao bằng so với công việc cũ nhưng dư dả thời gian để làm những điều bản thân thật sự thích” - Thùy tâm sự.

Mỹ Duyên tìm thấy niềm vui khi về quê lập nghiệp. Trong ảnh: Vợ chồng Mỹ Duyên và con trai đầu lòng - Ảnh do nhân vật cung cấp

Cực trước, sướng sau

Theo học ngành luật tại 1 trường danh tiếng ở TPHCM, sau khi ra trường, Duy Linh (sinh năm 2000, quê Cà Mau) làm việc tại một số công ty tư vấn luật và có mức thu nhập khá tốt. Nhìn vào cuộc sống của Linh, nhiều người nghĩ rằng anh sẽ bám trụ TPHCM để thỏa sức bay nhảy. Song, chàng trai trẻ này lại ấp ủ 1 hoài bão lớn lao hơn: đạt được tự do tài chính và nghỉ hưu sớm.

Ngay từ khi đi làm, Linh đã chủ động tìm hiểu, theo dõi các chuyên gia kinh tế, tham khảo thông tin từ các hội nhóm… để xây dựng kế hoạch tài chính. Ngoài ra, anh còn đặt mục tiêu tích lũy hằng tháng và không ngừng tìm hiểu về các phương án đầu tư sinh lời. Linh chia sẻ: “Tôi luôn quan niệm cực trước, sướng sau. Ngay từ khi lên TPHCM, tôi đã xác định đây là môi trường tốt để làm việc, khẳng định bản thân và kiếm tiền. Nhưng tính tôi lại không thích rập khuôn trong cuộc sống làm công ăn lương. Tôi đặt mục tiêu phải nỗ lực để đến năm 35 tuổi tích đủ vốn về quê kinh doanh, sống cuộc sống tự chủ như mong muốn”.

Dù gia đình ở quê có điều kiện và sẵn sàng hỗ trợ nhưng với tính cách độc lập, Duy Linh mong muốn tự mình gầy dựng sự nghiệp và thực hiện những kế hoạch của bản thân. Chàng trai Cà Mau đang từng bước hiện thực hóa giấc mơ về một cuộc sống tự chủ, không bị gò bó bởi vòng xoáy cơm áo gạo tiền, nơi anh có thể tự do làm chủ cuộc đời mình.

Anh Duy Linh và mẹ chụp ảnh tại quê nhà trong dịp tết 2025 - Ảnh do nhân vật cung cấp

Còn với Mỹ Duyên, trước khi về quê, cô đã cố gắng làm việc và tích góp một số vốn. Bên cạnh đó, sẵn khéo tay và thích những công việc cần sự chăm chút, tỉ mỉ, Duyên còn tranh thủ thời gian học khóa học làm đẹp cho phụ nữ với ý định mở một spa nhỏ phục vụ chị em ở quê. Công việc ấy vừa là niềm yêu thích vừa giúp Duyên có thêm thu nhập.

“Trước khi chính thức nghỉ việc về quê sinh sống, tôi đã có khoảng thời gian dài chuẩn bị về tài chính, tinh thần, những kỹ năng cần thiết, cũng như vạch sẵn những gì mình sẽ làm tiếp theo. Hiện tại, tôi cảm thấy hạnh phúc vì mình đã đi đúng hướng” - Duyên nói.

Theo tiến sĩ, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, xu hướng tự do tài chính bắt nguồn từ các nước phương Tây, nơi người trẻ có kỷ luật lao động cao. Họ nhận thấy nếu cứ mãi làm việc đến tuổi nghỉ hưu, cuộc sống sẽ trở nên buồn tẻ và không đáp ứng được những sở thích cá nhân. Dù vậy, họ cũng hiểu nếu không lao động sẽ không đủ chi trả cho các khoản phí sinh hoạt.

Từ nhận thức trên, họ bắt đầu tìm cách giảm bớt chi tiêu, làm thêm giờ, làm việc tích cực hơn và tiết kiệm với mục tiêu đến một thời điểm nhất định sẽ tích lũy đủ tài sản, để tiền có thể tự sinh lời, từ đó giảm bớt nhu cầu làm việc. Khi ấy, họ có thể dành nhiều thời gian hơn cho những sở thích cá nhân.

“Điều quan trọng cần hiểu ở đây là tự do tài chính, nghỉ hưu sớm của người phương Tây không có nghĩa họ sẽ hoàn toàn không làm gì sau tuổi 40. Thay vào đó, họ lựa chọn những công việc thu nhập có thể thấp hơn nhưng đổi lại, có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn. Khoản thu nhập giảm đi được bù đắp bằng tài sản tích lũy, ví dụ tiền cho thuê căn hộ hoặc cổ tức. Tôi nghĩ đây là xu thế không riêng các nước phương Tây mà hầu như ai cũng mong muốn” - ông Hiển phân tích.

Ông Hiển còn lưu ý thêm, sớm đạt được tự do tài chính là điều ai cũng mong nhưng phải vạch ra lộ trình rõ ràng nếu muốn thành công. Trước tiên, mỗi người cần có kỷ luật trong công việc và cuộc sống. Tiếp đến, tiết kiệm kết hợp đầu tư cẩn thận. Đừng ham giàu mà chọn đầu tư lướt sóng, thay vào đó hãy chọn đầu tư vào giá trị. Cuối cùng, phải rạch ròi rằng nghỉ hưu sớm là để cuộc sống thoải mái hơn chứ không phải lối sống tận hưởng mà không làm việc.

Hưu sớm không có nghĩa ngừng cống hiến Xu hướng nghỉ hưu sớm của các bạn trẻ hiện nay mang nhiều ý nghĩa. Tôi cũng đang mong được nghỉ hưu sớm vì tôi muốn được tự do làm việc mình thích, không bị ràng buộc thời gian như làm việc hành chính. Tôi tin rằng các bạn trẻ ngày nay, đặc biệt là thế hệ Z, thế hệ Alpha, càng khao khát sự tự do, độc lập, sáng tạo, đa năng, muốn được chạy nhảy và làm những gì mình thích hơn là bị ràng buộc bởi cơ quan, đơn vị nào đó. Hưu ở đây không phải ngừng làm việc hoàn toàn mà là rời khỏi nơi đang ràng buộc mình về mặt thời gian, không gian. Đa phần người lao động không muốn làm công ăn lương suốt đời; không muốn cột chặt đời mình vào cuộc sống xô bồ nơi phố thị. Họ muốn tự do, muốn được thể hiện bản thân ở nhiều môi trường, muốn được cộng tác với nhiều nơi. Đó là mong muốn của nhiều người chứ không riêng các bạn trẻ. Tôi ủng hộ bạn trẻ hưu sớm để có thể dành thời gian, công sức vào những lĩnh vực mình đam mê. Để làm được điều đó, một số bạn rất chịu khó, có kỷ luật công việc, làm việc chăm chỉ trong 10-20 năm. Việc này giúp họ sớm đạt được độc lập tài chính, tự do tài chính. Tôi cũng thích tư tưởng mới này của các bạn trẻ: kiếm tiền, tiết kiệm, tích lũy để được tự do (tự do đi du lịch, tự do học 1 môn nghệ thuật, tự do sáng tạo, tự do làm công việc yêu thích…). Tư tưởng đó thật thú vị và dường như hơi ngược với suy nghĩ của lớp người đi trước. Thế hệ của tôi ngày xưa không nghĩ được như vậy. Có 1 quan điểm tôi thường chia sẻ với sinh viên: “Ai làm việc với đam mê rồi sẽ có tiền”. “Dù bạn ở vị trí nào chăng nữa, hãy theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn” như câu nói của ông Steve Jobs. Còn 1 câu tôi cũng rất thích: “Hãy làm việc như thể bạn không cần tiền, bạn sẽ có rất nhiều tiền” - thoạt nghe có vẻ nghịch lý nhưng rất đúng với thực tế. Khi công việc trở thành niềm vui, thành sự cống hiến tự nguyện, giá trị chúng ta tạo ra sẽ vượt xa những khuôn khổ thông thường và thành quả tài chính cũng tự nhiên đến như một hệ quả tất yếu. Điều này cho thấy xu hướng làm việc tự do rất tiềm năng trong tương lai. Tiến sĩ xã hội học, thạc sĩ tâm lý Phạm Thị Thúy - giảng viên Học viện Chính trị Quốc gia TPHCM

Nhã Chân