Khi chuyện tử tế lan truyền trên môi trường số

Gắn camera trên người, một người đàn ông tiến đến một nghệ sĩ đường phố đang vẽ trên vỉa hè. “Xin lỗi tôi đói lắm. Anh có đồ ăn không, hay cho tôi xin 1 đô la?”. Không chút do dự, người họa sĩ đưa tay vào túi và đưa cho người đàn ông 1 đô la. Đó là đồng đô la cuối cùng của anh.

Một lát sau, người đàn ông làm anh ngạc nhiên: “Jerry, vì anh đã tử tế nên tôi có 1.000 USD cho anh”. Quá xúc động, người họa sĩ đã cảm ơn và thừa nhận mình là người vô gia cư.

Nhà sáng tạo nội dung Zachery Dereniowski được xem là một trong những nhà sáng tạo “nội dung tử tế” lớn nhất thế giới - Nguồn ảnh: Instagram

Đây là nội dung điển hình đã khiến nhà sáng tạo nội dung người Canada là Zachery Dereniowski trở thành hiện tượng trên mạng xã hội.

Trong các video của mình, anh thường tiếp cận người lạ, xin một phần ăn hoặc một khoản tiền nhỏ. Khi họ chấp nhận lời cầu xin của anh, anh lật ngược kịch bản và đền đáp lòng tốt của họ bằng một khoản tiền mặt lớn, thường dao động từ 1.000-20.000 USD.

Kể từ năm 2020, Dereniowski đã tặng hàng trăm ngàn đô la cho người khác, từ người bán hàng rong, các bà mẹ đơn thân hay một đứa trẻ mồ côi đã mất toàn bộ gia đình vì tai nạn nào đó... Với hơn 19 triệu người theo dõi trên TikTok và hàng triệu người trên các nền tảng khác, người đàn ông 31 tuổi này được cho là một trong những người sáng tạo “nội dung tử tế” lớn nhất thế giới, gây quỹ thông qua các khoản quyên góp trực tuyến từ công chúng.

Mặc dù internet thường gắn liền với những kẻ bắt nạt độc hại và bình luận thù hận, nhưng mọi người đang chuyển sang phương tiện truyền thông xã hội để tìm kiếm thứ gì đó hoàn toàn khác, chẳng hạn như các chương trình có “nội dung tử tế”.

Theo Google Trends, từ “wholesome” đạt đỉnh phổ biến vào tháng 9/2020, ngay trong thời điểm đại dịch bùng phát khi thế giới đang khao khát những khoảnh khắc vui vẻ. Ngày nay, từ này đã có một cuộc sống riêng trong ngôn ngữ của gen Z, ám chỉ nội dung trong sáng, tử tế và tốt đẹp.

Một trong những nhà sáng tạo phổ biến nhất của thể loại này là MrBeast hiện có kênh YouTube được đăng ký nhiều nhất trên thế giới (404 triệu người). Nhà sáng tạo nội dung người Mỹ 27 tuổi tên thật là James Donaldson, nổi tiếng với các video thử thách giới hạn của mọi người để đổi lấy giải thưởng tiền mặt lớn và quyên góp số tiền lớn cho nhiều cộng đồng nghèo khó khắp thế giới.

Một video được đăng vào đầu năm 2025 có tựa đề Tôi đã giúp 2.000 người đi lại được cho thấy anh đã tặng chân giả cho những người cụt chi có giá từ 5.000-50.000 USD. Hay việc Donaldson tài trợ cho việc xây dựng 100 ngôi nhà ở Jamaica. Năm 2020, anh đã ra mắt Beast Philanthropy - một tổ chức từ thiện quyên góp 100% doanh thu từ nội dung, bán hàng hóa và các hợp đồng thương hiệu. Kênh YouTube của tổ chức này hiện có hơn 28 triệu người đăng ký.

Mới đây, tại Singapore, anh Kevin Wee (30 tuổi) cũng rất được yêu thích với tên Radical Kindness trên mạng xã hội. Wee đã trải qua chứng trầm cảm và hưng cảm ở độ tuổi 20, và từng suýt tự tử. Vào tháng 11/2023, sau khi quyết tâm trở thành một người tích cực, anh bắt đầu làm kênh của mình.

Từ việc khen ngợi người lạ trên phố cho đến việc gây bất ngờ cho những gia đình đang cần cải tạo nhà cửa, nội dung của anh là nâng đỡ người khác. Nhà tâm lý học lâm sàng Alexandrea Tay lưu ý, những người phải đối mặt với khó khăn khi trưởng thành có thể có sự đồng cảm mạnh mẽ hơn với những người gặp khó khăn, thúc đẩy mong muốn đền đáp.

Một nghiên cứu vào năm 2020 được công bố trên Tạp chí Psychological Bulletin cũng cho thấy lòng tốt có thể lây lan. Sau khi phân tích 88 thí nghiệm với sự tham gia của hơn 25.000 người, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng việc chứng kiến ​​một hành động tử tế - dù trong một câu chuyện tin tức, một clip trên mạng xã hội hay trực tiếp trên đường phố - có thể truyền cảm hứng khiến con người trở nên vị tha hơn. Chẳng hạn như an ủi một người đang khóc, quyên góp từ thiện hoặc hành động hợp tác trong một trò chơi cạnh tranh.

Tuy nhiên, không phải ai cũng nhìn nhận nội dung tử tế qua lăng kính màu hồng. Những người có ảnh hưởng tử tế cũng thường bị những người hoài nghi chỉ trích, cáo buộc là tự quảng cáo, hoặc tệ hơn là lừa đảo. Phản ứng này được không ít người đồng tình bởi trong số họ, có rất nhiều người cảm thấy mình bị lừa khi những chiêu trò lừa đảo tinh vi bị phơi bày.

“Sự minh bạch rất quan trọng. Nhưng cốt lõi của tất cả là một sự thật đơn giản: khi sự giúp đỡ được trao đi một cách chân thành và được đón nhận một cách trân trọng thì nền tảng kỹ thuật số cũng có thể trở thành đường dây cứu sinh cho nhiều người” - Kevin Wee nói.

Thu Thanh (theo Straits Times, CNA)