Hoàng hôn ấm áp và đáng sống

Người cao tuổi cần được chăm sóc cả thể chất và tinh thần

Bà Bùi Thị Ninh - Phó giám đốc VCCI - chi nhánh khu vực TPHCM - nói: “Người cao tuổi (NCT) có rất nhiều nhu cầu, cao nhất là vận động, thể dục, thể thao, có bạn bè, tâm tình, giảm cảm giác cô độc. Tuy nhiên, trên thực tế, nhu cầu đa dạng này không phải luôn được con cháu, người chăm sóc thấu hiểu. Việc đáp ứng nhu cầu của NCT đâu đó vẫn còn nhiều khoảng trống...”.

Bà Bùi Thị Ninh trình bày bức tranh tổng thể về người cao tuổi - Nguồn ảnh: VCCI

Cùng quan điểm, ông Đào Trọng Độ - Trưởng phòng Giáo dục chính quy, Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên thuộc Bộ GD-ĐT - bày tỏ sự băn khoăn: “Tại sao nhiều NCT, thậm chí những người có tiền, có điều kiện lại không được hưởng hoặc không được sống cuộc sống như mình mong muốn?”.

Ông Đào Trọng Độ cho rằng: “NCT cần được quan tâm chăm sóc tận tình, không chỉ là chăm sóc sức khỏe thể chất mà cả sức khỏe tinh thần, được tiếp cận các dịch vụ xã hội, tạo điều kiện phát huy vai trò... Chăm sóc NCT là một khoa học nhằm đáp ứng các nhu cầu về vật chất, tinh thần để thực hiện phương châm sống vui sống khỏe, sống có ích. Vì vậy, nhân lực (người chăm sóc) được đào tạo một cách chính quy với đạo đức nghề nghiệp và kiến thức chuyên môn vững vàng là một trong những yếu tố cần thiết để chúng ta có thể thực hiện được mục tiêu này”.

Theo trình bày của bà Bùi Thị Ninh, có 80% người tham gia khảo sát bày tỏ mong muốn được chăm sóc tại nhà thay vì các cơ sở tập trung. Điều đáng lưu ý là phần lớn NCT đang được chăm sóc tại nhà bởi người thân chưa được trang bị kiến thức chuyên môn hoặc kỹ năng chăm sóc cần thiết. Nguồn cung dịch vụ chuyên nghiệp chưa đáp ứng được nhu cầu cả về số lượng, chất lượng và sự phù hợp với điều kiện sống của NCT. Nhu cầu đối với các dịch vụ chăm sóc NCT tăng mạnh, không chỉ về y tế mà còn bao gồm chăm sóc tại nhà, hỗ trợ sinh hoạt, tinh thần và pháp lý…

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư 105 tuổi (hàng đầu, thứ hai từ trái sang) tại đại lễ kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước - Ảnh do nhân vật cung cấp

Chất lượng tuổi già tăng khi được chăm sóc chuyên nghiệp

Trên thực tế, có nhiều rào cản khiến NCT không được tiếp cận sản phẩm - dịch vụ một cách tối ưu. Con cháu bận rộn với công việc, các mối quan hệ khác, bị cuốn theo những trò vui ở thiết bị công nghệ... không quan tâm đầy đủ để nắm bắt nguyện vọng của NCT và đáp ứng kịp thời. Đôi khi con cháu chỉ chú trọng trông coi, chăm sóc sức khỏe hay chu cấp tiền bạc mà bỏ qua chăm sóc tinh thần NCT. Con cháu lười thăm hỏi, không tạo điều kiện cho NCT tiếp xúc xã hội, giao lưu bạn bè, có người tâm sự, được sống với đam mê, được hưởng các dịch vụ văn hóa...

Người già mắt mờ, chân yếu thường được con cháu khuyến cáo ở nhà. Việc đưa người già đi du lịch, thể thao, gặp gỡ bạn bè, thăm lại chiến trường xưa, đưa đi câu lạc bộ thơ ca, in hồi ký... đôi khi còn tạo xung đột, căng thẳng khi con cháu không thống nhất, đồng thuận. Nhiều trường hợp con cháu bận công việc, để người già một mình ở nhà. Nỗi cô đơn, nhàm chán, cảm giác thừa thãi, vô dụng gặm nhấm cùng những đau bệnh thực thể khiến người già trở nên buồn bã, tuyệt vọng.

Ông Phạm Chánh Trung phát biểu tại hội thảo “Chuyên nghiệp hóa nghề chăm sóc - Động lực phát triển của ngành dịch vụ dành cho người cao tuổi tại Việt Nam hướng tới bình đẳng giới và chăm sóc toàn diện”

Cũng tại hội thảo này, dự án Grace chính thức được công bố. Bà Sarah Hooper - Tổng lãnh sự Úc tại TPHCM - chia sẻ: “Dự án Grace hỗ trợ các nhân viên chăm sóc NCT tiếp cận chương trình đào tạo bài bản, đạt được mức lương tương xứng với năng lực và cơ hội nghề nghiệp ý nghĩa, đồng thời đảm bảo chất lượng của dịch vụ chăm sóc NCT. Việc xây dựng nền kinh tế chăm sóc vững mạnh sẽ giảm bớt trách nhiệm chăm sóc không được trả lương của phụ nữ, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để họ tham gia vào nền kinh tế, đóng góp vào sự phát triển bền vững của Việt Nam”.

Tô Diệu Hiền

CÁC NHU CẦU ĐẶC THÙ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI

+ Vận động, thể dục, thể thao; có bạn bè, tâm tình, giảm cảm giác cô độc.

+ Được cung cấp đủ dinh dưỡng theo chế độ phù hợp với cơ thể.

+ Tiếp tục làm việc, cống hiến, giúp đỡ người khác, sống có ý nghĩa.

+ Được hỗ trợ để tự chăm sóc bản thân, giảm cảm giác làm phiền, bị phụ thuộc.

+ Các chương trình bảo hiểm y tế đủ theo nhu cầu; chế độ bảo hiểm đủ cho tự trang trải cuộc sống; mạng lưới các cơ sở điều trị y tế có chất lượng; tư vấn về các quy trình khám chữa bệnh, tư vấn trước và sau khi điều trị.

+ Tham gia các hoạt động, mạng lưới gắn kết chặt chẽ như câu lạc bộ thơ,
âm nhạc.

+ Có hệ thống và đầu mối dịch vụ chăm sóc sức khỏe để có thể liên hệ dịch vụ đến tận gia đình.

(Nguồn khảo sát của VCCI-HCM, UNFPA, 2021)