Đón nhận, dung hòa và vun vén yêu thương

Hành trình xây dựng một gia đình hỗn hợp viên mãn đòi hỏi rất nhiều tình yêu thương, kỹ năng sống chung (ảnh minh họa: Shutterstock)

Chìa khóa vàng: giao tiếp hiệu quả

Dù chúng ta đã chuẩn bị tâm thế sẵn sàng thế nào, tình thương có rộng lớn bao nhiêu cũng có ngày… kiệt sức. Chỉ khi hiểu biết sâu những thách thức của một gia đình hỗn hợp, học tập các kỹ năng ứng phó để thích nghi và xây dựng phù hợp mới có thể kiến tạo một gia đình hòa hợp. Đừng quên gia đình hỗn hợp bị giằng xé rất nhiều bởi các mối quan hệ khác trong nhiều bối cảnh, niềm tin và văn hóa khác nhau.

Kỹ năng giao tiếp rất quan trọng để điều hướng những phức tạp của các mối quan hệ, giải quyết xung đột, mắc mứu và xây dựng sự kết nối. Giao tiếp hiệu quả giúp thông tin được truyền đạt đúng, hạn chế hiểu lầm, mâu thuẫn và điều tiết tương quan, thiết lập văn hóa mới trong gia đình. Không ít dượng, dì thường than phiền rằng “con vợ, con chồng không nói hoặc không muốn tiếp xúc”. Điều đó khiến họ bối rối hoặc cảm thấy tổn thương hay bị coi thường. Trong khi đó, cha mẹ ruột của đứa trẻ thường lảng tránh vì cảm giác có lỗi, càng dẫn đến sự đứt gãy trong mối quan hệ.

Thạc sĩ tâm lý lâm sàng Đặng Khánh An - Ảnh do nhân vật cung cấp

Một số cách thức giao tiếp kém hiệu quả khác bao gồm việc kiểm soát quá mức hoặc quá thờ ơ. Nhưng có lẽ gây khó khăn nhiều nhất là kiểu giao tiếp “2 mặt” - khi có cha mẹ ruột và khi vắng cha mẹ ruột. Kiểu giao tiếp giả tạo ấy tạo nên một huyễn cảnh về gia đình hòa hợp nhưng kỳ thực rạn nứt và xa cách, càng làm các mâu thuẫn ngầm được che giấu, không thể bộc lộ để xử lý.

Hòa hợp là quá trình kéo dài

Cha mẹ cần xác định lại vị thế trong gia đình mới: “Mình là ai của ai?”. Trả lời được câu hỏi đó, bạn cơ bản đã vạch được một ranh giới nội tâm về mối quan hệ, từ đó có thể thúc đẩy điều chỉnh tương quan cho phù hợp.

Hòa hợp là quá trình kéo dài vì đòi hỏi nhiều tiến trình đối thoại để điều chỉnh và tìm kiếm các giá trị, mục tiêu chung. Vì thế, nếu không quản lý cảm xúc tốt, đối thoại lành mạnh khó thể xảy ra, thậm chí gia tăng nguy cơ mâu thuẫn và tổn thương. Hãy chú tâm đến cảm xúc, thực hiện một số thói quen vệ sinh cảm xúc cá nhân (yoga, thể dục) hay một số thói quen khác hỗ trợ cho thư giãn và điều tiết. Không tham gia đối thoại khi đang trong trạng thái căng thẳng hoặc chưa bình tâm về cảm xúc.

Thẳng thắn và tôn trọng, thông tin và thông điệp cần được truyền đi để mọi người cùng xử lý, có thể trực tiếp bằng lời nói hoặc gián tiếp thông qua thư, tin nhắn… Cân nhắc việc nhờ đối tác thứ ba truyền tin. Tôn trọng nghĩa là cho người khác và bản thân thời gian thích nghi, phản hồi; không áp đặt và đòi hỏi sự thay đổi hay thích nghi ngay lập tức. Đặc biệt lưu tâm đến lòng trung thành ở những đứa con. Dượng, dì cần khẳng định họ không thay thế cha, mẹ trẻ. Các con được trấn an khi biết cha mẹ ruột vẫn có một vị trí biểu tượng trong gia đình mới, vị trí này không bị lu mờ và được tôn trọng.

Thạc sĩ Đặng Khánh An
- giảng viên ngành tâm lý học,
Trường đại học Văn Lang, TPHCM