Ca sĩ Kyo York bị một đứa trẻ xúc phạm, cha mẹ có giật mình?

Mới đây, cộng đồng mạng không khỏi ngỡ ngàng khi nam ca sĩ Kyo York chia sẻ trải nghiệm 'tôi đau đớn, tôi gục ngã'. Một đứa trẻ tiểu học lại có thể thản nhiên giơ ngón tay giữa và buông những câu chửi thề bằng tiếng Anh đầy xúc phạm đối với Kyo York, một người mà đứa trẻ ấy không hề quen biết.

Ca sĩ Kyo York chia sẻ trên trang cá nhân về cảm giác bàng hoàng khi bị một đứa trẻ buông lời dung tục ngoài đường phố - Nguồn ảnh: trang Facebook của ca sĩ Kyo York

Nhiều phụ huynh tặc lưỡi: “Chắc nó bắt chước trên mạng, trẻ con nói như vậy biết gì đâu!”. Nhưng chính sự thỏa hiệp ấy lại là mầm mống cho những hệ lụy khôn lường.

Chửi thề cũng là cách mà trẻ mượn để thể hiện cái tôi hoặc sự sành điệu. Ngôn từ độc hại hình thành lối tư duy tiêu cực, khiến trẻ dễ sa vào bạo lực ngôn từ và khó kiểm soát cảm xúc khi trưởng thành.

Một bình luận hài hước, nhẹ nhàng mà đau thấu nhiều thế hệ: “Các bé đó ngoan ấy chứ. Ở nhà, cha mẹ nói sao nó nghe theo và nói y vậy!”. Về phía gia đình, lời nói của con cái chính là tấm gương phản chiếu nếp nhà. Một đứa trẻ nói năng thô lỗ ngoài đường khiến người ta hoài nghi về sự dạy dỗ của cha mẹ. Thật ra không hoàn toàn vậy, có những trường hợp “cha làm thầy, con đốt sách”.

Nhiều người lầm tưởng trẻ con nói bậy thì không sao, nhưng pháp luật không vô hình trước những hành vi này. Dưới góc độ pháp lý, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác có thể bị xử lý hành chính và người vi phạm phải bồi thường thiệt hại về danh dự, nhân phẩm cũng như tổn thất tinh thần cho nạn nhân.

Đáng chú ý, với trẻ dưới 14 tuổi, dù chưa bị phạt hành chính hay hình sự nhưng cha mẹ hoặc người giám hộ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con cái gây ra. Đây là lời cảnh báo đanh thép rằng cha mẹ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về những lời nói thiếu giáo dục của con mình, một phần sản phẩm giáo dục của mình.

Pháp luật chỉ là công cụ cuối cùng. Đối với con trẻ, sự giáo dục và ngăn chặn từ gia đình mới là bản án nghiêm khắc và hiệu quả nhất để trẻ không bước chân vào ranh giới vi phạm pháp luật trong tương lai.

Nhiều phụ huynh Việt hiện nay đang sùng bái tư duy để con tự do phát triển mà quên mất rằng tự do luôn đi kèm với trách nhiệm và kỷ luật. Kyo York - một người Mỹ sống tại Việt Nam - đã thẳng thắn cho biết, giáo dục phương Tây không hề buông thả, thoải mái, để mặc con muốn nói gì nói.

Tại Mỹ hay bất cứ nền văn hóa văn minh nào, việc một đứa trẻ xúc phạm người lớn là hành vi không thể chấp nhận. Giáo dục hiện đại không cổ xúy bạo lực nhưng chắc chắn không dung túng cho sự vô lễ.

Để dạy con về lời ăn tiếng nói, cha mẹ không thể chỉ dùng khẩu hiệu. Cần có những giải pháp cụ thể và quyết liệt:

Cha mẹ phải là màng lọc cho con, cần làm gương từ chính mình vì trẻ em là chiếc máy photocopy. Nếu cha mẹ vẫn thản nhiên văng tục khi nóng giận và nói xấu người khác trước mặt con thì mọi lời dạy bảo đều vô nghĩa.

Quản lý việc con tiếp cận nội dung số là vô cùng quan trọng. Trong thời đại mạng xã hội, trẻ dễ dàng tiếp cận với các thần tượng, YouTuber, TikToker… có phong cách nói năng bát nháo' rất nhiều người đang cùng dạy con theo cách của họ và bất cần hậu quả. Cha mẹ nên đồng hành, giải thích cho con hiểu tại sao những từ ngữ đó là xấu, không được phép sử dụng và càng không thể là món ăn tinh thần.

Như cách của Kyo York với đứa trẻ trên đường, anh không bỏ qua mà chủ động nhắc nhở trẻ: “Nói cái gì đó? Mai mốt không được như vậy nữa nghe chưa?”, phụ huynh cần xử lý nghiêm ngay từ lần đầu tiên. Khi con buông lời không chuẩn mực, đừng cười xòa cho qua vì thấy ngộ nghĩnh. Hãy yêu cầu con dừng lại, giải thích ý nghĩa của từ đó (nếu phù hợp) và yêu cầu con xin lỗi. Cần có hình phạt rõ ràng như cắt giờ chơi game, yêu cầu làm việc nhà... để trẻ hiểu rằng mỗi lời nói ra đều có hệ quả.

Phụ huynh hãy hỏi con: “Nếu có ai đó nói với con như vậy, con sẽ cảm thấy thế nào?”. Khi trẻ gia tăng thấu cảm, hiểu được sức nặng của ngôn từ có thể làm tổn thương người khác, chúng sẽ tự biết điều chỉnh.

Có lời dạy từ rất xưa “học ăn, học nói, học gói, học mở”, việc dạy con nói lời hay ý đẹp thời nay có cần không? Đừng đợi đến khi con trở thành đứa trẻ hư trong mắt xã hội mới bắt đầu lo lắng. Hãy “uốn măng” từ những âm tiết đầu đời, để ngôn ngữ mãi là nhịp cầu của tình yêu thương, chứ không phải là vũ khí gây sát thương người khác hoặc loại bỏ mình ra khỏi môi trường giao tiếp an toàn, văn minh.

Diệu Hiền