Phong trào nuôi dạy trẻ không điện thoại lan rộng

Không chỉ là lời kêu gọi giảm thời gian sử dụng điện thoại, phong trào này trở thành nỗ lực cộng đồng nhằm trao cho trẻ sự tự do, tự tin và kỹ năng sống - Ảnh minh họa: Stock Adobe

Tại Mỹ, tổ chức phi lợi nhuận The Balance Project là tâm điểm của phong trào nuôi dạy trẻ không điện thoại. Ra đời tại New Jersey, chỉ hơn 1 năm nhưng đã lan sang hơn 100 cộng đồng, tổ chức kêu gọi cách nuôi dạy dựa trên 4 nguyên tắc: không smartphone trước trung học, không mạng xã hội trước 16 tuổi, trường học không sử dụng điện thoại và tăng cường trải nghiệm thực tế cho trẻ.

Thay vì áp đặt, phong trào khuyến khích phụ huynh tạo môi trường thay thế, từ những buổi chơi ngoài trời, các nhóm đọc sách, đạp xe, đến những lớp vận động không thiết bị. Mục tiêu là chuyển "mặc định" của trẻ từ thiết bị sang khám phá thế giới thật.

Những nỗ lực tương tự xuất hiện ngày càng nhiều trên thế giới. Điểm chung của các mô hình này là đoàn kết phụ huynh, chứ không để từng gia đình đơn độc chống lại áp lực xã hội.

Canada có phong trào Unplugged, giúp phụ huynh lập nhóm cam kết hoãn trao điện thoại cho con và tổ chức hoạt động ngoài trời mỗi tuần. Anh chứng kiến sự lớn mạnh của nhóm Smartphone Free Childhood, kết hợp workshop dành cho phụ huynh với các sự kiện cộng đồng "không thiết bị điện tử".

Một số trường cũng tham gia bằng cách giới hạn điện thoại trong khuôn viên trường. Úc triển khai chương trình Wait Mate tại Nam Úc - mô hình kết nối phụ huynh theo từng khối lớp, giúp họ cùng thống nhất việc trì hoãn thiết bị, giảm áp lực "ai cũng có điện thoại nên con tôi phải có". Vừa qua, Úc cũng thông báo áp dụng biện pháp chặn tất cả các mạng xã hội đối với trẻ dưới 16 tuổi và sẽ có hiệu lực từ ngày 10/12 tới.

Ngày càng nhiều bậc cha mẹ đang cố gắng tìm cách mang lại cho con mình một tuổi thơ đích thực trong thời đại bị chi phối bởi các thiết bị điện tử - Ảnh minh họa: Canva

Phong trào không chỉ dừng ở gia đình. Nhiều quốc gia đã đưa chính sách vào trường học. Pháp từ năm 2018 hạn chế sử dụng điện thoại tại trường tiểu học và trung học, gần đây mở rộng quy định bằng việc yêu cầu học sinh gửi hoặc khóa thiết bị trong túi chuyên dụng suốt ngày học.

Ý cũng áp dụng lệnh cấm điện thoại trong giờ học ở nhiều trường trung học nhằm giảm sao nhãng và hạn chế tác động xấu đến tâm lý học sinh. Sự tham gia của các trường học cho thấy xu hướng chuyển dịch từ khuyến nghị sang quy định mang tính hệ thống.

Nhiều phụ huynh tham gia phong trào ghi nhận thay đổi tích cực, trẻ dành thời gian khám phá thiên nhiên, chủ động kết nối với bạn bè và phát triển kỹ năng giao tiếp hơn. Một số hoạt động như săn ếch, dựng trại mini, hay nấu nướng giúp trẻ rèn khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề, những kỹ năng mà màn hình khó mang lại.

Trẻ lớn hơn, đặc biệt ở bậc trung học cho biết cảm nhận được sự tập trung hơn khi tham gia các lớp vận động và giờ chơi không điện thoại.

Nhiều ý kiến cho rằng tránh xa công nghệ hoàn toàn là điều không thực tế. Tuy nhiên các phong trào khẳng định mục tiêu không phải loại bỏ công nghệ, mà là dạy trẻ sử dụng thiết bị đúng cách, đúng thời điểm để công nghệ là công cụ, không phải trung tâm của tuổi thơ.

Sự lan rộng nhanh chóng của phong trào từ gia đình đến nhà trường, từ cộng đồng địa phương đến cấp chính sách cho thấy một nhu cầu chung, đó là trả lại cho trẻ những trải nghiệm thật mà màn hình không thể thay thế.

Nhật Minh (theo NY Post, FOX)