Thế giới sẽ tiếp tục đối mặt với những biến thể mới của COVID-19?

Theo Kelly Oakeson - Giám đốc khoa học về giải trình tự gen thuộc Bộ Y tế Utah, đến nay cả hai biến thể phụ nói trên đều chưa được phát hiện ở bang này, nhưng chúng đang bắt đầu xuất hiện ở châu Âu, nơi đã chứng kiến ​​những đợt bùng phát dịch gần đây.

Theo các nhà khoa học, các biến thể mới của COVID-19 đang tiến hóa nhanh và lây lan trên diện rộng hơn nhiều

“Chúng tôi đang theo dõi quá trình phát triển của các biến thể phụ này ở Utah, theo thời gian thực”, Oakeson nói.

Ông cho biết phòng thí nghiệm của Utah sẽ có một báo cáo về những biến thể mới của COVID-19 đang tồn tại ở bang vào cuối tuần này, sau khi tạm dừng việc giải trình tự bộ gen của các mẫu thử nghiệm trong 2 tuần qua để bảo trì thiết bị. Phòng thí nghiệm, nơi có khả năng xử lý đến 4.500 mẫu xét nghiệm mỗi tuần vào cao điểm của đợt bùng phát dịch gần đây nhất, hiện chỉ nhận được vài trăm mẫu hàng tuần.

Một nghiên cứu mới, được trích dẫn trên tờ The Washington Post, kết luận rằng các biến thể phụ mới đây có thể dẫn đến một làn sóng lây nhiễm mới, bởi vì chúng có khả năng “né” các kháng thể trung hòa ở những người đã bị nhiễm biến thể Omicron ban đầu - tức biến thể được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi vào tháng 11/2021, và khiến cho số ca nhiễm mới ở Utah tăng đột biến vào cuối năm này.

“Các biến thể mới của COVID-19 đang tiến hóa nhanh và lây lan trên diện rộng hơn nhiều so với ước tính ban đầu của chúng tôi. Mỗi ngày thức dậy, tôi đều lo sợ sẽ có một số biến thể mới mà chúng ta sẽ phải nghiên cứu. Chúng ta đang phải chứng kiến sự xuất hiện liên tục các biến thể phụ của biến thể phụ”, Michael T. Osterholm - một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của Đại học Minnesota - chia sẻ với tờ The Washington Post.

Oakeson cũng cho biết virus SARS-CoV-2 thường sẽ trở nên nguy hiểm hơn khi nó sinh ra các biến thể mới, và chúng thường có khả năng lây nhiễm nhanh hơn các biến thể trước đó. Ngay cả đối với những người đã được tiêm vắc xin với các phiên bản cập nhật, hoặc đã được tiêm tăng cường, hoặc đã bị nhiễm bệnh trước đó, thì vẫn có khả năng bị bệnh nặng nếu nhiễm các biến thể mới. Và điều này cần phải được nghiên cứu sâu hơn.

“Vẫn còn quá sớm để nói những hậu quả lâm sàng khi nhiễm các biến thể mới sẽ như thế nào. Với virus, không có quy tắc nào để nói rằng chúng sẽ tiến hóa theo hướng ít nguy hiểm hơn theo thời gian, vì quá trình chọn lọc, biến đổi và sao chép gen của chúng là hoàn toàn ngẫu nhiên.

Cũng có lúc, các biến thể mới không gây bệnh nghiêm trọng, mặc dù nó có khả năng lây lan rất nhanh, chẳng hạn như Omicron dòng đầu tiên. Nhưng với các biến thể phụ BA.4 và BA.5 mới đây của nó, ngoài việc dễ lây truyền hơn, chúng cũng có khả năng gây ra bệnh nặng hơn”, Oakeson giải thích.

Hiện, một loại biến thể phụ thuộc những dòng đầu của Omicron, được các nhà khoa học gọi là BA.2 hay “Omicron tàng hình”, vẫn đang thống trị ở Mỹ. Biến thể phụ này được ước tính là nguyên nhân của hơn 68% tổng số trường hợp nhiễm mới, theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC).

Nhưng một trong những biến phụ của BA.2 - được đặt tên là BA.2.12.1 - hiện đang chiếm gần 29% các ca nhiễm mới ở Mỹ. Trong khu vực bao gồm bang Utah, CDC ước tính “Omicron tàng hình” chiến 76,5% trường hợp nhiễm mới, và 17% là biến phụ BA.2.12.1.

Trong khi bang Utah đang tập trung theo dõi các biến phụ mới nhất, Oakeson cho biết hiện đang diễn ra một cuộc thảo luận lớn hơn về những gì sẽ xảy ra tiếp theo với các biến thể phụ của virus SARS-CoV-2.

“Liệu chúng ta có phải tiếp tục chứng kiến ​​sự sinh sôi của các biến thể phụ mới trong quá trình tiến hóa của các dòng Omicron, với khả năng lây nhiễm tốt hơn? Hay chúng ta sẽ phải đối mặt với một loại biến thể nào đó hoàn toàn mới, như đã từng khi Omicron xuất hiện?

Hiện, vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Và điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm lúc này là luôn phải theo dõi kỹ sự tiến hóa của COVID-19, phát hiện ra các biến thể mới ngay khi chúng vừa xuất hiện, từ đó có phản ứng phù hợp và kịp thời”, Oakeson nhận định.

Ông cũng khuyên người dân tiếp tục bảo vệ bản thân và những người xung quanh bằng cách tiêm chủng và tiêm tăng cường, thực hiện giãn cách xã hội, và đeo khẩu trang ở những nơi đông người.

Nhất Nguyên (theo Deseret News)