Gen Z chênh vênh...

Ảnh minh họa: Shutterstock

Là người thường xuyên được giao nhiệm vụ hướng dẫn nhân viên thực tập, tôi có cơ hội tiếp xúc khá nhiều với Gen Z. Như 1 thói quen, trước khi giao việc, tôi thường trò chuyện, hỏi thăm các bạn về mục tiêu nghề nghiệp, cũng như các bạn có muốn gắn bó lâu dài với công việc hay không?

Có lần, 1 bạn trẻ nhanh nhảu đáp: "Em từng làm freelancer, giờ em muốn thử sức ở lĩnh vực này để xem bản thân có phù hợp hay không?".

Tôi hỏi tiếp: "Vậy em có định hình được mình sẽ làm gì ở cơ quan này chưa?" Nhìn vẻ lúng túng của bạn, tôi chẳng ngạc nhiên. Bởi lẽ, đây không phải là người trẻ đầu tiên tôi gặp không có mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng. Thậm chí, tôi còn từng chứng kiến một vài bạn Gen Z dù đã đi làm được một thời gian nhưng vẫn giữ thái độ hời hợt, làm việc qua loa.

Gen Z thường tự hào tuyên bố mình là freelancer (người làm nghề tự do), vẽ ra viễn cảnh 1 con đường hấp dẫn với công việc linh hoạt, tự chủ và cơ hội phát triển không giới hạn. Nhưng liệu con đường này có thực sự là bệ phóng an toàn, hay chỉ là chiếc áo choàng bóng bẩy che đậy sự dễ dãi, thiếu kỷ luật và mục tiêu công việc mơ hồ?

Cần nhìn thẳng vào sự thật rằng, tự do trong freelance có thể là con dao 2 lưỡi, đặc biệt với những người trẻ còn non kinh nghiệm và thiếu định hướng. Chính sự tự do ấy sẽ khiến Gen Z dễ dàng nhảy việc khi cảm thấy không thoải mái. Nếu cứ "chuyền cành" như chim, không có 1 "trạm dừng" nào để phấn đấu, tích lũy kinh nghiệm, kết quả cuối cùng sẽ là gì? Đó là sự rời rạc, thiếu chuyên môn sâu và 1 tương lai nghề nghiệp đầy bấp bênh, không có định hướng rõ ràng.

Chưa dừng lại ở đó, thay vì vạch ra 1 lộ trình sự nghiệp rõ ràng, đầu tư vào kỹ năng chuyên sâu hay xây dựng thương hiệu cá nhân, nhiều bạn trẻ lại sống trong ảo tưởng cứ "có việc là được". Họ dễ dàng từ bỏ khi gặp khó khăn, thiếu kiên nhẫn để trau dồi bản thân và không có động lực vươn tới những nấc thang cao hơn trong nghề nghiệp.

Việc thiếu đi mục tiêu nghề nghiệp khiến Gen Z dễ bị cuốn vào vòng xoáy của những công việc tạm bợ, ngày qua ngày mà không có sự tiến bộ đáng kể, dễ nản chí khi đối mặt với thử thách. Từ tâm lý dễ dàng bằng lòng với hiện tại này, nhiều bạn trẻ còn bỏ mặc tất cả để tìm kiếm 1 nơi thật "chill" để chữa lành, để trốn cả thế giới thay vì cân nhắc kỹ lưỡng hơn, tìm kiếm phương án thấu đáo, phù hợp cho vấn đề của mình.

Gen Z đang tự ru ngủ bởi tư tưởng "sống hết mình cho hiện tại" - Ảnh minh họa: Pexels

Không cần phải nói đâu xa, chỉ riêng cách dùng từ của Gen Z hiện nay cũng đủ khiến nhiều người phải bận lòng. Những cụm từ “đại đại”, “cũng cũng” - dường như đã trở thành câu cửa miệng của nhiều bạn trẻ khi biến những vấn đề phức tạp thành vài ba từ ngữ đơn giản.

Thay vì dành thời gian suy nghĩ, phân tích kỹ lưỡng để đưa ra 1 câu trả lời mạch lạc, súc tích, họ lại chọn dùng "đại đại" để đáp lại mọi câu hỏi.

Tương tự, khi được yêu cầu bày tỏ quan điểm hoặc đưa ra phản hồi, thay vì thể hiện chính kiến rõ ràng, nhiều bạn trẻ lại chọn "cũng cũng", ngụ ý là chấp nhận tạm bợ.

Thói quen này không chỉ bộc lộ sự thiếu chủ động mà còn là dấu hiệu của việc thoái thác trách nhiệm trong lời nói và quyết định. Trong môi trường học tập hay công việc, lối tư duy "đại đại", "cũng cũng" có thể trở thành rào cản lớn, kìm hãm sự phát triển của tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

Phải chăng, Gen Z đang sử dụng những ngôn từ này như 1 tấm bình phong để che giấu sự lười biếng, thiếu trách nhiệm, ngại tư duy và thiếu ý chí tiến thủ?

Nếu thế hệ ông bà, cha mẹ chúng ta được gọi chung là thế hệ “vượt khó” thì Gen Z hiện nay đối diện với thách thức mang tên “vượt sướng”.

Nếu thế hệ ông bà ta thường có những lý tưởng rõ ràng về sự nghiệp, gia đình và đóng góp xã hội thì hiện nay, nhiều bạn trẻ Gen Z đang chênh vênh, không rõ mục đích sống của mình.

Khái niệm "sống hết mình cho hiện tại" vốn được các bạn tôn thờ, đôi khi lại bị biến tướng thành sự tận hưởng hời hợt, thiếu chiều sâu và đánh mất định hướng tương lai.

Gen Z lớn lên trong 1 thế giới đầy đủ tiện nghi, với những công cụ tìm kiếm thông tin nhanh chóng. Sự dễ dàng trong việc tiếp cận mọi thứ đã vô tình tạo ra 1 vùng an toàn giả tạo - nơi Gen Z ít có cơ hội trải nghiệm những khó khăn, ít được rèn luyện sự kiên trì, bền bỉ.

Phải chăng chính vòng quay hiện đại đã vô tình ru ngủ Gen Z, khiến họ an phận, sống trọn cho hiện tại mà quên đi những đỉnh cao cần chinh phục, những giới hạn cần phá vỡ? Hay chính tư duy "sống đủ" mới là rào cản, khiến họ mang danh là 1 thế hệ thiếu vắng lý tưởng và định hướng tương lai?

Nhã Chân