Chợ thủy sản tại Vũ Hán tạo điều kiện cho COVID-19 bùng phát thành đại dịch

Theo báo cáo công bố trên tạp chí Science hôm 18/3, sự may rủi kết hợp cùng điều kiện chật chội của chợ thủy sản Hoa Nam ở Vũ Hán - cụm lây nhiễm đầu tiên trên thế giới - đã tạo điều kiện cho virus bùng phát trên toàn cầu.

Michael Worobey, giáo sư sinh học tiến hóa tại Đại học Arizona, thành viên nhóm nghiên cứu, nói với CNN: “Nhiều điều kiện thích hợp cùng sự may rủi đã giúp căn bệnh trở nên vững chắc và lan nhanh như cơn bão.

Nếu mọi thứ chỉ khác đi một chút, chẳng hạn người đầu tiên đem mầm bệnh vào chợ Hoa Nam đã quyết định không đi chợ vào ngày hôm đó, đại dịch có thể đã không xảy ra. Chúng ta thậm chí sẽ không bao giờ biết về COVID-19".

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng phương pháp xác định niên đại phân tử, sử dụng tỷ lệ đột biến liên tục để tính toán thời gian tồn tại của virus. Họ cũng chạy các mô hình máy tính để chỉ ra thời điểm và cách thức virus có thể lây lan.

Chợ thủy sản Hoa Nam tại Vũ Hán được xác định là yếu tố cần thiết để COVID-19 bùng phát thành dịch bệnh toàn cầu

Joel Wertheim - phó giáo sư tại Khoa Các bệnh Truyền nhiễm và Y tế Công cộng Toàn cầu tại Đại học California - nói thêm: "Nghiên cứu của chúng tôi được thiết kế để trả lời câu hỏi SARS-CoV-2 có thể lưu hành ở Trung Quốc trong bao lâu trước khi nó được phát hiện".

Ông giải thích: "Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã kết hợp ba nguồn thông tin quan trọng: sự hiểu biết chi tiết về cách SARS-CoV-2 lây lan ở Vũ Hán trước đợt phong tỏa, sự đa dạng di truyền của virus ở Trung Quốc và báo cáo về các trường hợp sớm nhất của COVID-19 ở Trung Quốc.

Bằng cách kết hợp các bằng chứng khác nhau này, chúng tôi có thể ước lượng thời điểm SARS-CoV-2 bắt đầu lưu hành ở tỉnh Hồ Bắc tháng là vào giữa tháng 10/2019".

Các nhà nghiên cứu khẳng định bằng chứng cho thấy virus không thể lưu hành trước đó.

Dù có báo cáo từ Ý và các nước châu Âu khác về bằng chứng virus SARS-CoV-2 có thể đã lây nhiễm tại địa phương từ trước tháng 10, nghiên cứu nói rằng chỉ có khoảng một chục người bị nhiễm bệnh bên ngoài Trung Quốc trong khoảng thời gian từ tháng 10-12/2019.

Ông Wertheim nói trong một tuyên bố: “Thật khó để lý giải mức độ lây truyền ở Trung Quốc so với những tuyên bố về ca bệnh ở châu Âu và Mỹ. Tôi khá nghi ngờ về các tuyên bố rằng COVID-19 đã tồn tại bên ngoài Trung Quốc vào thời điểm đó".

Từ đó, nhóm tác giả khẳng định nghiên cứu chỉ ra rằng virus đã xuất hiện đầu tiên ở tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc chứ không phải ở nơi khác.

Nghiên cứu không chỉ ra con vật nào là nguồn gốc của virus SARS-CoV-2. Bằng chứng di truyền cho thấy dơi mang một loại virus có liên quan mật thiết đến SARS-CoV-2, nhưng cũng cho thấy một loài động vật trung gian khác có khả năng bị nhiễm và truyền virus sang người ở một nơi nào đó chưa xác định.

Ông Worobey nói: “Điều có thể đã xảy ra ở đây là virus lưu hành trong một số lượng rất ít người từ tháng 10-12/2019 và sau đó xâm nhập vào chợ hải sản Hoa Nam”. Có khả năng ngôi chợ không phải là nơi virus lây nhiễm cho người đầu tiên, nhưng chắc chắn là nơi mà dịch bệnh được khuếch đại.

Linh La (theo CNN)