Áp lực từ những bữa trà sữa công sở

Chiều trong văn phòng, ai đó cất tiếng: “Đặt trà sữa không mọi người?”. Câu nói ấy dường như chẳng còn xa lạ ở những công ty lớn giữa đô thị. Trà sữa, bánh tráng, xôi gà, phô mai que, những món ăn xế chiều giờ dường như đã trở thành một phần của nhịp sống công sở. Ở đó, người ta chia sẻ vị ngọt béo của ly nước, chia sẻ cả nhu cầu thuộc về một tập thể. Và đôi khi, cũng vì muốn hòa vào tập thể ấy, nhiều người đánh đổi cả sự thoải mái của mình.

Hương, nhân viên kế toán tại một công ty truyền thông kể rằng, cô từng là người rủ rê đồng nghiệp uống trà sữa nhiều nhất phòng. “Mỗi lần mệt, chỉ cần cả nhóm cùng nhau gọi đồ là thấy vui liền”, Hương nói. Nhưng từ khi Hương lập gia đình, mọi thứ bắt đầu khác.

“Khi phải lo tiền nhà, tiền con nhỏ, tôi mới thấy một ly trà sữa cũng là tiền. Muốn từ chối, nhưng rồi ngại. Mọi người vẫn rủ, mình từ chối mãi sợ bị lạc khỏi nhóm”, cô chia sẻ.

Dần dà, những buổi ăn xế chốn văn phòng trở thành phép thử hoà đồng - Ảnh: Trần Tuấn

Từ chỗ là niềm vui, những buổi ăn xế trở thành phép thử về sự hòa đồng. Người góp mặt thường được xem là dễ thương, thân thiện. Người hay vắng mặt dần bị gắn mác lạnh lùng. Cái giá của việc không tham gia đôi khi chẳng phải tiền bạc, mà là khoảng cách vô hình trong quan hệ công sở.

Anh Minh, nhân viên thiết kế ở một công ty startup, chia sẻ rằng anh từng cảm thấy mâu thuẫn khi bị kéo vào những hoạt động tập thể ngoài mong muốn. “Tôi thích làm việc yên lặng. Nhưng ở đây, ai không cùng nhóm sẽ bị xem là khó gần. Có lần tôi chỉ nói ‘để lần khác nha’ thì đồng nghiệp bảo: ‘Sếp nghe thấy là đánh giá liền đó.’ Tôi cười cho qua, nhưng trong lòng thì thấy mệt".

Ở nhiều công ty, 'văn hóa trà sữa' hay 'văn hóa ăn xế' được xem là biểu hiện của tinh thần đồng đội. Cách nghĩ ấy không sai, nhưng khi mọi hành động đều bị gắn nhãn 'phải cùng nhau', ranh giới giữa gắn kết và ép buộc trở nên mong manh. Người ta vẫn cười, vẫn chụp hình chung, vẫn nhắn 'team mình vui ghê', song trong đầu lại tự nhủ lần sau nên tránh.

Theo một chuyên viên nhân sự tại TPHCM, hiện tượng này phổ biến hơn trong các doanh nghiệp trẻ, nơi đồng nghiệp gần tuổi nhau và đề cao yếu tố hòa nhập nhanh. “Đó là môi trường năng động, nhưng nếu người quản lý không tinh tế, sự năng động dễ biến thành áp lực. Khi nhân viên cảm thấy phải tươi cười trong mọi cuộc vui, họ dần mệt mỏi”, chuyên viên nhân sự nói.

Với những người lao động trẻ ở thành phố, chi phí cho các hoạt động xã giao công sở ngày càng đáng kể. Một khảo sát nội bộ của một công ty nhân sự lớn năm 2024 cho thấy trung bình mỗi nhân viên chi từ 500.000 đến 1 triệu đồng mỗi tháng cho các hoạt động như ăn xế, mua quà nhóm, tổ chức sinh nhật đồng nghiệp. Con số này tuy không cao, nhưng với người mới đi làm, đang thuê nhà hoặc gửi tiền về quê, đó là khoản phải tính toán. Và khi việc chi tiền không xuất phát từ mong muốn thật, nó trở thành gánh nặng tinh thần nhiều hơn là niềm vui.

Con người vốn sợ bị tách ra khỏi tập thể. Trong môi trường công sở, nỗi sợ ấy càng rõ, bởi vị trí trong nhóm có thể ảnh hưởng đến cảm giác được tôn trọng và cơ hội nghề nghiệp. Không ai muốn trở thành người lạc lõng trong văn phòng. Thế nên họ chọn cách an toàn là gật đầu, góp phần, dù trong lòng không thật sự vui.

Câu chuyện của những ly trà sữa vì thế không chỉ nói về thói quen ăn vặt, nó còn cho thấy cách con người đang sống cùng nhau ở nơi làm việc. Khi tinh thần tập thể được đánh giá qua những hành động bề ngoài, còn sự khác biệt cá nhân ít được lắng nghe, những buổi ăn xế trở thành tấm gương phản chiếu văn hóa công sở hiện nay: rộn ràng, vui vẻ, nhưng cũng đầy ẩn ức.

Điều cần thay đổi là cách nhìn nhận về “sự hòa đồng”. Để mọi người có thể nói “tôi không tham gia” mà vẫn được đối xử bình thường. Tại công sở, sự gắn kết thật không đến từ những ly trà sữa, mà từ việc mỗi người cảm thấy an tâm khi được là chính mình.

Lộc Dương