3 nhà khoa học cùng chia sẻ giải Nobel Vật lý 2022

04/10/2022 - 17:52

PNO - Giải Nobel Vật lý năm 2022 đã được trao cho nhà khoa học Alain Aspect, John F. Clauser và Anton Zeilinger vì nghiên cứu của họ về khoa học thông tin lượng tử.

 

Ủy ban Nobel vật lý công bố những người chiến thắng giải thưởng vật lý 2022 trong một cuộc họp báo ở Stockholm, Thụy Điển
Ủy ban Nobel Vật lý công bố những người chiến thắng giải Vật lý năm 2022 trong một cuộc họp báo ở Stockholm, Thụy Điển

Từ Viện Karolinska ở Stockholm, Tổng thư ký Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển Hans Ellegren đã công bố 3 người chiến thắng giải Nobel Vật lý 2022. 3 nhà khoa học sẽ cùng nhau chia sẻ giải thưởng trị giá 10 triệu Krona Thụy Điển (hơn 900.000 USD).

Theo Hội đồng Nobel, nhà khoa học Alain Aspect (Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zeilinger (Áo) đã sử dụng các thí nghiệm đột phá, chứng minh tiềm năng điều tra và kiểm soát các hạt đang ở trạng thái liên kết rối.

Điều xảy ra với một hạt trong cặp liên kết rối ảnh hưởng đến hạt còn lại, ngay cả khi hai hạt có khoảng cách quá xa nhau để ảnh hưởng đến nhau. Sự phát triển công cụ thí nghiệm của những người đoạt giải đã đặt nền móng cho một kỷ nguyên mới của công nghệ lượng tử.

Trong một thời gian dài, câu hỏi đặt ra là liệu mối tương quan có phải là do các hạt trong một cặp liên kết rối chứa các biến ẩn vẫn chưa được biết đến hay không.

Vào những năm 1960, nhà vật lý học John Stewart Bell đã phát triển một định lý mang tên ông. Theo định lý này, nếu có các biến ẩn, mối tương quan giữa các kết quả của một số lượng lớn các phép đo sẽ không bao giờ vượt quá một giá trị nhất định.

Tuy nhiên, cơ học lượng tử dự đoán rằng, một loại thí nghiệm nhất định sẽ vi phạm bất đẳng thức của định lý Bell và dẫn đến một mối tương quan mạnh hơn so với khả năng có thể xảy ra.

John Clauser đã phát triển các ý tưởng của John Bell, dẫn đến một thí nghiệm thực tế. Khi ông thực hiện các phép đo, chúng vi phạm rõ ràng bất đẳng thức Bell. Điều này có nghĩa là cơ học lượng tử đã dự đoán chính xác và không thể bị thay thế bởi một lý thuyết sử dụng các biến ẩn.

Dù vậy, một số sơ hở vẫn tồn tại sau thử nghiệm của John Clauser. Alain Aspect đã giúp loại trừ lỗ hổng quan trọng trong thí nghiệm khi chuyển đổi cài đặt đo lường sau khi một cặp hạt liên kết rối rời khỏi nguồn. Nhờ vậy, hệ thống đo lường tồn tại ngay khi chúng được phát ra không thể ảnh hưởng đến kết quả.

Trong khi đó, thông qua các công cụ tinh chế và hàng loạt thí nghiệm, Anton Zeilinger bắt đầu ứng dụng các trạng thái lượng tử liên kết rối. Nhóm nghiên cứu của ông đã chứng minh một hiện tượng gọi là dịch chuyển lượng tử, nó có thể di chuyển trạng thái lượng tử từ hạt này sang hạt khác ở một khoảng cách xa.

“Ngày càng rõ ràng rằng một loại công nghệ lượng tử mới đang xuất hiện. Chúng ta có thể thấy rằng công trình của những người đoạt giải với các trạng thái liên kết rối có tầm quan trọng to lớn, thậm chí vượt ra ngoài những câu hỏi cơ bản về việc giải thích cơ học lượng tử”, Anders Irbäck, Chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý cho biết.

Tuần giải Nobel sẽ tiếp tục với buổi công bố giải Nobel Hóa học vào thứ Tư 5/10 và Nobel Văn học vào thứ Năm 6/10. Giải Nobel Hòa bình năm 2022 sẽ được công bố vào thứ Sáu 7/10 và giải thưởng Nobel Kinh tế công bố vào ngày 10/10.

Linh La (theo Nobel Prize)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI