Thế giới bất an trước Omicron

Làn sóng lây nhiễm mới

Anh liên tục ghi nhận số ca nhiễm cao nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu trong những ngày gân đây. Giáo sư Chris Whitty - Cố vấn trưởng về y tế của Chính phủ Anh - cảnh báo tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn khi biến thể Omicron gây ra làn sóng lây nhiễm mới trong kỳ nghỉ lễ Giáng sinh.

Trong khi đó, Nhà Trắng khẳng định nước Mỹ không cần thiết phải tái giãn cách vì vắc xin đã được phủ rộng rãi, đủ khả năng chống lại những hậu quả tồi tệ nhất do virus gây ra. Tuy nhiên, những ca nhiễm Omicron dù nhẹ hơn so với nhiễm biến thể Delta nhưng vẫn có thể gây hại cho những người già và người có hệ miễn dịch kém.

Trẻ em và người lớn chờ tiêm vắc xin COVID-19 tại một điểm tiêm ở TP. Chicago, Mỹ - Ảnh: AP

Các chuyên gia tại Đại học Harvard (Mỹ) cảnh báo, tốc độ lây nhiễm của Omicron có thể nhanh đến mức những nỗ lực giám sát không thể theo kịp. Trên toàn cầu, hơn 77 quốc gia đã báo cáo ghi nhận trường hợp nhiễm biến thể Omicron. Giới khoa học liên tục công bố những dữ liệu cả tốt lẫn xấu về khả năng vắc xin và miễn dịch tự nhiên chống lại biến thể Omicron. Đa số nghiên cứu ban đầu cho thấy Omicron có thể vượt qua hàng rào miễn dịch tự nhiên từ lần nhiễm COVID-19 trước đó, nhưng liều vắc xin bổ sung có thể giúp bảo vệ nhóm đối tượng này. 

Một nghiên cứu chung của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (MGH), Trường Harvard và Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cho biết, những người dù đã tiêm đủ liều vắc xin Moderna, Johnson & Johnson hoặc Pfizer/BioNTech nhưng dường như vẫn được bảo vệ ít hơn đáng kể trước biến thể Omicron. Tuy vậy, mũi tiêm tăng cường có thể giúp khôi phục hầu hết khả năng bảo vệ.

Các nhà nghiên cứu ở Hồng Kông (Trung Quốc) cũng có kết quả nghiên cứu tương tự và kêu gọi mọi người tiêm liều vắc xin thứ ba càng sớm càng tốt.

Dự báo tươi sáng hơn

Các dữ liệu cho thấy ở những người được tiêm hai mũi vắc xin, Omicron có thể tránh khỏi kháng thể trung hòa dễ dàng hơn gấp 10 - 40 lần so với biến thể Delta. Những người tiêm chủng hai lần và từng nhiễm bệnh có khả năng khống chế Omicron tốt hơn. Nhưng mức độ kháng thể trung hòa thấp không đồng nghĩa với việc dễ nhiễm bệnh hơn. Nhiều người có lượng kháng thể thấp nhưng dường như vẫn được bảo vệ đầy đủ, đặc biệt là chống lại ca bệnh nặng, ngay cả với các biến thể mới như Delta.

Điều này có thể do việc kháng thể trung hòa tấn công và vô hiệu hóa virus chỉ là một phần của phản ứng miễn dịch. Hệ miễn dịch vẫn còn các cơ chế đặc biệt khác để tiêu diệt tế bào nhiễm virus trong cơ thể.

Bên cạnh đó, trong báo cáo mới của Đại học Hồng Kông (Trung Quốc), Omicron tự nhân lên nhanh gấp 70 lần trong nhóm mô lót đường thở so với biến thể Delta, điều này làm tăng nguy cơ lây lan từ người sang người. Dù vậy, ở các mô phổi, Omicron sao chép chậm hơn mười lần so với phiên bản gốc của SARS-CoV-2, điều này giúp bệnh ít nghiêm trọng hơn.

Dù tốc độ lây nhiễm của Omicron tăng lên, các biện pháp giãn cách, đeo khẩu trang, sát khuẩn và vệ sinh tay thường xuyên vẫn có thể giúp hạn chế hiệu quả nguy cơ lây nhiễm.  

Vấn đề hiện tại cần xử lý chính là bài toán phân phối vắc xin trên thế giới. Do nhu cầu tiêm mũi bổ sung và mũi nhắc, các nước giàu tiếp tục đặt mua vắc xin dự trữ vượt quá nhu cầu. Người đứng đầu liên minh vắc xin GAVI Seth Berkley tiết lộ, các nước giàu bắt đầu từ chối đóng góp và tăng cường dự trữ vắc xin vì lo ngại về biến thể Omicron.

Theo ông Berkley, xu hướng này có thể dẫn đến sự bất bình đẳng như những gì đã diễn ra vào  năm 2021. 

Cuối cùng, năm 2022, thế giới sẽ sở hữu một vũ khí mới chống lại đại dịch, đó chính là thuốc điều trị COVID-19. Khi biến thể Omicron đe dọa vô hiệu hóa các phương pháp điều trị hiện tại, cả hai hãng dược Pfizer và Merck đều tự tin rằng thuốc kháng virus của họ sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ nhập viện và tử vong nhờ khả năng ngăn chặn virus nhân lên.

Đáng mừng hơn, cả hai đều hứa chia sẻ bản quyền thuốc cho thế giới, giúp tăng nguồn cung toàn cầu, tránh rơi vào sự khan hiếm như với vắc xin COVID-19. 

Tấn Vĩ

(theo NY Times, Washington Post, CNA, Reuters, AP)