Khủng hoảng nhựa gây thiệt hại 1,5 ngàn tỉ USD cho các vấn đề sức khỏe con người mỗi năm

04/08/2025 - 13:43

PNO - Ước tính sản lượng nhựa toàn cầu đã tăng hơn 200 lần kể từ năm 1950. Từ khâu sản xuất đến xử lý, nhựa ảnh hưởng sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi.

Một người đàn ông thu gom rác thải từ bờ sông Mithi ở Mumbai, Ấn Độ - Ảnh: Indranil Aditya/NurPhoto/Shutterstock
Một người đàn ông thu gom rác thải từ bờ sông Mithi ở Mumbai, Ấn Độ - Ảnh: Indranil Aditya/NurPhoto/Shutterstock

Theo một báo cáo chuyên sâu trên tạp chí y học The Lancet, việc sản lượng nhựa tăng hơn 200 lần kể từ năm 1950 đã đẩy thế giới vào một "cuộc khủng hoảng" với những hậu quả nghiêm trọng và chưa được nhận thức đầy đủ.

Báo cáo ước tính, tình trạng này gây thiệt hại ít nhất 1,5 ngàn tỉ USD mỗi năm cho các vấn đề sức khỏe, từ trẻ sơ sinh đến người già.

Động lực chính thúc đẩy cuộc khủng hoảng là sự gia tăng đột biến của sản xuất nhựa. Dự kiến đến năm 2060, sản lượng nhựa sẽ tăng gần gấp ba lần, lên hơn 1 tỉ tấn mỗi năm.

Mặc dù nhựa có nhiều công dụng, nhưng việc sản xuất nhựa dùng một lần - như chai nước và hộp đựng đồ ăn nhanh - lại tăng nhanh nhất, dẫn đến ô nhiễm nhựa cũng tăng vọt, với 8 tỉ tấn nhựa hiện gây ô nhiễm khắp hành tinh, từ đỉnh Everest đến đáy đại dương. Đáng chú ý, chưa đến 10% lượng nhựa này được tái chế.

Mối nguy hại từ sản xuất đến thải bỏ

Các chuyên gia chỉ ra rằng, nhựa gây nguy hiểm cho con người ở mọi giai đoạn, từ quá trình khai thác nhiên liệu hóa thạch, sản xuất, sử dụng cho đến thải bỏ. Điều này dẫn đến ô nhiễm không khí và sự phơi nhiễm với các hóa chất độc hại.

Hạt vi nhựa và nano nhựa len lỏi vào cơ thể chúng ta qua thức ăn, nước uống và không khí. Các hạt này thậm chí được tìm thấy trong máu, não, sữa mẹ, nhau thai và tủy xương.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng hơn 16.000 hóa chất được sử dụng trong nhựa có tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, đặc biệt là thai nhi, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Quá trình sản xuất nhựa cũng thúc đẩy cuộc khủng hoảng khí hậu, thải ra lượng khí thải tương đương 2 tỉ tấn CO2 mỗi năm. Hơn một nửa lượng rác thải nhựa không được xử lý còn bị đốt ngoài trời, làm tăng ô nhiễm không khí.

Cần giải pháp toàn diện

Báo cáo được công bố trước vòng đàm phán cuối cùng giữa các quốc gia do Liên Hiệp Quốc chủ trì, nhằm thống nhất một hiệp ước toàn cầu về nhựa. Các chuyên gia hy vọng hiệp ước này sẽ bao gồm các biện pháp bảo vệ sức khỏe con người và hành tinh.

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đang gặp nhiều trở ngại do sự bất đồng giữa hơn 100 quốc gia ủng hộ hạn chế sản xuất nhựa, và các quốc gia dầu mỏ cùng ngành công nghiệp nhựa. Họ lập luận rằng trọng tâm nên là tái chế, thay vì cắt giảm sản lượng.

Tuy nhiên, các nhà khoa học bác bỏ lập luận này, khẳng định rằng nhựa có cấu trúc hóa học phức tạp, không thể dễ dàng tái chế, xử lý như giấy hay thủy tinh.

Giáo sư Philip Landrigan - một trong các tác giả chính của báo cáo - nhấn mạnh: "Rõ ràng là thế giới không thể tự tái chế để thoát khỏi cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa".

Ông kêu gọi các nhà hoạch định chính sách phải hành động để ứng phó với vấn đề này, bởi "những tác động này ảnh hưởng nặng nề nhất đến các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ em".

Linh La (theo The Guardian)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI