Diễn đàn "Đâu là hình mẫu đàn ông thời 4.0?": Đàn ông 4.0 không thể sống bằng EQ lỗi thời

Lê Hoài Việt phát biểu tại một buổi họp báo

Là giảng viên đại học, tôi luôn nói với sinh viên rằng khởi nghiệp không phải cứ mở một doanh nghiệp là thành công. Khởi nghiệp chỉ có ý nghĩa khi bạn phát hiện ra một khoảng trống trên thị trường và đề xuất được một cách làm khác, một giải pháp mới, một trải nghiệm mà khách hàng chưa từng có. Đó là lý do người ta hay gắn khởi nghiệp với sự đổi mới và sáng tạo.

Điều đó không chỉ đúng trong kinh doanh. Nó đúng cả trong tình yêu, trong cách vận hành một mối quan hệ. Bởi lẽ, tình cảm cũng cần những khoảng trống được lấp đầy bằng sự mới mẻ, bằng động lực sống và bằng cách mỗi người trong cuộc tự làm mới mình qua thời gian.

Tình yêu hông được "cập nhật" sẽ dừng lại

Tôi từng yêu một người sống nội tâm và khá sâu sắc. Những ngày đầu, mọi thứ đều mới: từ những câu chuyện dài lúc nửa đêm đến những buổi cà phê cuối tuần không điện thoại. Nhưng rồi công việc cuốn tôi vào guồng: chấm bài, hướng dẫn sinh viên, giám khảo các cuộc thi, các buổi trình bày dự án trước nhà đầu tư, cố vấn cho các doanh nghiệp ở tỉnh xa... Tôi vẫn nhắn tin hỏi “em ăn gì chưa?”, vẫn về nhà đúng giờ, nhưng không còn kể cho cô ấy nghe điều gì mới từ thế giới của mình; không còn chia sẻ một cuốn sách, một bài học hay một điều khiến mình băn khoăn ở giảng đường.

Cô ấy từng hỏi tôi: “Dạo này anh còn thấy em thú vị không?”. Tôi trả lời đại khái: “Vẫn vậy mà”. Chính “vẫn vậy” là điều đáng ngại nhất.

Tôi từng nghĩ yêu đủ sâu thì không cần thay đổi, nhưng yêu không phải là sự tồn tại lặp lại. Yêu là một dạng chuyển động. Là mỗi người trong mối quan hệ đều có gì đó đang tiến lên. Khi sự tiến lên dừng lại, cảm hứng cũng theo đó mà cạn.

Chúng ta đang sống trong thời đại mọi thứ đều cập nhật liên tục. Một ứng dụng chậm cập nhật sẽ bị gỡ khỏi máy. Một phần mềm không cải tiến sẽ mất người dùng. Trong thời đại AI, nơi chatbot có thể nhắn tin thay bạn, thậm chí nói chuyện như thật, điều khiến con người vẫn quan trọng chính là sự sống động từ bên trong - thứ không máy móc nào mô phỏng được.

Tôi từng du học, từng đi qua nhiều thành phố lớn, nhiều đất nước lạ, nhiều đại dương xa. Tôi thấy nhiều mối quan hệ đổ vỡ không vì ai sai mà vì mọi thứ trở nên… đều đều. Người ta không biết nói gì với nhau ngoài vài câu xã giao. Người ta ở cạnh nhau mà cảm giác như đang sống song song.

Hãy sẵn sàng nâng cấp phiên bản mới

Phụ nữ ngày nay đủ mạnh mẽ để tự lo cuộc sống của họ. Họ không cần một người đàn ông toàn năng, nhưng cần thấy người đàn ông bên cạnh vẫn “đang trưởng thành” theo thời gian - còn những điều để kể và chia sẻ, còn những quyển sách đang đọc, còn một nỗi sợ đang học cách vượt qua, còn khát vọng nào đó vẫn cháy bỏng, còn những yêu thương đang được hâm nóng từng ngày…

Tác giả tham gia lớp làm bánh để tự làm mới bản thân - Ảnh do tác giả cung cấp

Tôi nhận ra mình đã sống yên quá lâu trong một vùng an toàn cảm xúc. Tôi dạy sinh viên về đổi mới mỗi ngày, nhưng lại quên cập nhật bản thân khi bước vào một mối quan hệ. Tôi tưởng ổn định là đủ. Nhưng trong tình yêu, ổn định, nếu không đi kèm tiến bộ, chỉ là một dạng trì trệ.

Tôi bắt đầu thay đổi sau khi chia tay. Tôi đọc thêm ngoài chuyên ngành, học nấu vài món ăn miền Trung, trò chuyện với sinh viên sâu hơn sau giờ học thay vì chỉ cho điểm… Tôi bắt đầu quan sát xem mỗi ngày mình học được điều gì mới, dù là chuyện nhỏ.

Tôi không còn tin vào việc chỉ cần yêu là đủ. Tình cảm giống như một hệ sinh thái tinh thần, nếu bạn không chăm thì nó sẽ cạn dần. Giống như khởi nghiệp, nếu bạn không tiếp tục phát triển, thị trường sẽ không còn chỗ cho bạn.

EQ của người đàn ông thời nay không chỉ nằm ở việc tránh gây tổn thương. Nó còn hiện diện ở khả năng tạo động lực cảm xúc. Là khi bạn đủ ý thức để nhận ra một cuộc trò chuyện nhàm chán và đủ chủ động để làm nó trở nên thú vị hơn. Là khi bạn không ngại thay đổi, không cố bám lấy cái “tôi là vậy” như một chiếc khiên mà dám hỏi bản thân rằng, liệu cách mình đang sống có còn phù hợp với người bên cạnh.

Tôi không tiếc mối quan hệ đã qua. Nhưng nếu có lần sau, tôi sẽ không bước vào với tâm thế “được thì được, không thì thôi”. Tôi sẽ bước vào như cách một người sáng lập bắt đầu dự án: chuẩn bị kỹ càng, nghiêm túc quan sát và sẵn sàng cập nhật phiên bản mới khi thấy dấu hiệu thị trường thay đổi.

Vì sau cùng, chuyện yêu dưới mắt một người học, dạy và làm kinh tế như tôi cũng là một hình thức khởi nghiệp, không bắt đầu từ sự hoàn hảo, mà từ một cam kết rõ ràng để không ngừng tiến lên. Trong thời đại AI có thể làm thay nhiều thứ, một người đàn ông biết sống thật, sống sâu và vẫn muốn trưởng thành mỗi ngày sẽ không thể bị thay thế.

Lê Hoài Việt

- Giảng viên Trường đại học Mở TPHCM,

thành viên Hội đồng Tư vấn và Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia phía Nam