“Đại dịch” về khủng hoảng tâm lý ở người trẻ

Nguy cơ tự sát do ám ảnh tâm lý

Báo cáo mới công bố của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản ghi nhận kỷ lục 514 vụ tự tử ở học sinh tiểu học, THCS và THPT vào năm 2022. Các chuyên gia cho rằng, con số này là một phần của xu hướng tăng chung do ảnh hưởng của đại dịch, các vấn đề sức khỏe và nhiều lý do khác, chẳng hạn như áp lực giáo dục hoặc hoàn cảnh kinh tế.

Thanh thiếu niên rất dễ gặp phải bất ổn tâm lý và ngại chia sẻ điều đó với người xung quanh - ẢNH: GETTY IMAGES

Tương tự, một nghiên cứu mới của Đại học Calgary (Canada) cho thấy tỉ lệ các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe tâm thần - bao gồm nguy cơ tự sát - đang gia tăng ở thanh thiếu niên trên khắp thế giới kể từ đại dịch COVID-19. Đây là cảnh báo đáng quan tâm, đặc biệt vì đối với thanh thiếu niên, khủng hoảng tâm lý và nguy cơ tự tử có thể lây lan. 

Theo khảo sát Rủi ro hành vi của thanh niên năm 2021 do Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) thực hiện, mức độ tuyệt vọng cao hiện hữu ở mọi lứa tuổi và thành phần nhân khẩu học. Kết quả cho thấy 1/3 thiếu nữ và 1/7 nam thiếu niên Mỹ từng “nghiêm túc” xem xét việc tự tử. Đáng lo ngại, dường như tỉ lệ tự sát đang có xu hướng tăng lên. Theo dữ liệu của CDC, tỉ lệ tự tử ở thanh thiếu niên Mỹ tăng hơn 40% trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2019. Mặt khác, thanh thiếu niên có bạn bè hoặc thành viên gia đình chết vì tự sát có nguy cơ tự tử cao hơn đáng kể so với bạn bè đồng trang lứa.

Giỏi che giấu nhưng lại dễ tổn thương

Khi Sophie Nystuen tạo một trang web dành cho thanh thiếu niên từng trải qua chấn thương tâm lý, ý tưởng của cô là cho họ không gian để viết về những nỗi đau không thể chia sẻ. Kết quả, cô gái 16 tuổi từ bang Massachusetts (Mỹ) nhận được nhiều bài đăng về bạo lực tình dục, sử dụng chất gây nghiện và tự tử.

“Tôi đã bị tấn công tình dục. Mỗi lần tôi cố gắng hét lên, cổ họng của tôi như bị đóng lại, phổi của tôi quên mất cách thở” - một người đăng bài nặc danh viết.

Phụ nữ và học sinh nhỏ tuổi có xu hướng chịu nhiều “căng thẳng về cảm xúc” so với nam giới và học sinh lớn tuổi hơn - ẢNH: GETTY IMAGES

Những biểu hiện của cuộc khủng hoảng nội tâm này chỉ là một phần nhỏ của dữ liệu đáng kinh ngạc được các nhà nghiên cứu liên bang ở Mỹ báo cáo. CDC cho biết: “Số cô gái tuổi teen tại Mỹ đang chìm trong làn sóng đau buồn, bạo lực và chấn thương ngày càng tăng”. Lớn lên trong nền văn hóa truyền thông xã hội, những cô gái trẻ phải đối mặt với những tiêu chuẩn về sắc đẹp phi thực tế, sự ghét bỏ trên mạng, áp lực học tập, khó khăn kinh tế, nghi ngờ bản thân và nguy cơ bạo lực tình dục.

Khi Caroline Zuba bắt đầu tự cắt vào cánh tay hồi năm lớp Chín, cô cảm thấy bị mắc kẹt giữa xung đột trong gia đình, bài vở ở trường, nhiệm vụ duy trì hình ảnh về một cô gái sôi nổi, ham học trong mắt bạn bè và thầy cô. Vết cắt đã thay nỗi đau tinh thần bằng nỗi đau thể xác.

Caroline từng tâm sự với một giáo viên đáng tin cậy, người giúp cô tìm sự hỗ trợ từ các cố vấn của trường và trò chuyện cùng mẹ của Caroline. Thế nhưng chứng trầm cảm của cô bé tiếp tục trở nên tồi tệ hơn và ở tuổi 15, Caroline phải nhập viện sau khi cố gắng tự tử. Hiện là học sinh 17 tuổi tại một trường trung học công lập ở khu dân cư Potomac, bang Maryland (Mỹ), Caroline dựa vào liệu pháp tâm lý, thuốc men, thói quen tập thể dục và các chiến lược đối phó với bất ổn để vượt qua khó khăn về cảm xúc.

Cô nữ sinh cũng thành lập một câu lạc bộ sức khỏe tâm thần tại trường của mình để hỗ trợ các bạn cùng lớp, những người đang phải vật lộn với chứng trầm cảm, lo lắng và có ý định tự tử. Caroline cho biết, vào thời điểm tồi tệ nhất, cô đã giữ nhiều bí mật với bạn bè, cha mẹ và giáo viên vì cảm thấy bế tắc. Nữ sinh chia sẻ: “Mẹ tôi giống như người bạn thân nhất của tôi và bà ấy không thể ngờ đến việc tôi tự làm hại bản thân mình. Người trẻ thực sự giỏi trong việc che giấu bất ổn tâm lý của bản thân, điều đó thực sự đáng buồn”.

Các bậc cha mẹ thường nghĩ họ biết chuyện gì đang xảy ra với con mình và liệu đứa trẻ có bất ổn tâm lý hay không. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Trong nghiên cứu được công bố năm 2019 trên Tạp chí Pediatrics, các tác giả đã phỏng vấn hơn 5.000 thanh thiếu niên từ 11-17 tuổi tại Mỹ. Trong đó, khoảng một nửa số cha mẹ có con từng có ý định tự sát mà họ không hề hay biết.

Seth Abrutyn - tiến sĩ và phó giáo sư xã hội học tại Đại học British Columbia, Mỹ - cho biết: “Sự phát triển cảm xúc của thanh thiếu niên khiến các em trải qua chấn thương và bi kịch theo những cách khác biệt”. Riêng nhà tâm lý học từ Đại học Harvard - Richard Weissbourd - chỉ ra rằng, “các bé gái có nhiều khả năng phản ứng với nỗi đau trên thế giới bằng cách nội tâm hóa xung đột, căng thẳng và sợ hãi, còn các bé trai có nhiều khả năng chuyển những cảm xúc đó thành sự tức giận và hung hăng”, qua đó che đậy những triệu chứng trầm cảm của bản thân. 

Ngọc Hạ (theo Washington Post, ABC News, MSN)