"Du lịch ma": Khi sự tự do giả tạo vắt kiệt dân công sở

Ảnh: Huỳnh Hằng

Thay vì nộp đơn xin nghỉ phép, dân công sở chọn cách xách vali đi trong âm thầm nhưng vẫn bật online “giả vờ làm việc”. Kỳ nghỉ lén lút ấy không giúp tái tạo năng lượng, mà để lại tâm thế kiệt quệ và nỗi bất an thường trực - nghịch lý của một thế hệ nhân viên luôn sợ mình bị “loại” khỏi guồng quay công việc.

Nhiều báo cáo nhân sự quốc tế gọi tên hiện tượng này là ghost vacationing (du lịch ma) - kiểu nghỉ lễ mà nhân viên đi chơi nhưng vẫn cố duy trì trạng thái “Active” trên Slack, họp Zoom với phông nền ảo, trả lời email giữa tiếng sóng vỗ… tất cả nhằm che giấu việc họ đang nghỉ phép. Xu hướng này phổ biến hơn ở nhóm lao động trẻ và những ngành nghề làm việc từ xa, online-first.

Theo khảo sát từ nền tảng tạo CV Kickresume, 1/3 nhân viên tại Mỹ và châu Âu thừa nhận từng trải qua kỳ nghỉ “2 trong 1” như vậy. Động lực phía sau không chỉ là khát vọng xê dịch, mà còn đến từ áp lực công việc quá tải, nỗi sợ bị đánh giá thiếu cống hiến, hoặc đơn giản là không còn đủ ngày phép nhưng vẫn muốn rời bàn làm việc. Điều tưởng như linh hoạt ấy lại đang bị giới chuyên môn xem là một canh bạc tinh thần lẫn rủi ro sự nghiệp.

Mục tiêu của kỳ nghỉ là ngắt kết nối để phục hồi, nhưng khi vừa di chuyển vừa canh thông báo công việc, não bộ không thể chuyển sang “chế độ nghỉ”. Những chuyến đi mà mắt vẫn dán vào checklist, task hay email tạo ra cơn kiệt sức kép: cơ thể mệt vì di chuyển, tinh thần rã rời vì áp lực che giấu. Hệ quả là sau kỳ nghỉ, nhiều nhân viên trở lại văn phòng trong tình trạng kiệt quệ hơn cả trước khi đi.

Luôn trong tâm thế “giả vờ làm việc”, lo lắng bị phát hiện khiến nhân viên kiệt sức nhanh hơn - Ảnh: Huỳnh Hằng

Không chỉ bào mòn năng lượng, ghost vacationing còn đe dọa trực tiếp đến uy tín nghề nghiệp. Bà Amanda Augustine - chuyên gia của TopResume - nhận định việc vắng mặt đột ngột giữa lúc công ty thiếu nhân sự có thể làm sứt mẻ nghiêm trọng lòng tin từ cấp trên. Chỉ một sơ suất như tiếng ồn lạ lọt vào cuộc họp Zoom hay kết nối chập chờn, câu chuyện “vẫn đang làm việc” có thể bị lật tẩy. Khi đó, hình ảnh chuyên nghiệp xây dựng trong nhiều năm có thể sụp đổ chỉ vì vài ngày thiếu minh bạch.

Rủi ro còn lan sang tập thể. Augustine chỉ ra một hệ lụy âm ỉ: sự oán giận từ đồng nghiệp. Khi một người tuân thủ quy trình và gánh thêm việc thay cho người khác, để rồi phát hiện họ đang thong dong ở bãi biển, tinh thần đội nhóm sẽ bị tổn thương. Những vết rạn ấy có thể tạo ra vết nứt dài hạn trong văn hóa công sở, nơi sự minh bạch là nền tảng của hợp tác và thăng tiến.

Giữa bối cảnh nhiều doanh nghiệp phương Tây siết kỷ luật làm việc online, các lãnh đạo nhân sự bắt đầu ủng hộ một cách nghỉ ngơi lành mạnh hơn. CEO Kickresume - Peter Duris - cho rằng cảm giác thảnh thơi chỉ đến khi công việc được bàn giao rõ ràng, minh bạch thời hạn và không còn nỗi sợ bị giám sát. Theo ông, một kỳ nghỉ phép chính thống, dù ngắn, vẫn mang lại giá trị phục hồi cao hơn 1 tuần “vừa đi vừa lo”, bởi tâm trí không bị chia đôi giữa tận hưởng và bất an.

Lời khuyên từ giới chuyên môn vì thế rất nhất quán: hãy trao đổi thẳng thắn với quản lý, chủ động bàn giao công việc có deadline cụ thể. Và nếu ngày phép không được duyệt như mong muốn, hãy kiên nhẫn chờ một thời điểm phù hợp, để kỳ nghỉ thật sự là nghỉ đúng nghĩa, an toàn cho năng lượng lẫn sự nghiệp.

An Huỳnh (theo B.I và Kickresume)