Phụ nữ Việt lấy chồng nước ngoài: Nay đã khác xưa

Chị Thái Thu Thảo kết hôn với anh Heiko (quốc tịch Đức) trong sự chứng kiến của gia đình, bạn bè 2 bên (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Theo Báo cáo quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024 được Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố, năm 2021 cả nước chỉ có hơn 2.000 cuộc kết hôn có yếu tố nước ngoài, chiếm khoảng 0,5% tổng số cuộc kết hôn trong cả nước. Đến năm 2022, số cuộc kết hôn có yếu tố nước ngoài là gần 14.000 (1,9%). Qua năm 2023, con số này tăng lên 19.000 cuộc (2,8%).

Số trường hợp phụ nữ Việt Nam lấy chồng nước ngoài chiếm khoảng 89,1%, cao hơn nhiều so với đàn ông Việt Nam lấy vợ nước ngoài. Phụ nữ Việt Nam chủ yếu kết hôn với người có quốc tịch Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ, chiếm 77%.

Đáng chú ý, phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài có xu hướng kết hôn muộn hơn so với trước, cũng như so với các cặp đôi khác. Tỉ lệ cao nhất quan sát được ở nhóm 25-29 tuổi (24,2%); tiếp đến là nhóm 30-34 tuổi (20%) và nhóm 20-24 tuổi (18,5%). Từ sau độ tuổi 35, tỉ lệ phụ nữ kết hôn với người nước ngoài giảm nhưng mức giảm không nhiều.

Có thể thấy, xu hướng hôn nhân xuyên quốc gia hiện nay chính là sự chuyển dịch từ “nhu cầu kinh tế” sang “sự hòa hợp về tư duy và cảm xúc”.

Đồng điệu tâm hồn thành tiêu chí

Những phụ nữ hiện đại không còn chọn người nước ngoài vì tiền hay cơ hội phát triển cao, mà bởi họ tìm thấy sự đồng điệu về lối sống và quan điểm sống.

Thái Thu Thảo (29 tuổi, Đà Nẵng) vừa bước sang năm thứ hai của cuộc hôn nhân với người chồng quốc tịch Đức. Gặp nhau trong thời gian giãn cách vì COVID-19, cả hai cùng nhau viết nên câu chuyện tình yêu nhẹ nhàng mà đầy kiên nhẫn, bất chấp khoảng cách địa lý và sự khác biệt văn hóa.

Thảo nói về người chồng ngoại quốc của mình: “Anh ấy luôn tôn trọng ý kiến của tôi, lắng nghe và chia sẻ quan điểm. Anh không bao giờ hứa hẹn suông, chỉ làm”. Thảo không yêu người chồng Đức vì anh là “trai Tây” mà vì anh hiểu và tôn trọng văn hóa Việt Nam đến mức “đã Việt Nam đến 50% rồi”.

Cuộc sống hôn nhân của Thảo không khác nhiều so với trước khi kết hôn. “Gia đình tôi thương anh vì anh hay đến nhà ăn cơm, giúp đỡ mọi người. Từ lúc quen đến lúc cưới, hầu như ngày nào anh cũng dành thời gian cho gia đình tôi, nên mọi người đều yên tâm và quý mến” - Thảo kể.

Chị Thương Hoài cùng chồng dùng bữa cơm “rất Việt Nam” với cha mẹ ở quê nhà - Ảnh do nhân vật cung cấp

Tương tự, Thương Hoài (34 tuổi, Đà Nẵng) khẳng định cách giao tiếp của người chồng Úc gốc Ấn là điều thu hút cô. “Anh thẳng thắn, biết lắng nghe và đánh giá. Khi giao tiếp, anh rõ ràng, không vòng vo. Theo tôi, đàn ông nước ngoài hay Việt Nam đều tôn trọng phụ nữ, nhưng có lẽ sự rõ ràng, quyết đoán và trực tiếp trong hành động của anh khiến tôi cảm mến và lựa chọn” - cô nói. Hoài quyết định kết hôn không phải vì quốc tịch ngoại của chồng mà từ tính cách và sự chân thành. “Anh là người nói ít làm nhiều, giữ lời dù không hứa. Đó là điều khiến tôi tin tưởng” - cô chia sẻ.

Hiện tại, vợ chồng Hoài vẫn sống xa nhau do đặc thù công việc. Chồng cô ở Úc, cứ 2-3 tháng lại về Việt Nam 1 lần, còn Hoài vẫn làm việc tại Đà Nẵng. “Chuyện định cư ở đâu, chúng tôi sẽ tính sau. Tôi không đi Úc thì anh ấy về Đà Nẵng sống” - Hoài nói.

Thu Thảo và người chồng nước ngoài - Ảnh do nhân vật cung cấp

Những duyên phận tình cờ

Nếu như trước kia, những cuộc hôn nhân với người nước ngoài thường là hôn nhân “có kế hoạch”, thể hiện qua việc xuất hiện những đường dây môi giới lấy chồng nước ngoài vốn rất phổ biến, thì bây giờ, ngày càng nhiều những câu chuyện tình yêu xuyên biên giới, xuyên quốc gia bắt đầu rất tự nhiên, thậm chí tình cờ.

Tâm Đan (29 tuổi, Nghệ An) ban đầu chỉ muốn “lên app để tìm người luyện nói tiếng Trung” nhưng lại tìm thấy tình yêu đích thực của đời mình qua những cuộc trò chuyện hằng ngày với người chồng Trung Quốc hiện tại.

Khi được hỏi về sự khác biệt văn hóa giữa Trung Quốc và Việt Nam, Tâm Đan nói điều đó có thể có nhưng do chồng luôn tâm lý, nhường nhịn và chiều chuộng vợ nên cô thấy mọi thứ rất nhẹ nhàng.

Bàn về điểm khác biệt giữa chồng Việt và chồng nước ngoài, Tâm Đan cho biết nếu có điểm “khác biệt” thì đó là việc cô không phải đụng tay vào việc nhà, từ cơm nước đến dọn dẹp. Theo Tâm Đan, đa số đàn ông Việt Nam mà cô biết đều không làm việc nhà nhiều. Hiện tại, Tâm Đan và chồng khi thì ở Việt Nam, lúc về Trung Quốc, tùy theo yêu cầu công việc và gia đình.

Còn lần đầu tiên chị Trần Hoàng Minh Nguyệt (32 tuổi, TPHCM) gặp người chồng Anh là ở trong thang máy, khi chị đang thất tình. Chị nói: “Tôi chưa từng nghĩ sẽ yêu rồi lấy một người nước ngoài. Đó đơn giản là định mệnh”. Chị nhận thấy ở bên đàn ông nước ngoài, chị “học được cách tự tin và sống thật” hơn là được hỗ trợ về mặt vật chất. Cặp đôi vừa kết hôn vào tháng 4/2025. Đó là một đám cưới ấm cúng, gọn gàng được tổ chức bên bờ biển Đà Nẵng với sự tham dự của khoảng 50 khách, chủ yếu là bạn bè, người thân của cô dâu, chú rể.

Chị Thái Thu Thảo kết hôn với bạn trai người Đức trước sự chứng kiến của gia đình, bạn bè hai bên - Ảnh do nhân vật cung cấp

Nền tảng kinh tế vững chắc tạo nên sự lựa chọn tự do

Chị Trần Thúy Ngân (34 tuổi, quê Cần Thơ) chia sẻ: “Ngày xưa, người ta thường nghĩ tới việc lấy chồng nước ngoài để có tiền giúp gia đình trả nợ, “đổi đời”. Tuy nhiên, điều này đã có sự thay đổi khi phụ nữ Việt ngày nay độc lập hơn về kinh tế. Con gái ở quê giờ có điều kiện học tập, làm việc, tạo ra thu nhập nên tự chủ hơn trong chuyện yêu đương, lập gia đình. Khi không còn áp lực kinh tế, phụ nữ có thể tự do lựa chọn bạn đời dựa trên tình cảm và sự phù hợp về tính cách”.

Chính sự độc lập đã giúp họ có thể đặt lên hàng đầu những yếu tố như sự tôn trọng, thấu hiểu, đồng điệu về tư duy. Các cặp đôi tìm thấy nhau không qua “mai mối có mục đích” mà qua sự gặp gỡ tự nhiên, chủ động kết nối qua ứng dụng hẹn hò hay những tình huống tình cờ trong cuộc sống.

Quan trọng hơn, họ đánh giá bạn đời dựa trên khả năng lắng nghe, sự tôn trọng, cách giao tiếp và sự đồng điệu về giá trị sống. Chị Trần Hoàng Minh Nguyệt đúc kết: “Theo trải nghiệm của tôi, ở đâu cũng có người tốt người xấu. Những người đàn ông nước ngoài được phụ nữ lựa chọn làm chồng đa phần sâu sắc và rất tôn trọng phụ nữ. Họ quan tâm nhiều đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe, sự độc lập và quyền riêng tư”.

Phụ nữ Việt Nam hiện đại đang mạnh dạn nắm lấy cơ hội để yêu và gắn bó với người phù hợp, tự tin bước ra thế giới rộng lớn và tự viết nên câu chuyện hạnh phúc của riêng mình.

Lam Hồng - Diễm Kiều

Ý kiến:

Hành trình tự do của phụ nữ Việt

Đã có những biến chuyển sâu sắc trong cấu trúc xã hội Việt Nam hiện đại, đặc biệt là xu hướng phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài ngày càng gia tăng. Xu hướng trên không chỉ phản ánh sự thay đổi về quan niệm hôn nhân mà còn gắn liền với những chuyển động lớn hơn trong kinh tế, văn hóa và toàn cầu hóa.

Một trong những lý do chính dẫn đến xu hướng kết hôn với người nước ngoài là hiện tượng kết hôn muộn, vốn đang trở nên phổ biến ở phụ nữ Việt Nam. Sự thay đổi này không đơn thuần là một sự lựa chọn cá nhân mà là kết quả của những biến đổi sâu sắc trong xã hội. Phụ nữ ngày nay có trình độ học vấn cao hơn, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp và sự độc lập tài chính.

Quan niệm về hạnh phúc cũng đã thay đổi. Phụ nữ hiện đại không còn xem hôn nhân là cột mốc bắt buộc. Họ đặt tiêu chuẩn cao hơn cho bạn đời, ở khía cạnh kinh tế và cả trí tuệ, tính cách, sự chia sẻ. Áp lực từ gia đình và xã hội về việc phải kết hôn sớm cũng giảm dần nhờ sự lan tỏa của tư tưởng tiến bộ qua truyền thông và mạng xã hội. Hình ảnh những phụ nữ độc lập, thành công và hạnh phúc dù chưa lập gia đình truyền cảm hứng mạnh mẽ, đặc biệt ở các đô thị lớn như TPHCM hay Hà Nội, nơi nhịp sống hối hả và lối sống cá nhân hóa càng khiến phụ nữ trì hoãn việc kết hôn để ưu tiên sự ổn định cá nhân.

Xu hướng phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài không còn bị nhìn nhận qua lăng kính định kiến như trước. Tôi cho rằng đó là dấu hiệu tích cực, phản ánh sự tôn trọng ngày càng lớn đối với sự lựa chọn cá nhân, miễn là mối quan hệ được xây dựng trên tình yêu và sự tôn trọng lẫn nhau.

Sự phát triển của internet, mạng xã hội cùng cơ hội du học và làm việc ở nước ngoài đã mở ra những cánh cửa mới cho phụ nữ Việt Nam. Nhiều phụ nữ trẻ giao lưu với người nước ngoài qua các nền tảng trực tuyến hay trong môi trường quốc tế. Điều này giúp họ xóa bỏ cảm giác xa lạ trước ý tưởng kết hôn với người nước ngoài. Toàn cầu hóa không chỉ thu hẹp khoảng cách địa lý mà còn mang đến sự giao thoa văn hóa, giúp phụ nữ Việt Nam dễ dàng tìm thấy sự đồng điệu với những người đến từ các nền văn hóa khác.

Điều khiến tôi ấn tượng là nhiều phụ nữ chọn kết hôn với người nước ngoài vì tìm thấy sự bình đẳng và tôn trọng trong mối quan hệ. Coi trọng sự độc lập và chia sẻ trách nhiệm gia đình là những điểm đôi khi khó tìm thấy ở một số đàn ông Việt Nam còn mang tư tưởng gia trưởng.

Tôi tin rằng xu hướng phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài không chỉ là một hiện tượng xã hội, mà còn là một minh chứng cho sự thay đổi sâu sắc vai trò và vị thế của phụ nữ trong xã hội hiện đại. Nó phản ánh sự tự do trong lựa chọn cá nhân, sự cởi mở với thế giới và khát vọng xây dựng một cuộc sống ý nghĩa.

Tuy nhiên, dù kết hôn với người trong nước hay người nước ngoài, điều quan trọng nhất vẫn là sự thấu hiểu, tôn trọng và tình yêu chân thành. Xã hội cần tiếp tục tạo điều kiện để phụ nữ có thể tự tin đưa ra những sự lựa chọn phù hợp với bản thân, đồng thời giảm thiểu những định kiến còn tồn tại.

Thầy Đinh Quốc Anh -

Trưởng khoa Khoa học Xã hội
- Khách sạn - Du lịch Trường cao đẳng Kinh tế TPHCM

Cần cái nhìn toàn diện hơn về hôn nhân xuyên biên giới

Trong xã hội toàn cầu hóa, hôn nhân xuyên biên giới giữa phụ nữ Việt Nam và đàn ông nước ngoài không còn là hiện tượng hiếm gặp mà đã trở thành một phần thực tế phổ biến, đặc biệt tại các đô thị lớn như TPHCM. Những cuộc hôn nhân này không chỉ là chuyện riêng tư mà còn phản ánh sâu sắc sự vận động của các giá trị văn hóa, cấu trúc xã hội và vai trò giới trong thời đại mới.

Nghiên cứu gần đây của tôi về các gia đình Hàn - Việt định cư tại Việt Nam cho thấy nhiều phụ nữ đã chủ động tái định hình bản sắc cá nhân. Họ giữ vai trò trung tâm trong duy trì đời sống gia đình: từ quản lý tài chính, lựa chọn trường học cho con đến duy trì mạng lưới hỗ trợ tinh thần. Chính “lợi thế sân nhà” và sự gắn kết cộng đồng đã giúp họ giảm bớt khoảng cách quyền lực thường thấy trong hôn nhân đa văn hóa.

Tuy nhiên, hành trình trên không dễ dàng. Nhiều phụ nữ vẫn phải đối mặt với định kiến, sự nghi ngờ về động cơ kết hôn, đặc biệt khi bạn đời đến từ các quốc gia phát triển. Rào cản ngôn ngữ, khác biệt tôn giáo, luật pháp và cách nuôi dạy con cũng đặt ra không ít thách thức cần sự kiên nhẫn và nỗ lực dung hòa.

Dựa trên kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu xã hội học và nhân học, tôi nhận thấy sự phân hóa rõ nét trong lựa chọn hôn nhân xuyên quốc gia. Theo số liệu mới nhất từ Cục Thống kê quốc gia, nhóm phụ nữ dưới 30 tuổi chủ yếu kết hôn với đàn ông Hàn Quốc hoặc Trung Quốc, trong khi nhóm trên 30 tuổi, thường có trải nghiệm học tập, làm việc quốc tế, lại chọn bạn đời từ Mỹ, Canada, Úc.

Sự khác biệt đó phản ánh khoảng cách thế hệ đồng thời là minh chứng cho tác động của giáo dục, công nghệ và kinh nghiệm toàn cầu hóa trong hình thành tiêu chuẩn hôn nhân. Với nhiều phụ nữ trưởng thành, hôn nhân ngoại quốc không phải giải pháp kinh tế mà là kết quả của sự đồng điệu về giá trị và tri thức liên văn hóa.

Chúng ta đang chứng kiến một thế hệ phụ nữ Việt Nam năng động, tự tin và ý thức rõ quyền tự quyết. Nhờ giáo dục đa văn hóa, công nghệ thông tin và môi trường làm việc quốc tế, họ đủ bản lĩnh để kiến tạo cuộc sống theo cách riêng, thay vì chỉ tuân theo khuôn mẫu hay áp lực gia đình.

Từ góc độ chính sách, đã đến lúc cần một cách nhìn toàn diện hơn về hôn nhân xuyên biên giới. Bên cạnh các chương trình hỗ trợ nhóm phụ nữ yếu thế, cần quan tâm cả những người có học vấn, địa vị xã hội và nhu cầu hội nhập sâu - nhóm thường bị “vô hình hóa” trong các khung hỗ trợ hiện nay. Dịch vụ tư vấn pháp lý, hỗ trợ văn hóa, tâm lý và cộng đồng sinh hoạt đa ngôn ngữ sẽ là chìa khóa giúp họ xây dựng hôn nhân bền vững.

Phó giáo sư, tiến sĩ Phan Thị Hồng Xuân
- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học xã hội và nhân văn,
Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM

Thành Vinh - Ngọc Mai (ghi)