Những trang sách dựng lại góc khuất lịch sử

Từ những trang viết của người Mỹ

Trong những ấn bản sách được Phương Nam Books giới thiệu nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh 2/9, có những tựa sách đáng chú ý của các tác giả nước ngoài: Lực lượng mãnh hổ (tác giả là 2 nhà báo đoạt giải Pulitzer - Michael Sallah và Mitch Weiss), Mùa xuân vắng lặng (Patrick Hogan). Cả 2 cuốn sách trên đều gây tiếng vang đặc biệt khi được phát hành tại Mỹ.

Lực lượng mãnh hổ là cuộc điều tra không khoan nhượng về tội ác chiến tranh Việt Nam. Cuốn sách phơi bày câu chuyện về “Tiger Force” - một trung đội viễn thám thuộc sư đoàn dù 101 đã gây ra nhiều hành vi tàn bạo đối với người dân Quảng Ngãi trong suốt năm 1967.

Lần đầu tiên từ các tư liệu hồ sơ mật được công bố cùng lời kể của các cựu binh, 2 nhà báo Michael Sallah và Mitch Weiss đã tường thuật khách quan những sự thật trần trụi, đau đớn về chiến tranh và đặt ra những câu hỏi về trách nhiệm, nhân quyền của con người.

Trong khi đó, cựu binh Mỹ Patrick Hogan viết Mùa xuân vắng lặng vừa như hồi ký cá nhân, vừa là hành trình điều tra, vạch trần sự thật bị che giấu về hậu quả của chất độc da cam. Bản thân tác giả từng tham chiến tại Việt Nam (giai đoạn 1966-1969) và may mắn sống sót trở về nhưng phải đối mặt hàng loạt bệnh tật nghiêm trọng do phơi nhiễm hóa chất độc hại. Ông viết để tìm kiếm sự thật, truy đòi công lý. Mùa xuân vắng lặng được ví như “viên đạn bạc đấu tranh cho lẽ phải” không chỉ cho riêng tác giả mà còn cho hàng ngàn cựu binh Mỹ phải sống quãng đời còn lại trong bệnh tật vì các di chứng từ cuộc chiến.

Mới đây, Phương Nam Books phát hành cuốn Rời khỏi Sài Gòn của tác giả Ralph White. Từng là nhân viên ngân hàng được chỉ định đến Sài Gòn năm 1975 với nhiệm vụ đóng cửa chi nhánh tại đây nếu tình hình trở nên nguy cấp, Ralph White lại trở thành người đưa toàn bộ nhân viên chi nhánh ngân hàng cùng gia đình họ rời Sài Gòn trước ngày 30/4 lịch sử. Tác giả năm ấy mới 27 tuổi đã mang theo 113 người Việt dấn thân vào một cuộc chạy đua nghẹt thở, giữa vô vàn trở ngại và nguy hiểm để rời khỏi Sài Gòn. Một câu chuyện tưởng chừng rất nhỏ, một ký ức của cá nhân nhưng khắc họa góc khuất của lịch sử trong thời khắc đầy biến động.

Các cây bút nước ngoài đã cung cấp thêm nhiều thông tin, tư liệu, viết nên những câu chuyện về bao sự thật ẩn giấu mà trước nay chưa được biết đến trong những cuốn sách về chiến tranh Việt Nam.

...Đến góc nhìn của tác giả trong nước

Cùng viết về cuộc tháo chạy của người Mỹ khỏi Sài Gòn vào tháng 4/1975, tác giả Quốc Việt mở rộng góc nhìn với cuốn 100 năm phi trường Tân Sơn Nhất. Không chỉ tập trung ở sự kiện làm thay đổi cục diện đô thành vào mùa xuân lịch sử, sách còn cho người đọc khám phá hành trình biến động của sân bay Tân Sơn Nhất suốt thế kỷ qua. Sân bay quốc tế quan trọng bậc nhất của Việt Nam hiện nay cũng là nơi từng thấm đẫm ký ức và máu xương bao thế hệ người Việt Nam, là nơi chứng kiến bao sự kiện quan trọng của đất nước, kể từ thời Pháp thuộc...

Một số tựa sách đáng đọc về lịch sử chiến tranh Việt Nam được các đơn vị phát hành

Riêng những cuộc chiến trên bầu trời được kể lại trong 2 cuốn sách của trung tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Đức Soát - phi công tiêm kích MiG-21 huyền thoại: Bầu trời - trường đại học của tôi và Nhật ký phi công tiêm kích (Nhà xuất bản Trẻ).

“Các trận không chiến đã ăn sâu trong tiềm thức của các phi công. Bởi đó là những giây phút cực kỳ ác liệt. Khi con người và máy bay đã gắn kết thành một thực thể. Khi tài năng và trí tuệ được huy động đến mức tối đa. Khi ranh giới giữa chiến thắng và thất bại hết sức mong manh. Khi mỗi sai lầm dù nhỏ nhất cũng dẫn đến thảm họa. Và thời gian đấu trí giữa hai bên chỉ được tính bằng giây, bằng phút” - trích Bầu trời - trường đại học của tôi.

Những trang viết cùng hình ảnh tư liệu quý giá trong 2 cuốn sách này dành cho những ai muốn biết về “những trận không chiến trên bầu trời miền Bắc” thời chống Mỹ.

Không chỉ là những trang sách có ý nghĩa kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước, mỗi cuốn sách đều là một phần của lịch sử, những góc khuất chưa được biết đến.

Dịp này, các đơn vị còn phát hành nhiều tựa sách ý nghĩa khác: Đường 20 quyết thắng: Lịch sử, địa danh, sự tích và tri ân (nhiều tác giả, viết về đường Trường Sơn huyền thoại), Chuyện ba người lính (Vũ Công Chiến, câu chuyện của những chiến sĩ chiến đấu ở các mặt trận Lào, Tây Nguyên và tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh), Những ngọn khói bên đường (bút ký chiến trường K của nhà văn Đoàn Tuấn)...

Lục Diệp