Nâng cao hiệu quả quản trị bằng chính quyền số

Phóng viên: Thưa ông, công cuộc chuyển đổi số, xây dựng đô thị thông minh tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế và chất lượng sống của người dân?

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài: Đô thị thông minh và bền vững là động lực mạnh mẽ để TPHCM phát triển nhanh, mạnh, bền vững. Chẳng hạn, hệ thống giao thông công cộng thông minh không chỉ giúp giảm chi phí đi lại cho người dân và doanh nghiệp mà còn cắt giảm đáng kể chi phí logistics (chuyên chở, lưu giữ, cung cấp hàng hóa). Với mô hình đô thị thông minh, chất lượng sống của cư dân sẽ tốt hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng.

* Bên cạnh việc xây dựng đô thị thông minh và bền vững, chính quyền TPHCM mới cần tập trung vào những động lực nào khác để phát triển?

- Bên cạnh đô thị thông minh và bền vững, chính quyền TPHCM mới cần tập trung xây dựng hệ sinh thái công nghệ, đổi mới sáng tạo nhằm thu hút, tập hợp nguồn nhân lực tài năng trong và ngoài nước, tạo ra một hệ thống phát triển công nghệ phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của TPHCM mới trong bối cảnh chuyển đổi số, xu hướng chuyển đổi xanh, phát triển bền vững.

Chính quyền TPHCM mới cũng cần quan tâm xây dựng hệ thống dịch vụ năng động. Hiện tại, dịch vụ đóng góp khoảng 60% tổng sản phẩm địa phương (GRDP) của TPHCM mới.

Với mục tiêu đưa TPHCM trở thành trung tâm dịch vụ lớn, có giá trị gia tăng cao và hiện đại, chính quyền thành phố cần chú trọng các ngành như công nghệ thông tin, truyền thông, tài chính, bảo hiểm, đổi mới sáng tạo, y tế và giáo dục.

Các dịch vụ này không chỉ tạo giá trị gia tăng cao mà còn thúc đẩy việc ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ tiên tiến. Đặc biệt, các dịch vụ hướng biển sẽ mở rộng không gian phát triển của thành phố, kết nối với khu vực và thế giới thông qua logistics.

* Xin ông phân tích về tầm quan trọng của thể chế trong việc phát huy các động lực khác?

- Theo tôi, thể chế vượt trội là động lực quan trọng nhất để TPHCM phát triển. Nếu không có thể chế vượt trội, các động lực khác sẽ khó phát huy tác dụng đầy đủ. Chúng ta đã có các nghị quyết trụ cột từ cấp trung ương, như Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, các nghị quyết và nghị định của Chính phủ về phân cấp, phân quyền…

Đặc biệt, Nghị quyết 98 của Quốc hội (về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM) sẽ được áp dụng cho TPHCM mới và trong tương lai, sẽ có thêm các đề xuất mới bổ sung vào nghị quyết này. Những chủ trương trên sẽ giúp các trụ cột tăng trưởng sớm phát huy tác dụng.

* Thưa ông, nên phân chia các động lực kinh tế quan trọng nhất của TPHCM mới như thế nào để ưu tiên cho từng giai đoạn?

- Cần có sự phân chia động lực kinh tế quan trọng nhất theo các giai đoạn rõ ràng. Trong ngắn hạn, cần tập trung vào khu vực dịch vụ có xu hướng toàn cầu như công nghệ thông tin, đổi mới sáng tạo, tài chính, bảo hiểm, ngân hàng. Trong trung hạn, cần quan tâm xây dựng đô thị thông minh, bao gồm việc tạo ra một hệ thống di chuyển thông minh để giảm tắc nghẽn, để thu hút người dân và doanh nghiệp và ưu tiên nâng cao năng suất quản trị.

Mặc dù đã được triển khai trong ngắn hạn, nhưng để đạt được kết quả như kỳ vọng, cần ít nhất 5-10 năm hoặc hơn. Trong dài hạn, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là những yếu tố trụ cột. Việc xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đòi hỏi sự kết nối chặt chẽ giữa chính quyền, hệ thống các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, tạo ra môi trường tương tác để phát triển các công nghệ mới phục vụ sự phát triển kinh tế, xã hội của thành phố và khu vực.

* Việc mở rộng TPHCM bao gồm cả Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu có ý nghĩa như thế nào đối với các trụ cột phát triển mà ông đã đề cập?

- So với TPHCM hiện hữu, đô thị thông minh, bền vững càng là trụ cột quan trọng của TPHCM mới bao gồm cả Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong trụ cột này, yếu tố năng suất càng được chú trọng thông qua việc quản trị bằng chính quyền số. Nền tảng chung về chuyển đổi số sẽ giúp giảm chi phí giao dịch của người dân và doanh nghiệp với các dịch vụ công.

Một hệ thống nhất quán dựa trên chuyển đổi số sẽ giảm thiểu sự chủ quan cá nhân, sự phụ thuộc vào tầm nhìn của người lãnh đạo. Do đó, tương tác thông qua công nghệ và số vẫn là ưu tiên hàng đầu để giảm thiểu sự tương tác mang tính cá nhân, mang tính địa phương, đảm bảo sự đồng bộ và hiệu quả trong quản lý và phát triển chung.

* Xin cảm ơn ông.

Mai Ca - Thanh Hoa (thực hiện)