Họa sĩ Vũ Hà Nam: 'Các con đã cho tôi quá nhiều…'

Cha - con như đôi bạn

* PV: Thông thường người mẹ vẫn gần gũi và chăm sóc các con nhiều hơn so với người cha, nhưng ở gia đình anh thì ngược lại: người gần gũi nhất và chăm sóc hai con nhiều nhất chính là anh chứ không phải bà xã. Vì vợ anh quá bận rộn với công việc hay còn nguyên nhân nào khác?

Họa sĩ Vũ Hà Nam: Vấn đề cốt lõi ở đây không phải vì bận rộn, công việc hay do sự yêu thương nhiều ít… Tuổi thơ của tôi sống cùng chiến tranh, thường ở trong các khu nội trú, vùng sơ tán tránh bom, xa trung tâm Hà Nội, ở một vùng quê nào đó và sống không có cha mẹ. Lúc đó, bất kỳ ai trong chúng tôi cũng ước ao được sống trong một gia đình, ấm cúng và hạnh phúc. Được mẹ mua áo mới hay được cha dắt đi phố ăn kem, hồi ấy, là cả một giấc mơ. Gần như tuổi thơ tôi chỉ có hai bộ quần áo, mùa đông thì có gì mặc nấy… Khi có con, tôi luôn muốn bù đắp những mất mát, thiếu thốn mà tuổi thơ tôi ý thức rất rõ. Khi chăm sóc con, tôi cảm nhận có lẽ con cho tôi còn nhiều hơn tôi cho con, bởi đó là hạnh phúc gia đình mà tôi hằng ao ước.

* Giữa con trai Hà Âu và con gái Phương Cơ, dường như anh đặc biệt yêu chiều Phương Cơ hơn…?

- Nếu xét công bằng thì tôi lo cho con trai nhiều hơn con gái. Lúc Hà Âu ra đời, tôi còn trẻ, có sức khỏe và lao động nghệ thuật hiệu quả hơn, gần như mọi cố gắng, mục tiêu đều dành cho con. Khi sinh Phương Cơ, vợ chồng tôi tuổi đã U40, sức khỏe cũng không còn tốt như trước. Chính vì ý thức điều này nên tôi gần Phương Cơ hơn, qua đó hai cha con như cùng lớn lên, cùng thích hay không thích một cuốn sách này, bộ phim nọ; cùng thích bạn này và không thích bạn kia…, nói chung là đủ mọi buồn - vui cùng nhau.

* Anh có tự tin mình là một ông bố hoàn hảo, vừa là bố vừa là người bạn của con, luôn thấu hiểu và có thể cùng chia sẻ mọi nỗi niềm của con…?

- Chắc trên đời này không có ông bố hoàn hảo. Ông bố hoàn hảo chỉ có trong một giai đoạn nhất định nào đó mà thôi. Và đó cũng là điều mà nhiều bậc cha mẹ mong muốn đạt tới. Tôi chưa bao giờ tự hỏi mình làm cha tốt hay không tốt, tôi chỉ luôn làm những điều mà các con qua đấy thấy sự trung thực. Bởi, trẻ thơ nhạy cảm và trong trắng, sự dối trá sẽ giết chết nhân cách và theo đuổi suốt đời. Từ sự chân thực giữa cha con nên sự chia sẻ là rất bình thường. Qua đó, các con cũng có một chút hành trang nho nhỏ vào đời, dù cuộc đời này hình như sự giả dối ngày càng lớn.

Họa sĩ Vũ Hà Nam và con trai

* Trong việc nuôi dạy con, anh tuân thủ những nguyên tắc nào? Nghe nói anh thường “nhu” trong khi bà xã anh lại “cương” để dạy con? Có khi nào vợ chồng anh bất đồng quan điểm?

- Về lý thuyết, có nhiều phương pháp hay lắm, nhưng trong đời sống thì tùy từng tình huống cụ thể mà ứng xử. Tôi luôn đặt mình vào vị trí của con trong tất cả trường hợp để nhìn nhận, cảm nhận theo đúng tinh thần của con. Và ơn trời, hầu hết những điều mà các con quyết định là đúng cả.

Vợ chồng tôi thường ít bất đồng trong nuôi dạy con cái, cô ấy gần như giao cho tôi quyết những chuyện quan trọng. Nhưng thi thoảng cũng có đôi chút va chạm, chuyện thường thôi, gia đình nào chả có. Có điều cả hai con đều rất yêu cha mẹ.

* Phương Cơ đang ở tuổi 15 - lứa tuổi mà tâm sinh lý phát triển phức tạp. Anh chăm sóc con gái như thế nào ở độ tuổi này?

- Từ bé đến nay, Phương Cơ luôn đeo theo bố. Tôi thường đưa con gái theo cùng, cả lúc đi chơi bi-da hay uống bia với bạn bè. Rồi Phương Cơ đi học tiểu học, trung học cơ sở, tôi đều liên hệ chặt chẽ với cô giáo chủ nhiệm, các bạn của cháu tôi cũng quen. Có lẽ vì vậy nay đã 15 tuổi, Phương Cơ và tôi vẫn nói được tất cả mọi chuyện: chuyện lớp, chuyện học hành, chuyện các bạn yêu đương… Đến hôm nay, con gái tôi vẫn rất ý thức trong mọi việc, từ học hành đến vui chơi, quan hệ bạn bè...

* Phương Cơ có năng khiếu hội họa và muốn trở thành một họa sĩ giống bố. Đó là thiên hướng tự nhiên của Phương Cơ hay là định hướng của anh?

- Hình như ai cũng thích con cái theo nghiệp cha mẹ. Mẹ tôi là dược sĩ, bà ao ước tôi vào ngành y. Hồi nhỏ tôi cũng học trường chuyên toán. Khi tôi chọn học mỹ thuật, bà đã hét lên: “Con ơi! Sao lại ra nông nỗi này hả con!”... Khi Phương Cơ cầm bút vẽ, tôi không khen hay khuyến khích quá mức, cũng không chê. Tôi để con tự do, hồn nhiên, thích thì vẽ, chán thì chơi cái khác. Nhìn chung, Phương Cơ vẽ rất được. Cháu đã nói rất nghiêm túc: “Con thích làm họa sĩ vẽ tranh, vẽ nhà (thiết kế nhà) theo ý mình - cái nhà ấy chắc bố không thích đâu…”.

Đi chơi cùng con gái

* Hà Âu đã là một chàng trai 28 tuổi. Con trai đã trưởng thành thì gần bố hơn hay xa bố hơn so với thời còn thơ bé?

- Hà Âu học đạo diễn điện ảnh, đấy là nghề con tôi lựa chọn và theo đuổi. Trước khi thi vào ngành đạo diễn, có hai người bạn tôi là nghệ sĩ Mai Trần và NSƯT Việt Anh cố vấn và Hà Âu đậu á khoa. Nhưng, Hà Âu theo đuổi nghề với một khuynh hướng có phần dị biệt so với mặt bằng nghề hiện nay. Do đó, sự khó khăn, trăn trở là tất yếu. Hai cha con vẫn hiểu nhau rất rõ, bởi dù sao cả hai cùng đi chung một con đường sáng tạo nghệ thuật. Nhiều lúc thấy Hà Âu suy ngẫm, đau đáu đi tìm con đường cho riêng mình, tôi rất thương, nhưng biết làm sao được. Chọn con đường nghệ thuật là con đường quá vất vả. Về gia đình, tôi nghĩ Hà Âu đủ trưởng thành để hiểu về một gia đình đúng nghĩa.

* Hà Âu có bao giờ tâm sự, chia sẻ chuyện tình yêu của mình với bố? Anh có tư vấn cho con trai về tình yêu?

- Chưa bao giờ, và tôi cũng không có ý định tư vấn. Chúng tôi là hai thế hệ khác nhau, cái mất và cái được cũng khác nhau, ngôn ngữ sống cũng đã thay đổi nên tốt nhất là tự Hà Âu phải quyết định thôi.

* Đã có khi nào các con anh buồn giận hay thất vọng về anh? Nếu có, anh làm gì để giải tỏa tâm trạng của các con?

- Buồn giận hay thất vọng thật sự thì tôi chưa thấy, hay tôi chưa hỏi con rõ ràng, nhưng giận nhè nhẹ thì nhiều lắm, nhớ không hết. Đôi khi tôi đi uống say về lảm nhảm, mai tỉnh - bố xin lỗi con, con lại “tha” ngay, vui mà…

* Cho đến thời điểm này, còn có điều gì anh muốn làm cho các con mà chưa làm được?

- Cho đến ngày hôm nay, các con đã cho tôi quá nhiều, cho hạnh phúc, cho buồn vui, lo lắng, kể cả sợ hãi… Đấy thực sự là cuộc đời nên cứ thuận theo dòng chảy để sống, tôi không muốn làm gì cho Hà Âu và Phương Cơ, tự các con tôi sẽ phải sống bằng đúng giá trị và sự trung thực của mình .

* Cám ơn anh.

 NGUYỄN DIỄM

(thực hiện)