Videos Podcasts TikTok YouTube eMagazine Longform ePaper
ĐƯỜNG DÂY KHẨN: 0913.15.93.15

THẾ GIỚI

    Bi kịch già hóa nơi nhà tù

    09/10/2025 - 06:30
    Chia sẻ

    PNO - Những câu chuyện về người cao tuổi phạm tội phơi bày khoảng trống trong hệ thống an sinh xã hội ở cả Đông Á và phương Tây.

    Vào tù tìm sự bình an

    Tại Hàn Quốc, quốc gia vừa đạt ngưỡng “siêu già” (hơn 20% dân số trên 65 tuổi), nhóm người từ 60 tuổi trở lên đã trở thành nhóm nghi phạm hình sự lớn nhất, chiếm 18,8% tổng số vụ án năm 2024, vượt qua nhóm tuổi 20 (18,3%). 1 thập niên trước, tỉ lệ này chỉ là 8,8%.

    Các chuyên gia cảnh báo, sự gia tăng này không chỉ là vấn đề nhân khẩu học mà còn là dấu hiệu của mạng lưới an sinh xã hội mong manh. Người từ 60 tuổi trở lên chiếm tới 33,9% nghi phạm trộm cắp và hơn 23% nghi phạm giết người. Phần lớn những người này thất nghiệp và không có tiền án, cho thấy nghèo đói và túng quẫn là nguyên nhân sâu xa. Tỉ lệ nghèo tương đối ở người trên 65 tuổi tại Hàn Quốc đạt 39,8%, cao nhất trong số các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD).

    “Có lẽ cuộc sống trong tù là khoảng thời gian ổn định nhất đối với tôi”.

    Bà Akiyo (81 tuổi) - một nữ tù nhân tại nhà tù Tochigi

    Tại Nhật Bản, nơi một bộ phận người già, đặc biệt là phụ nữ, đang chủ động tìm kiếm con đường vào tù. Đối với họ, nhà tù là nơi duy nhất đảm bảo bữa ăn đều đặn, chăm sóc sức khỏe miễn phí và quan trọng nhất là có người bầu bạn. Trường hợp của bà Akiyo (81 tuổi) - một nữ tù nhân tại nhà tù Tochigi là một ví dụ. Bà bị kết án vì tội ăn cắp thực phẩm.

    Nhà tù đang trở thành “viện dưỡng lão” cho nhóm tội phạm cao tuổi tại nhiều quốc gia - Nguồn ảnh minh họa: Getty Images
    Nhà tù đang trở thành “viện dưỡng lão” cho nhóm tội phạm cao tuổi tại nhiều quốc gia - Nguồn ảnh minh họa: Getty Images

    Sự cô lập và cảm giác bị ruồng bỏ bởi con cái, cùng với việc 20% người già Nhật Bản sống trong nghèo đói, đã đẩy họ vào con đường phạm tội. Cán bộ nhà tù Takayoshi Shiranaga chia sẻ, một số tù nhân thậm chí còn bày tỏ mong muốn được trả tiền để ở lại nhà tù mãi mãi, vì họ không thể tự chi trả cho việc điều trị y tế khi ra ngoài.

    Nhà tù thành viện dưỡng lão

    Trong khi tội phạm người già ở châu Á chủ yếu là người phạm tội lần đầu, thì ở phương Tây thách thức lại đến từ việc những tù nhân đang thụ án dài hạn dần già đi. Tỉ lệ tù nhân từ 55 tuổi trở lên ở Mỹ tăng từ 3% năm 1991 lên 15% năm 2021, biến hệ thống nhà tù nước này thành viện dưỡng lão không chính thức. Sự già hóa này tạo ra gánh nặng chi phí khổng lồ và những vấn đề đạo đức đáng suy nghĩ.

    “Người cao tuổi là nhóm dân số không nên ở sau song sắt”.

    Bà Lauren-Brooke Eisen - Giám đốc cấp cao tại Trung tâm Tư pháp Brennan (Mỹ)

    Chi phí chăm sóc sức khỏe cho tù nhân lớn tuổi cao gấp 2 lần so với người trẻ. Tại Texas (Mỹ), chi phí chăm sóc y tế trong tù đã tăng hơn 250 triệu USD từ 2012-2019, mặc dù tổng số tù nhân giảm. Quan trọng hơn là nhà tù không được thiết kế cho người già. Thiếu thang máy, tay vịn và thiếu chăm sóc y tế dẫn đến những cái chết đau lòng. Richard Washington - 64 tuổi, ở bang Arizona, Mỹ - bị kết án tội cướp có vũ trang, đã gửi thư cho tòa án vào cuối năm 2018 với tiêu đề “Thông báo tôi đang bị giết” vì bị từ chối thuốc chữa bệnh tiểu đường và viêm gan C. Khoảng 6 tuần sau, ông qua đời.

    Tại Đức, một số nhà tù đã phải thích nghi. Đơn vị dành cho người cao tuổi ở nhà tù Bielefeld-Senne được trang bị thang máy, tay vịn dọc hành lang và vòi sen có ghế ngồi. Tù nhân qua tuổi nghỉ hưu không bị bắt buộc lao động mà tập trung vào các hoạt động phù hợp với lứa tuổi như huấn luyện nhận thức và trồng rau.

    Trả tự do cho tù nhân già không còn nguy hiểm

    Trước áp lực chi phí và đạo đức, nhiều nơi đang tìm cách giải phóng tù nhân lớn tuổi. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy chỉ 3% tù nhân từ 55 tuổi trở lên tái phạm trong vòng 3 năm sau khi được trả tự do, so với 9% ở mọi lứa tuổi. Bang New Jersey đang thúc đẩy chương trình “giải phóng người già”, cho phép tù nhân trên 60 tuổi đã thụ án 20 năm được xét ân xá sớm, trừ khi họ vẫn là mối nguy hiểm cho cộng đồng.

    Ngoài ra, việc xây dựng các đơn vị chuyên biệt trong tù với các hoạt động kích thích nhận thức, trị liệu nghề nghiệp và khuyến khích xây dựng tình bạn được xem là giải pháp nhân đạo hơn. Việc giải phóng những người già không còn gây nguy hiểm, đồng thời củng cố mạng lưới an sinh xã hội để người cao tuổi không còn phải phạm tội vì đói nghèo hay cô đơn, là bước đi cần thiết để bảo vệ phẩm giá con người đến cuối đời.

    Linh La (theo Fortune, Korea Herald, Vox, ABC News, New Jersey Monitor, RFI)

    Từ khóa nhà tùtù nhân giàtrả tự do cho tù nhân già
     
    TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
    Xem nhiều

    news_is_not_ads=
    Sức khoẻ
    Cuộc sống quanh ta
    Chuyện lạ kỳ
    Ngược dòng thời gian
    TIN MỚI