Xin đừng phụ nghĩa tào khang

Bên nhau lúc cơ hàn thì hãy giữ nhau lúc hưng thịnh - Ảnh minh họa: Canva Pro

Mấy ngày nay, câu chuyện ông chủ một doanh nghiệp nọ bỏ người vợ tào khang để sánh vai với một cô gái trẻ hơn 20 tuổi khiến mạng xã hội trở nên ồn ào.

Hóa ra khi bước lên những bậc thang sáng bóng của thành công, thứ dễ tuột khỏi tay nhất không phải tiền bạc hay danh tiếng, đó là lòng thủy chung, thứ đã từng là dây neo giữa những ngày cơ hàn.

Người phụ nữ năm nào ngược xuôi cùng chồng gầy dựng cơ đồ, giờ thành cái tên bị đẩy ra khỏi câu chuyện thành đạt của anh. Trước ánh đèn và ly rượu, người đàn ông ấy như quên mất một bóng lưng từng cúi xuống vá áo cho mình lúc rách, nấu nồi cháo khi sốt, và tin vào một tương lai mà thiên hạ còn chưa dám gọi tên.

Xưa nay người ta gọi đó là nghĩa tào khang. Chữ nghĩa mọc lên từ gạo thô và bếp lửa nghèo, từ mái trọ dột mưa và bàn tay chai sạn. Người ở cùng nhau không vì sắc hương, không vì của cải, họ chọn ở cùng vì một niềm tin rằng mai này có thể khá hơn, miễn là đừng buông tay. Vậy mà giữa thời hiện đại, chữ nghĩa ấy bỗng mỏng như tờ hóa đơn, chỉ cần ký một đường bút là xong, quay lưng là hết. Người ta bảo ai cũng có quyền tìm hạnh phúc mới. Đúng. Nhưng hạnh phúc mới không được xây từ những mảnh vỡ của lòng biết ơn cũ.

Tình yêu có thể phai đi như màu sơn trước mưa gió, còn nghĩa lẽ ra phải bền như vết chai trên tay, càng qua năm tháng càng dày thêm. Nghĩa là thứ còn lại khi men say cạn đáy ly, khi bữa cơm chung chỉ còn là thói quen, khi câu chuyện giữa 2 người phải đốt đèn mới đủ sáng. Nghĩa níu con người ta khỏi vực nông nổi, nhắc phải quay về, nhắc phải biết ơn, nhắc giữ lấy gốc gác mình. Một người đàn ông có thể không còn yêu, nhưng nếu còn nghĩa, anh ta sẽ biết đi chậm lại, nói khẽ lại, buông tay mà không buông rơi.

Thành công không phải tấm vé cho phép ta xóa đi những ngày khốn khó như xóa vài dòng trạng thái trên mạng. Mỗi nấc thang đi lên đều in dấu một bàn tay đã đỡ lưng, một bờ vai đã hứng giông gió. Phụ nghĩa tào khang không chỉ là phụ tình, đó là một kiểu bội tín với người từng đặt cược cả thanh xuân vào mình, và bội tín với chính phần người tử tế nhất của bản thân. Người lớn lên, nhà rộng hơn, xe đẹp hơn, nhưng nếu lòng nhỏ lại thì mọi thứ còn lại đều thành chật chội.

Người ta hay nói khi nghèo thì tình đẹp, khi giàu thì lòng đổi. Nghe như một câu dùng để hợp thức hóa sự đổi thay. Nhưng lòng người đâu rẻ đến vậy. Thước đo một người đàn ông chưa bao giờ nằm ở con số trong tài khoản, nó ở cách anh đối diện với người đã cùng anh đi qua con dốc dài.

Giữa thế giới biến động, người ta có thể xây lại nhà, mua lại xe, sắm lại tủ đồ nhưng không thể mua lại quãng đời đã nắm tay nhau băng qua chỗ lầy. Nghĩa tào khang là thứ tài sản không ghi trong sổ đỏ, không thể chia đôi khi ra tòa, nhưng khắc sâu vào nếp nghĩ và cách ta bước đi trên đời. Giữ được nghĩa, người ta giữ được bạn đời; giữ được nghĩa, người ta giữ lại phần phẩm giá không ai tước nổi.

Và nếu một ngày ai đó hỏi thế nào là một cuộc hôn nhân đẹp, xin đừng chỉ về phía những bàn tiệc xa hoa hay căn dinh thự ven sông. Hãy nhìn vào ánh mắt người đàn ông khi thấy bàn tay cũ châm lại ấm nước, chiếc áo cũ được xếp ngay ngắn ở ghế, câu dặn dò nhỏ nhoi trước khi ra cửa. Ở đó, không có pháo hoa, chỉ có than hồng âm ỉ mà ấm lâu.

Đường dầu xa ong bướm, xin đó đừng phụ nghĩa tào khang - Câu hát trong “Dạ cổ hoài lang” nghe tưởng dành cho những ngày xa xưa, nhưng hóa ra là lời răn cho hôm nay và cả những ngày sau hết. Giữa một thời đại có thể bắt đầu và kết thúc điều gì đó bằng vài cú chạm, mong vẫn còn những người biết dừng tay đúng lúc, biết cúi đầu trước quá khứ của chính mình, biết trả ơn bằng sự tử tế. Vì rốt cuộc, khi mọi ánh đèn đã tắt, người ta chỉ còn lại tiếng chân mình đi trong đêm. Đi một mình cũng được, nhưng đừng đi bằng đôi giày mang tên bội bạc.

Việt Lê