Xét nghiệm cúm đơn giản như nhai kẹo cao su

05/10/2025 - 14:26

PNO - Các nhà khoa học vừa phát triển thành công một loại cảm biến phân tử mới, có khả năng giải phóng hương vị giống cỏ xạ hương ngay khi gặp virus cúm.

Không còn cảnh ngoáy mũi đầy nước mắt, việc xét nghiệm cúm có thể dễ dàng như nhai kẹo cao su - Ảnh: Shutterstock
Không còn cảnh ngoáy mũi đầy nước mắt, việc xét nghiệm cúm có thể dễ dàng như nhai kẹo cao su - Ảnh: Shutterstock

Biện pháp ở nhà dưỡng bệnh là vô cùng quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm như cúm. Tuy nhiên, người mắc cúm đã có khả năng lây nhiễm ngay cả trước khi họ xuất hiện triệu chứng.

Các phương pháp chẩn đoán cúm hiện tại, như xét nghiệm PCR qua dịch mũi họng, tuy chính xác nhưng lại chậm và đắt đỏ. Các xét nghiệm nhanh tại nhà, tương tự như xét nghiệm COVID-19, tiện lợi và chi phí thấp, nhưng lại không thể phát hiện ca nhiễm trước khi có triệu chứng. Đồng thời que ngoáy mũi hiện tại cũng thường gây khó chịu cho mọi người.

Nhằm khắc phục những hạn chế này, trong báo cáo đăng trên tạp chí ACS Central Science, nhóm tác giả gồm giáo sư Lorenz Meinel từ Đại học Würzburg (Đức) và các đồng nghiệp đã có một bước đột phá: "chuyển từ các máy móc và thiết bị phức tạp sang một máy dò tự nhiên có sẵn cho bất kỳ ai, ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào: lưỡi".

Nhóm nghiên cứu tập trung phát triển một cảm biến phân tử giải phóng hương vị mà lưỡi người có thể cảm nhận được – đó là thymol, chất có trong gia vị cỏ xạ hương. Cảm biến này dựa trên một chất nền của neuraminidase, một loại glycoprotein của virus cúm (chính là chữ "N" trong H1N1). Virus cúm sử dụng neuraminidase để phá vỡ một số liên kết trên tế bào vật chủ nhằm xâm nhập và lây nhiễm.

Về mặt lý thuyết, khi cảm biến tổng hợp này nằm trong miệng của người bị nhiễm cúm, virus sẽ cắt đứt các phân tử thymol, và hương vị thảo mộc mạnh mẽ của chúng sẽ được lưỡi phát hiện.

Sau khi phát triển cảm biến phân tử, nhóm tác giả tiến hành thử nghiệm. Trong các lọ chứa nước bọt người được chẩn đoán mắc cúm, cảm biến đã giải phóng thymol tự do trong vòng 30 phút. Khi thử nghiệm trên tế bào người và chuột, cảm biến không làm thay đổi chức năng của tế bào.

Trong khoảng 2 năm tới, giáo sư Meinel và nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ bắt đầu các thử nghiệm lâm sàng trên người để xác nhận khả năng cảm nhận vị thymol này ở những người mắc cúm trước và sau khi có triệu chứng.

Nếu được tích hợp vào kẹo cao su hoặc viên ngậm, "cảm biến này có thể là một công cụ sàng lọc nhanh chóng và dễ tiếp cận, đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên, giúp bảo vệ mọi người trong các môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao", ông Meinel chia sẻ.

Các tác giả nghiên cứu đã đăng ký bằng sáng chế công nghệ này với Văn phòng Sáng chế Châu Âu.

Ngọc Hạ (theo American Chemical Society/Science Daily)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI