Người trẻ chúng tôi biết cách tiêu dùng thông minh

Như nhiều người trẻ khác, một thời, tôi tiêu dùng theo cảm xúc: thấy mẫu mã đẹp, thấy ai đó khen là đặt mua. Vì thế, tôi từng là nạn nhân của những chiêu trò hàng giả, hàng nhái được bọc bằng lớp vỏ quảng cáo hào nhoáng.

Lần đó, tôi đặt một cây son giống hệt đồng nghiệp đang dùng nhưng giá chỉ bằng một nửa hàng chính hãng. Tôi cũng thắc mắc và người bán giải thích: Đây là hàng xách tay, không bị đóng thuế nên giá rẻ. Hơn nữa, mua online tiết kiệm được nhiều chi phí nên giá càng rẻ hơn. Nghe có vẻ hợp lý.

Gen Z giờ không còn dễ bị dụ trong mê hồn trận quảng cáo. Ảnh minh hoạ

3 ngày sau tôi nhận hàng. Son có mùi hơi nồng, màu sắc không tươi tắn bằng son của đồng nghiệp. Thoáng chút nghi ngại nhưng tôi vẫn dùng thử. Cảm giác đầu tiên là hơi rát, khó chịu dù tôi chưa bao giờ dị ứng mỹ phẩm. Sau đó, môi tôi sưng vù mấy ngày. Điều khiến tôi nhớ nhất không phải cảm giác đau mà là sự tức giận và… mắc cỡ khi nhận ra mình đã quá chủ quan.

Sau lần đó, tôi không còn tiêu dùng tùy tiện. Mỗi lần định mua mỹ phẩm, thực phẩm chức năng hay đồ công nghệ, tôi bắt đầu dành thời gian đọc thật nhiều lời nhận xét trên các diễn đàn, mạng xã hội; tra mã vạch, so sánh ảnh sản phẩm giữa trang chính hãng và nơi mình định mua. Có lúc, tôi còn gửi cho bạn bè ở nước ngoài nhờ kiểm chứng giùm.

Bạn bè tôi cũng vậy. Thế hệ Z không còn là nhóm người “dễ dụ” như nhiều người tưởng. Lớn lên trong một thế giới đầy quảng cáo, chiêu trò tiếp thị và live stream bán hàng nên chúng tôi học được cách tỉnh táo. Chúng tôi biết rằng sau những lời rao “giá chỉ hôm nay”, “cam kết chính hãng” là gì và những rủi ro tiềm ẩn.

Gần đây, các nền tảng mạng xã hội cũng trở thành nơi chia sẻ và cảnh báo. Những bài “vạch mặt” hàng giả, những video so sánh hàng thật - hàng giả… giúp chúng tôi không mắc lại sai lầm của người khác. Nhiều người trẻ giờ đã biết nói không với các shop bán hàng không minh bạch, sẵn sàng tẩy chay những người có sức ảnh hưởng tiếp tay cho hàng kém chất lượng. Đó cũng là cách chúng tôi thể hiện trách nhiệm với cộng đồng tiêu dùng.

Tôi không nói rằng tất cả chúng tôi đều hoàn hảo. Chúng tôi vẫn có thể bị thu hút bởi trào lưu, bị hấp dẫn bởi giá rẻ nhưng chúng tôi không mắc kẹt mãi trong sai lầm. Chúng tôi có thể cả tin nhưng là một thế hệ học rất nhanh. Và sau khi “sập bẫy”, chúng tôi sẽ biết cách tránh.

Tôi từng bị lừa và tôi đã thay đổi. Giờ đây, khi cầm một món đồ trên tay, ngoài giá tiền, tôi còn nghĩ về nguồn gốc, độ an toàn và cả trách nhiệm của người bán. Tiêu dùng ở thế kỷ XXI, trong thời đại số đã trở thành một phần trong cách chúng ta sống có ý thức và tôn trọng chính mình.

Tôi đã nhận ra rằng tiêu dùng không chỉ là hành vi mà còn là một sự lựa chọn thể hiện giá trị sống. Và thế hệ Z - thế hệ bị đánh giá là “cảm tính”, “dễ bị thao túng” - đang âm thầm chứng minh điều ngược lại bằng chính sự thay đổi từ những trải nghiệm nhỏ nhất.

Huỳnh Yến Nhi (TPHCM)