Kiệt sức vì văn hóa độc hại nơi làm việc

Nhiều người lao động đang đánh đổi sức khỏe khi làm việc trong môi trường độc hại - Ảnh minh hoạ: Adobe Stock

Công việc thành ác mộng

Tháng 7/2025, trên Reddit, một cựu nhân viên công ty khởi nghiệp tại Ấn Độ chia sẻ câu chuyện anh suýt phải trả giá bằng mạng sống vì môi trường làm việc độc hại.

Anh kể: “Các dấu hiệu xuất hiện từ tuần thứ hai: gian lận doanh thu, nhà sáng lập kiêu ngạo, kỳ vọng nhân viên làm việc từ 11g30 trưa đến 2g sáng mỗi ngày. Cùng với đó là sự lừa gạt, gia đình trị, khách hàng bất khả thi và không hề có sự tôn trọng”. Áp lực dần bào mòn sự tỉnh táo, đạo đức và lòng tự trọng của anh. Cuối cùng, anh đã từ chức. Chỉ vài tuần sau, anh bị một cơn đau tim dữ dội. Các bác sĩ cho biết anh có thể tử vong nếu đến bệnh viện chậm vài phút.

Nhiều người cũng chia sẻ những trải nghiệm tương tự về tác động tàn phá của văn hóa độc hại nơi làm việc, trong đó tâm lý quản lý hà khắc là vấn đề nhức nhối. Một người khác kể việc bị từ chối tăng lương với lý do phi lý từ cấp trên: “Ở tuổi của bạn, tôi kiếm được ít hơn nhiều, bạn nên cảm thấy may mắn với những gì đang có”. Phản ứng này cho thấy một tư duy tiêu cực, không muốn giúp nhân viên phát triển mà chỉ muốn kéo họ xuống.

Ngoài ra, áp lực còn đến từ văn hóa nghiện việc. Ông Dennis Lim - 55 tuổi, chủ tiệm bánh The Emerald Bakery tại Singapore - phải chịu đựng cơn đau nhức ở mọi khớp xương trong suốt ca làm việc kéo dài 15-16 tiếng. Ở Singapore có một câu nói quen thuộc: “Trừ khi bạn không thể ra khỏi giường, bạn phải có mặt”. Mọi sự chậm trễ hoặc rút lui đều bị coi là thiếu tận tâm với nghề và với đồng nghiệp.

Tâm lý lãng mạn hóa công việc quá mức cũng xuất hiện tại Nhật Bản, nơi những đầu bếp có thể dành cả năm trời quét sàn trước khi được phép chạm vào nguyên liệu. Đối với các thế hệ trước, làm việc nhiều giờ, sự kiên trì và hy sinh được coi trọng như những dấu hiệu của lòng trung thành và sự cầu tiến. Nhưng ngày nay, tư duy này có nguy cơ xua đuổi những tài năng mới, vì nhiều nhân viên trẻ từ chối văn hóa làm việc đến kiệt sức.

Không chấp nhận hy sinh vô nghĩa

Trong bối cảnh văn hóa làm việc độc hại ngày càng lan rộng, thế hệ Z (sinh từ 1997-2012) nổi lên như một tiếng nói mạnh mẽ, từ chối lối mòn. Trên Instagram, Shatakshi Pandey - một cô gái thuộc thế hệ Z tại Ấn Độ - đã tóm tắt thái độ này thông qua việc cô từ chối làm thêm giờ.

Câu chuyện của Shatakshi Pandey được nhiều người ủng hộ. Một người viết: “Làm việc quá sức không phải là điều đáng tự hào, đó là sự bóc lột”. Những người khác khen ngợi thế hệ trẻ vì dám lên tiếng, biết quyền của mình và không ngại hành động.

Tại Singapore, các chuyên gia cảnh báo, sự tôn vinh làm việc quá sức trong ngành F&B đang đẩy những tài năng trẻ đi xa. Một số doanh nghiệp nhận ra điều này và đang bắt đầu thay đổi, áp dụng các chính sách như tuần làm việc 4 ngày và đảm bảo giờ nghỉ trưa không bị gián đoạn.

Dường như tâm lý chú trọng hơn vào sức khỏe tinh thần và cân bằng cuộc sống của người trẻ đang thách thức những quan niệm cũ, thúc đẩy sự chuyển đổi trong cách nhìn nhận công việc. Họ cho thấy, có một con đường khác, nơi đam mê có thể cùng tồn tại với sự khỏe mạnh và hạnh phúc. Vì vậy, đã đến lúc các doanh nghiệp cần nhìn lại và tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, bền vững hơn.

Linh La (theo CNA, Indian Express, Hindustan Times, Business Today, NDTV)