Khuôn mặt do AI tạo ra nay 'thật' đến mức không thể phân biệt

29/12/2025 - 20:34

PNO - Một nghiên cứu mới cho thấy con người ngày càng khó phân biệt giữa khuôn mặt thật và khuôn mặt được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo.

Những hình ảnh được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo tinh vi đã cho phép những kẻ xấu lừa đảo mọi người trên mạng - Ảnh minh hoạ: Canva
Những hình ảnh được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo tinh vi trở thành công cụ của những kẻ lừa đảo trên mạng - Ảnh minh hoạ: Stock

Theo nhóm tác giả của đại học Reading, Anh, chỉ khi được huấn luyện đặc biệt, người dùng mới có thể nhận ra "gương mặt nhân tạo" đang ngày càng tràn lan trên không gian mạng.

"Các mạng đối nghịch sinh (GAN) có thể tạo ra những khuôn mặt nhân tạo vô cùng chân thực và điều này tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng cho các mục đích xấu" - nhóm nghiên cứu viết.

Hiện tượng này không còn là lý thuyết, gần đây, người dùng TikTok phát hiện hàng loạt "bác sĩ" deepfake - tài khoản sử dụng khuôn mặt do AI tạo - đưa ra lời khuyên y tế sai lệch và trục lợi từ người xem.

Theo trang Live Science, mức độ chân thực của những gương mặt này đã đạt đến điểm khiến nhiều người dễ bị đánh lừa hơn là khi nhìn khuôn mặt thật.

Để đối phó, nhóm nghiên cứu do tiến sĩ tâm lý học Katie Gray (Đại học Reading, Anh) dẫn đầu, đã phát triển một chương trình huấn luyện kéo dài 5 phút nhằm giúp người dùng nhận biết các dấu hiệu "giả" trên khuôn mặt AI. Những chi tiết như răng nằm ở giữa, đường chân tóc kỳ lạ hay làn da có kết cấu không tự nhiên thường là manh mối quan trọng, dù đôi khi khuôn mặt do máy tạo lại cân đối và "đẹp" hơn khuôn mặt thật.

Trong thí nghiệm đầu tiên, các tình nguyện viên được cho xem hình ảnh khuôn mặt và có 10 giây để xác định thật - giả. Kết quả, nhóm người bình thường chỉ nhận ra được 30% hình giả, trong khi nhóm "siêu nhận diện khuôn mặt" - những người có khả năng ghi nhớ khuôn mặt vượt trội, chỉ đạt 41%.

Ở thí nghiệm thứ 2, nhóm mới gồm những người vừa tham gia khóa huấn luyện 5 phút đã đạt kết quả ấn tượng hơn, "siêu nhận diện" phát hiện được 64% khuôn mặt giả, còn người bình thường đạt 51%. Họ cũng dành thời gian quan sát lâu hơn trước khi đưa ra quyết định.

"Chúng tôi phấn khích khi thấy khóa huấn luyện ngắn như vậy lại có thể cải thiện kết quả rõ rệt ở cả 2 nhóm" - bà Gray nói.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng thừa nhận có hạn chế, các bài kiểm tra được tiến hành ngay sau huấn luyện, nên chưa rõ hiệu quả này kéo dài bao lâu.

Trong bối cảnh AI đang tạo ra ngày càng nhiều bản sao kỹ thuật số từ hình ảnh tới giọng nói, khả năng phân biệt thật - giả trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Không chỉ ở lĩnh vực hình ảnh, một số nhà nghiên cứu còn cho rằng chatbot ngôn ngữ như ChatGPT đã tiến đến ngưỡng vượt qua bài kiểm tra Turing - tức không còn dễ nhận ra sự khác biệt giữa máy và con người.

Nhật Minh (theo NY Post)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI