Indonesia dự định cấm mang những hình nộm xua đuổi tà ma ra phố để hát rong

Các buổi biểu diễn với những con rối khổng lồ được gọi là ondel-ondel là một đặc điểm của cuộc sống đường phố ở thủ đô Indonesia. Ảnh: France 24

Trên những con phố oi bức của ngày hè tại Jakarta, những người hát rong mang vác theo những hình nộm cao chót vót và đi vòng quanh các con phố cùng một cái xô để xin tiền quyên góp. Đó là hình ảnh thường thấy ở quốc gia này.

Tuy nhiên, tình hình đang thay đổi. Chính quyền thành phố Jakata cho biết sẽ ngăn việc sử dụng những hình nộm này (hay còn gọi là con rối ondel-ondel). Thành phố đang soạn thảo luật để loại bỏ những hình nộm to lớn, đôi khi cao như một chiếc xe tải... đang góp phần gây tai nạn giao thông, mất mỹ quan đô thị.

Theo dự định, các buổi biểu diễn có sử dụng những con rối cao to sẽ chỉ được phép thực hiện tại các sự kiện đã định.

Lệnh cấm này khi có hiệu lực có thể khiến nhiều người hát rong ở Jakarta không có việc làm.

"Tôi bối rối và lo lắng. Tôi sợ bị bắt. Nhưng tôi có thể làm gì? Tôi cần tiền để ăn", Adi Sutisna - một người 26 tuổi, làm nghề hát rong ondel-ondel - nói.

Adichỉ mới tốt nghiệp tiểu học, làm nghề này đã gần 10 năm, thường kiếm được khoảng 7 đô la một ngày để nuôi vợ và cô con gái 5 tuổi.

Những hình nộm khổng lồ được gọi là ondel-ondel thường được sử dụng đề xua đuổi tà ma trước đây ở Indonesia. Ảnh: France 24

Ondel-ondel là niềm tự hào của người Betawi - một bộ tộc bản địa của Jakarta. Ban đầu được người dân Betawi sử dụng những hình nộm này với mục đích xua đuổi tà ma.

Các buổi biểu diễn truyền thống thường được đi kèm với các nhạc cụ dân tộc và thường chỉ diễn ra cho các sự kiện lễ hội như đám cưới, lễ chào mừng cho các vị khách danh dự...

Theo thời gian, ondel-ondel được những người hát rong sử dụng ngày càng nhiều. Thường những người hát rong sẽ hát theo nhạc thu sẵn từ loa, đứng ở các ngã tư, trong các con hẻm của các khu dân cư đông đúc của Jakarta để xin tiền.

Chính quyền thành phố cho biết họ sẽ ngăn chặn việc sử dụng những con rối ondel-ondel ltrên đường phố. Ảnh: France 24

Chính quyền thành phố từ lâu đã muốn cấm hát rong ondel-ondel vì cho rằng điều này làm suy yếu ý nghĩa văn hóa của truyền thống. Nhưng với nhiều người nghèo ở Jakarta, đây là phuwong cách mưu sinh chính của họ.

Theo dữ liệu của chính phủ, số người sống dưới mức nghèo khổ ở thủ đô Jakarta - một siêu đô thị với 11 triệu người - đã tăng từ 362.000 người hồi năm 2019 lên 449.000 người vào tháng 9/2024.

Cyril Raoul Hakim, phát ngôn viên của ông Pramono Anung - Thống đốc Jakarta - cho biết lệnh cấm vẫn đang được soạn thảo với mục đích "bảo tồn văn hóa Betawi" và nó sẽ sớm được đưa ra lấy ý kiến.

Satriadi Gunawan - người đứng đầu cơ quan trật tự công cộng của Jakarta - cho biết: việc hát rong ondel-ondel bằng bằng loa làm phiền người tham gia giao thông, hành vi xin tiền làm mất mỹ quan thành phố. "Trong văn hóa Betawi, việc duy trì phẩm giá của ondel-ondel là rất quan trọng, bây giờ nó thường được sử dụng để xin tiền", ông nói.

Một số nhà sử học thì cho rằng việc cấm sử dụng những hình nộm trên đường phố có thể làm suy yếu thêm những nỗ lực giữ gìn truyền thống. Từ lâu, nghệ thuật này không còn được biểu diễn nhiều vì không còn nơi "dụng võ".

"Cấm hát rong ondel-ondel nhân danh văn hóa cho thấy họ thiếu hiểu biết về truyền thống. Nó chứng tỏ rằng chính quyền thành phố không những không hiểu văn hóa mà còn gây nguy hiểm cho việc bảo tồn nghệ thuật", nhà sử học JJ Rizal ở Jakarta nói.

Trọng Trí (theo France 24, Strait Times)